Ankara-Atina çizgisinde gerçekleşen istikşafi görüşmelerin sonuncusu bugün Ankara’da yapıldı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Yunan mevkidaşı Nikos Dendias kritik görüşmenin akabinde ortak basın toplantısı düzenledi.
Bakan Çavuşoğlu’nun ölçülü iletilerinin akabinde Dendias, Türkiye’ye yönelik ağır ithamlarda bulundu. Bakan Çavuşoğlu, ‘Dostum Niko’ diye hitap ettiği Dendias’ın bu haline ise gereken karşılığı verdi.
Bakan Çavuşoğlu’nun basın toplantısındaki açıklamaları şöyle:
Bugün gerçekleştirme konusunda gösterdiği anlayış için Niko’ya çok teşekkür ediyorum. Türkiye-Yunanistan ortasında diyalog kanallarının canlandırılmasın olumlu buluyoruz. Atina’da da hem 62. istişareyi hem de iki bakanlık ortasında siyasi istişareler toplantısı gerçekleştirdik.
Bu toplantıları son derece samimi bir atmosferde gerçekleştirilmesinden memnuniyet duyuyorum. Problemlerin iki komşu ve müttefik ortasında diyalog yoluyla çözülebileceğine inanıyoruz. 3. taraflar üzerinden tahlil aramak yanlışsız bir yaklaşım değildir.
KRİTİK DOĞU AKDENİZ İLETİSİ
Evet, Ege’de görüş ayrılıklarımız var. Doğu Akdeniz bağlamındaysa biz Türkiye olarak hakça paylaşımdan yana olduk. Ay sonunda Cenevre’de Kıbrıs bahisli gayriresmi 5 + BM toplantısı gerçekleşecek. Bu Türkiye olarak bizim teklifimizdi.
Bugün Niko’yla da ay sonunda Cenevre’de buluşmak üzere teyitleştik. Herkesin bu toplantıya açık fikirlerle gelmesi değerli. Ticari ve ekonomik bağlarımıza iki komşu ülke olarak kıymet veriyoruz.
Uçak seferlerinin başlamasını da kıymetli buluyoruz ancak birebir vakitte hudut kapılarının da açılması ticaret bakımından değerlidir. TIR sürücülerimizin vize konusunda yaşadığı birtakım dertler vardı. Bugün bu mevzudaki beklentilerimiz, taleplerimizi aktarma imkanımız oldu.
TERÖRE KARŞI ORTAK GAYRET VURGUSU
Terörle uğraş konusunu da samimi bir formda ele aldık. Bilhassa FETÖ, PKK, PYD, DHKP-C üzere terör örgütleriyle çabamızda daha aktif bir işbirliği görmek isteğimizdir.
Yasadışı göç konusu hem Türkiye’yi, hem Yunanistan’ı hem de AB’yi ilgilendiren bir sorun. 18 Mart Mutabakatı’nın güncellenmesi konusunda AB ile görüşüyoruz.
Bu insani bahsin rekabet değil, iyi bir işbirliği alanı olması gerektiğine inanıyoruz. İkili hususları değerlendirirken hem Türkiye’de hem de Yunanistan’da azınlıklarımız var. Azınlıklarımızın yaşadıkları sıkıntıları da gündemimize getirdik bugün.
Biz Türkiye olarak, bilhassa AK Parti iktidara geldiğinden bu yana Rum vatandaşlarımızın meseleleri konusunda diyalog içinde pek çok olumlu uygulamayı hayata geçirdik.
Birebir yapan yaklaşımı Batı Trakya Türkleri dahil oradaki soydaşlarımız için bizim de beklememiz çok doğaldır. Her iki ülkedeki azınlıkların huzur ve refah içinde olması bizlerin de faydasınadır.
“DİYALOG KANALLARININ AÇIK TUTULMASI ÖNEMLİ”
Yunanistan’daki kültürel mirasımızın korunmasına büyük kıymet veriyoruz ve Osmanlı yapıtlarının onarımına hazırız. Niko Dendias çok sayıda yapıtın onarımı konusunda adımlar atıldığını söyledi.
