Türk futbolunun 4 büyüğü olarak nitelendirilen Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor borç sarmalı içinde yüzmeye devam ediyor.
Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray’ın Kasım 2020, Trabzonspor’un ise Ağustos 2020 prestijiyle toplam borcu 14 milyar liraya ulaşmış durumda.
Son sekiz yılda yüzde 579’luk artış
Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor’un 2012 yılındaki toplam borcu 2 milyar 60 milyon liraydı.
İlerleyen yıllarda özellikle ligin yayın bedelindeki artışlarla kulüplerin kasasına daha çok para girmeye başladı.
Gelirdeki bu artışa rağmen harcamalar da fahiş oranda artınca 2019 yılında 4 kulübün toplam borcu 10 milyar hududunu aştı.
Kulüpler, son yıllarda UEFA’nın uyguladığı Finansal Fair Play kuralları ve çeşitli sponsorluklarla borç ölçüsünü frenlemeye çalışsa da 2020’nin son ayına girilirken toplam borç yaklaşık 14 milyar liraya yükseldi.
Bir öteki deyişle kulüplerin borcu son 8 yılda yüzde 579 oranında artış gösterdi.
Nihat Özdemir: “Yüksek ölçülerdeki borç, bu yılın olayı değil yılların birikimi”
Türkiye Futbol Federasyonu Lideri Nihat Özdemir, kulüplerin içinde bulunduğu mali krize dair yaptığı açıklamada, “Yüksek ölçülerdeki borç, bu yılın olayı değil yılların birikimi.” sözünü kullandı.
İktisat Muhabirleri Derneği yöneticilerini kabulünde mevzuya dair görüşlerini lisana getiren Özdemir, ”Süper Lig’deki kadrolarımızın 4-5’inin dışında hepsinin borcu var. Bu borç, bir anda bu düzeye ulaşmadı her yıl katlanarak bu hale geldi. Pandemi ve döviz kurundaki artışın da bunda tesiri var.” dedi.
4 kulübün borcu, 7 bakanlığın bütçesinden fazla
Kulüplerin devasa borç yükü, 10,4 milyar liralık İçişleri Bakanlığının 2021 yılı bütçesinden daha fazla meblağa sahip.
Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor’un 14 milyar liraya varan borcu, İçişleri Bakanlığı haricinde 6 bakanlığın bütçesinden de daha fazla.
10 üniversitenin toplam bütçesi, 4 kulübün borcunu karşılamıyor
Kulüplerin toplam borcu, Türkiye’de 2021 yılı için en fazla bütçe ayrılan birinci 10 üniversitenin toplam bütçesini de geride bırakıyor.
Kelam konusu üniversitelere 2021 yılı için toplam 11,01 milyar liralık bütçe ayrıldı.
Lisana kolay. 14 milyar lira.
Dört kulübün borç ölçüsünü birkaç örnekle daha sıralayacak olursak:
* Muhteşem Lig’in dönemlik yayın bedeli (Yaklaşık 3 milyar ), 4 dönem boyunca yalnızca bu gruplara verilse dahi borç kapanmıyor.
* Para ödülünün en fazla dağıtıldığı UEFA Şampiyonlar Ligi’nde, şampiyon ekibin ortalama 120 milyon avro kazandığı düşünüldüğünde, 4 kulübün toplam borcu yaklaşık 13 Devler Ligi şampiyonluğuna denk geliyor.
* Özellikle Anadolu’da son yıllarda artan ve göz kamaştıran stadyumların ortalama maliyeti 200 milyon lira. Yani 4 kulübün borcu ile 70 stadyum yapmak mümkün.
* Kelam konusu borçla, 22.500 seyirci kapasitesi ile Türkiye’nin en büyük, Avrupa’nın 3. büyük kapalı spor salonu hüviyetindeki Sinan Fazilet Spor Salonu’ndan 40 tane yapılabilir.