Bizde de Rum Ortodoks yapıtları var. Bu yapıtların onarımı konusunda işbirliği yapabiliriz. Biz şartsız olarak bu diyaloğu sürdürmek istiyoruz ve bağlarımızı geliştirmek istiyoruz. Bugün önümüzdeki süreçte ilgilerimizi geliştirmek için neler yapabileceğimizi görüştük.
Bizim karşılıklı ziyaretlerimizden sonra başkanlarımızın de bir ortaya gelmesini dilek ediyoruz ve sayın Cumhurbaşkanımızın bu hususta son derece olumlu olduğunu söylüyoruz.
İlgilerimizi daha iyiye götürme bakımından ve aramızdaki uyuşmazlıkların çatışma yoluyla değil, diyalog yoluyla çözülmesi için başlattığımız bu ziyareti olumlu buluyoruz. Hem Dendias hem Niko diyorum zira uzun yıllardır şahsi dostum 2003’ten bu yana. Dostum Niko’yu ülkemizde ağırlamaktan memnunluk duyuyorum.
MİÇOTAKİS’TEN RAMAZAN AYI BİLDİRİSİ
Yunanistan Dışişleri Bakanı Dendias’ın konuşması şöyle:
Lider Sayın Erdoğan’a ve eski dostum sana teşekkür etmek istiyorum. Ayrıyeten bu akşam beni iftar yemeğine davet ederek de beni onurlandırma vesilesiyle teşekkür etmek istiyorum. Sayın Başbakanımızın bütün Müslüman aleminin ramazan ayını kutladığı iletisini sizlerle paylaşmak istiyorum. Miçotakis hükümeti din özgürlüğüne özel bir kıymet atfetmekte.
Bugün gerçekleştirdiğimiz görüşmelerin açık ve samimi bir ortamda son derece verimli olduğunu söyleyebilirim. Uzlaşamadığımız bütün hususları masaya yatırma fırsatı bulduk. İki ülke ortasında irtibat kanallarının açık tutulması gerekli.
Türkiye de defaatle AB’ye üyeliğinin stratejik maksat olduğunu söyledi. İstikşafi görüşmelerin başlamasının, iki ülkenin bakanları ortasında siyasi görüşmelerin başlamasını memnuniyetle karşılıyorum. Bugün birçok ikili mevzuya değindik.
Dostum Mevlüt’le mutabık kaldık ki iki ülke ortasındaki işbirliğini çeşitli alanlarda geliştirebiliriz. Ümit ediyoruz ki geçmiş yıllarda var olan ekonomik işbirliğimizin daha da ileriye götürülmesi.
“TÜRKİYE İLE OLUMLU GÜNDEM İSTİYORUZ”
Biz Türkiye’yle olumlu bir gündem oluşturabileceğimize inanıyoruz ekonomik alanda. Aramızdaki ekonomik işbirliğini de geliştirerek Türk-Yunan bağlarındaki mevcut havayı iyi istikamette geliştirebiliriz. Pandeminin sonunda iki ülke ortasındaki halkların alakalarını de yine tesis edebiliriz. Kışkırtıcı telaffuz ve hareketlerden uzak durmamız gerekiyor. Son periyotta ihlal aksiyonları dramatik biçimde arttı ve bu aksiyonlar ikili ortam oluşturulmasının önünde mahzur teşkil etmekte.
Ben dün Patrik’le görüşme fırsatı buldum ve bu görüşme sırasında Türkiye’deki Yunan azınlıklarının meselelerini dinleme fırsatı buldum. Yunanistan’da Müslüman azınlık var. Lozan Mutabakatı’na nazaran buradaki azınlık Müslüman.
Ayrıyeten yapmış olduğumuz görüşmelerde palavra haber, kışkırtıcı telaffuzlardan uzak durulması davetinde bulundum. Birçok bölgesel mevzuyu da ele aldık. Bunların başında Kıbrıs konusu var. Biz BM doruğuna bütün tarafların iyi niyetle gelmesini ümit ediyoruz.
“TÜRKİYE’NİN AB ÜYELİĞİNİ DESTEKLİYORUZ”
Türkiye – AB münasebetlerin de ele aldık görüşmemizde. Yunanistan Türkiye’nin AB üyeliğini destekliyor. Komşu ülkeler olarak AB ailesinin bir modülü olmuş Türkiye’den çok fazla şey kazanabiliriz. Türk halkının çoğunluğu ülkesinin AB’ye girmesini destekliyor. Bu yüzden AB Kurulu’nda de belirtildiği üzere vize serbestisi üzere değerli mevzuları ele almaya hazırız.
Biz bu hususta yapan bir tavır takındık fakat AB unsur ve kıymetlerine hürmet duymak gerekir. Bu da bütün üye ülkelerin egemenlik haklarına hürmet duymaktan geçer. Bu çerçevede AB ikili bir yaklaşım benimsedi. Tedbir alma ihtimali kurulun her vakit masasında bulunuyor.
Şayet Türkiye bizim egemenlik haklarımızı ihlal etmeye devam ederse tedbir ihtimalleri tekrar gündeme gelecektir. Hem ikili bağlantılarımıza hem de Türkiye’nin AB üyeliğini etkileyen bir durum.
Bu ne iyi komşuluk bağlantılarıyla bağdaşmakta ne de memleketler arası hukuk ile. Türkiye BM Mukavelesi’ni kabul etmiyor lakin bu mukavele AB tarafından onaylandığı için AB müktesebatının bir modülünü teşkil etmekte. Muhtıra AB Kurulu tarafından kınandı.
Göçmen ve mülteci bahsiyle ilgili olarak ise bunun AB ile Türkiye ortasında bir bahis olduğunu söylemek istiyorum. Mevlüt’le görüşmemizde yeniden bir muahede imzalanmasından bahsettik lakin daima yeni bir muahede imzalansa da bunun başarılı olabilmesi için gerekli aksiyonların yapılması ve irade gereklidir. Son periyotta mülteci husususun Türkiye tarafından kullanılmasını da gündeme getirdim.
Biraz sonra yemekte de görüşeceğimiz üzere, her iki ülke de memleketler arası hukuk temelinde ve BMGK çerçevesinde toprak bütünlüğünü, egemenliğinin ve bağımsızlığının korunarak meselelerin tahlilinden yana. Miçotakis hükümetinin görüşü bu formdadır ve ben bu görüşü Ankara’da tabir etme fırsatı buldum. Ümidimiz alakaların daha da ileriye gitmesi istikametinde. Bugün bir adım attık ve bunun halklarımızın menfaatine bir adım olduğunu düşünüyoruz. Bugün bu mecradan sevgili dostum Mevlüt’ü Atina’ya davet ediyorum.
DENDİAS’IN AÇIKLAMASININ AKABİNDE BAKAN ÇAVUŞOĞLU’NDAN SERT ÇIKIŞ
Ben konuşmamda Yunanistan’ı itham edici bir telaffuzda bulunmadım fakat birinci görüşmesinin daha müspet bir atmosferde geçmesini umuyordum. Fakat kabul edilemez ithamlarda bulundu. Türkiye’nin Yunanistan’ın egemenlik haklarını ihlal ettiğini söyledi. Bunu kabul etmemiz mümkün değil.
Biz bu hususlarda görüş ayrılığımız var ve bundan sonra bu hususları kendi ortamızda görüşmemiz konusunda mutabık kaldığımız halde ben bunun yanıtını vermek durumunda kalırım. Biz Rum Ortodoks azınlığı Rum Ortodoks olarak kabul ediyoruz lakin ‘Biz Türküz’ diyen azınlığı Türk olarak kabul etmemeniz insani değildir. Bunların Türk ismini kullanmasına müsaade etmiyorsunuz. Bunlar Rum Müslümanlar mı? Bunu bu türlü kabul etmek zorundasınız.