* Dört kulübün borcu, Ekim 2020’de İzmir’de meydana gelen sarsıntıdaki maddi hasarın (Yaklaşık 3,5 milyar lira) 4 katına tekabül ediyor.
* 24 derslikli 1000 adet okul inşa etmek isterseniz, 4 büyük kulübün borcu kadar bütçeniz olması gerekir.
Kulüpler, Gençlik ve Spor Bakanlığı’na yönelik maddi yükümlülükleri de yerine getirmiyor
Devasa borç yüküne sahip kulüpler, Gençlik ve Spor Bakanlığı’na karşı olan maddi yükümlülüklerini de yerine getirmiyor ve bu durum hesaplara da yansımıyor.
Kanunen maç yapılan tüm stadyumlar Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın mülküdür ve bu statlar kulüplere kiralandı. Buna istinaden de yalnızca 4 büyük kulüp değil tüm Harika Lig takımları, kullandıkları statlar için bakanlığa kira bedeli ödemek zorunda.
Sayıştay raporuna nazaran kulüplerin büyük çoğunluğunun bu bedeli ödemediği dikkati çekiyor.
Rapora nazaran bakanlık, salt 2019 yılında toplamda 18,8 milyon lira fiyatındaki kira gelirinin yalnızca 3,5 milyon lirasını tahsil edebildi. Bir öbür deyişle kulüpler, toplam kiranın yalnızca yüzde 18,6’sını ödedi.
Kulüpler ayrıyeten saha içi, dışı ve skorbord reklamlarından elde edilen gelirin yüzde 10’uyla, bilet satışlarından kazanılan hasılatın yüzde 7’sini bakanlığa vermekle yükümlü. Bu durum kanunla sabit olsa da kulüplerin bu istikamette hiçbir ödeme yapmadığı Sayıştay raporunda yer alan öbür mevzular ortasında.
Devasa borçlanmaya rağmen Avrupa kupalarındaki karne çok zayıf
Dört büyük kulübün, son 8 yılda borç yükünü yüzde 579 artırmasına karşın memleketler arası alanda sportif açıdan besbelli bir kazanımın olmaması dikkati çekiyor.
Son 10 döneme bakıldığında Fenerbahçe ve Trabzonspor 4, Galatasaray ve Beşiktaş da 2’şer dönem Avrupa kupalarına katılamadı.
Kelam konusu periyotta Galatasaray ve Trabzonspor mali disiplinsizlikleri gerekçesiyle UEFA tarafından 1’er yıl Avrupa’dan men cezası alırken, Fenerbahçe de şike sebebiyle birebir cezayla karşı karşıya kaldı. Beşiktaş ise her iki münasebetle 2 yıl Avrupa’ya çıkamadı.
Son 10 dönemde Avrupa’da toplam 235 maç yapan bu dört ekip, bu müsabakalardan 85’ini kazanabildi. 84 maçtan mağlubiyetle ayrılan gruplar, 66 sefer de rakipleriyle berabere kaldı.
2012-13 döneminde Fenerbahçe’nin Avrupa Ligi’nde yarı final oynaması, birebir dönem Galatasaray’ın Şampiyonlar Ligi’nde çeyrek finalde uğraş etmesi ve 2016-17’de Beşiktaş’ın Avrupa Ligi’nde son sekize kalması (çeyrek final) son 10 yıldaki en iyi performanslar olarak kayda geçmiş durumda.
Dört kulübün özellikle son yıllarda Avrupa’yı es geçmesi ülke puanına da büyük darbe vurmuş durumda. Türkiye bu dönem klasmanda 13. sıraya düştü ve gelecek dönem Harika Lig şampiyonuna Devler Ligi’ne direkt iştirak kapısı kapandı. Ayrıyeten önümüzdeki dönem Avrupa Ligi’nde gayret edecek grup da elemeler geçtikten sonra kümelere kalabilecek.
Memurlar