Mutabakatlar konusunda farklı düşünebiliriz, Libya’yla olan mutabakatlar. Lakin AB Komitesi’nin bunu kınaması bir şey tabir etmez. AB’nin deniz yetki alanlarıyla ilgili bir rolü, yetkisi yoktur. Göç konusunu biz ne AB’ye ne Yunanistan’a karşı kullandık. Göç konusunda insani davrandık ve mutabakatı harfiyen uyguladık. Biz içeride bunları konuştuk ve dört yılda 80 bin insanı denize ittiğinizi konuştuk lakin basının önünde konuşmadık. Fakat buraya çıkıyorsunuz basının önünde bildiri vermek için bu türlü konuşuyorsunuz. Tüm bunlara karşın Türkiye olarak 3. taraflar olmadan iki ülke ortasında bu bahislerde görüş ayrılıklarımızı azaltmaya hazırız. Fakat basının önünde ülkemi ağır bir formda itham edersiniz bunun da karşılığını vermek durumundayım.
“AB ÜÇÜNCÜ TARAF DEĞİL”
Bakan Çavuşoğlu’nun reaksiyon göstermesinin akabinde Dendias tekrar kelamı aldı ve şu tabirleri kullandı:
Güya Doğu Akdeniz’de hiçbir şey olmuyormuş üzere davranamam. Azınlıklar hususuyla ilgili olarak, Müslüman azınlık.. Bunu Lozan Mutabakatı söylüyor, biz söylemiyoruz. Lozan Muahedesi yürürlükte ve devam ediyor.
Avrupa muktesebatının bir kesimi ve AB ülkeleri tarafından onaylandı. Şayet Türkiye AB üyesi olmak istiyorsa kabul edecek. Göç mevzusuyla ilgili olarak… Şubat ve martta yaşanan olaylardan sonra Türkiye Yunanistan’dan şikayet etmemeliydi. Biz yeni bir sayfa açmak istiyoruz lakin her tarafın yaptığı doğruları ve yanlışları tespit etmekle başlamalı. Yunanistan müspet bir gündeme gerçek ilerlemek istiyor Türkiye’yle. Lakin bu, bizim dış siyasetimizin geçerli görüşlerinin değişeceği manasına gelmiyor.
AB Komitesi, AB 3. taraf değil. Biz AB üyesi bir ülkeyiz. Biz bu komitede yer alan ülkelerle tıpkı kıymetleri paylaşıyoruz. Yunanistan AB üyesi olduğu için son derece gururlu. Karşılık verme fırsatı verdiğin için bir defa daha teşekkür etmek istiyorum.
BAKAN ÇAVUŞOĞLU: SİLAHSIZLANDIRILMIŞ ADALARIN STATÜSÜNÜ DE İHLAL EDİYORSUNUZ
Bakan Çavuşoğlu, Türkiye-Yunanistan ortasında aşılması gereken birçok sorunun olduğunu söz etti ve Dendias’ın açıklamalarına şu karşılığı verdi:
Türkiye Doğu Akdeniz’de kendi belirlediği ve BM’ye kaydettirdiği kıta sahanlığı içerisinde faaliyetlerini sürdürmüştür. Hakça paylaşımdan, memleketler arası hukuktan bahsediyoruz. Kendinize nazaran yorumlayabilirsiniz. Silahsızlandırılmış adaların statüsünü de ihlal ediyorsunuz. Ege mevzularında, hava alanı konusunda ve adaların silahsızlandırılmış statüsüyle ilgili mevzuları da hariç tutuyorsunuz, mahkemenin yetkisini bu manada tanımıyorsunuz. Karşılıklı suçlamalara girdiğimizde anlatacağımız çok şey var. Fakat burada sıkıntılar iki ülke ortasında.
Bunları çözmek için istikşafi görüşmeler başlatılmış. Bugün bu maksatla buraya geldik. Gerginliği sürdürmek istiyorsanız sürdürebilirsiniz, biz de sürdürürüz. Burada ikili halde bu hususları çözebiliriz. AB’nin ve başka ülkelerin hangi gayeyle bunu yaptığını biliyoruz. Size rastgele bir yarar sağlayamayacağını da görmüş oldunuz. Bizim dileğimiz iki ülke olarak diyalog yoluyla çözmek.
Karşılıklı anlayış ve yaklaşım olursa bu sıkıntıları çözeriz, tek taraflı dayatmayla olmaz. Çözersek anca iki ülke olarak çözeriz, öbürleri fakat silah satar.
Memurlar
