Antalya’da düzenlenen “Doğu Akdeniz Çalıştayı”nın sonuç bildirgesinde, Doğu Akdeniz’e kıyısı bulunan tüm ülkelerin işbirliği yapmalarının ve problemlerin diplomasi yoluyla hakkaniyet temelinde çözülmesi için uğraş harcamalarının kıymetine vurgu yapıldı.
Memleketler arası Üniversiteler Kurulu tarafından, Akdeniz Üniversitesi mesken sahipliğinde, Atatürk Konferans Salonu’nda düzenlenen “Doğu Akdeniz Çalıştayı”nın sonuç bildirgesi yayımlandı.
Bildirgede, Türkiye’nin tüm bölgesel sıkıntılarda üstlendiği hak, hukuk ve karşılıklı yarara dayanan tahlil odaklı liderliğinin bir defa daha altını çizmek ve Doğu Akdeniz’deki deniz yetki alanları probleminde bölgesel ve global paydaşları, akademik ve diplomatik tahlillerle aydınlatmak gayesiyle çalıştayın düzenlendiği belirtildi.
Meselelerin diplomasi yolunla hakkaniyet çerçevesinde aşılması gerektiği vurgulanan bildirgede, şu sözlere yer verildi:
“Çalıştayın en kıymetli çıktısı, Doğu Akdeniz’e kıyısı bulunan tüm ülkelerin işbirliği yapmalarının ve problemlerin diplomasi yoluyla hakkaniyet temelinde çözülmesi için gayret harcamalarının kıymetini vurgulamak olmuştur. Avrupa ve Asya kıtalarının buluşma noktası, milletlerarası ve bölgesel siyasetler için kıymetli bir ticari koridoru, kimi vakit rekabet kimi vakit da çatışma merkezi olarak öne çıkan Doğu Akdeniz, dün olduğu üzere bugün de dünyanın en stratejik bölgelerinden biridir. Bölgenin yeraltı kaynağı olan hidrokarbon rezervleri yalnızca bir ekonomik zenginlik değil, birebir vakitte politik manada kıymetli bir güç kaynağıdır. Bukaynağın yerinde ve adil kullanımı, Akdeniz’e kıyıdaş ülkelerin refahını arttıracak, aksi ise gerginlik ve çatışmalara yol açabilecektir. Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti ile Türk hükümeti ortasında 27 Kasım 2019’da imzalanan deniz yetki alanlarının sonlandırılmasına yönelik mutabakat muhtırası hem iki ülkenin iç hukukuna hem de milletlerarası deniz hukuku kurallarına uygun biçimde Türkiye ve Libya’nın münhasır ekonomik bölge sonlarının belirlenmesine yöneliktir. Kelam konusu mutabakat Birleşmiş Milletler’e tescil ettirilmiş olup, rastgele bir ülkenin ulusal çıkarlarını gaye almış değildir.”
Bildirgede, Doğu Akdeniz’e sonu olmadığı halde Doğu Akdeniz Gaz Forumu üzere çeşitli muahedeler imzalayan ve çok taraflı jeopolitik ittifaklar kuran kimi ülkelerin emelinin, Türkiye-Libya ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni Akdeniz’de dışlamaktan ve bu ülkeler ortasında akdedilen mutabakatları baltalamaya dönük siyasi adımları kışkırtmaktan ibaret olduğuna dikkat çekildi.
Sonuç bildirgesinde şunları kaydedildi:
“Kıbrıs Adası’nın hukuksal statüsü ve ilgili hidrokarbon zenginlikleri dikkate alındığında, DoğuAkdeniz’deki rezervlerden elde edilen ekonomik bedellerin Ada halkının ortak çıkarına sunulamaması veTürkiye’nin gerek Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti gerekse Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile yapmış olduğuanlaşmalarla kısmen belirlenen deniz yetki alanlarının gasbedilmeye çalışılması, bölgede gerginlik dozu giderekartan gelişmelerin yaşanmasına sebep olmaktadır. Bu sıkıntıların hakkaniyet temelinde çözülmesi süreçleri,tabiatıyla memleketler arası hukuk ve içtihattan bağımsız düşünülmeyecektir fakat sorunun çözülememesi, DoğuAkdeniz’deki güç krizlerinin derinleşerek devam etmesine neden olacağı üzere Rum-Yunan ikilisinin Türkiye’yive Kıbrıs Türkünü yok sayan senaryo teşebbüsleri ile Kıbrıs Türklerinin en doğal hak ve çıkarlarından mahrumbırakılmaya çalışılmasına da yol açabilecektir. Ada’da saldırganı ödüllendiren bu 57 yıllık dışlama politikasınındevam etmesi, Doğu Akdeniz’de barış ve istikrara katkı sağlamayacaktır. Doğu Akdeniz’de kelamda Yunanistan-Mısır hudut sınırı, Yunanistan-Mısır muahedesinin Türkiye-Libya sonunu ortadan kaldırmayı hedeflerken, esasen Yunanistan’ın Türkiye’ye karşı ileri sürdüğü tek taraflı argümanların dayanaksız olduğunu da göstermiştir.”
– “Türkiye’nin Akdeniz’de yürüttüğü arama faaliyetleri zarurettendir”
Bildirgede, Ada’da kalıcı tahlil görüşmeleri kelam konusu olmadığından garantör devletler ile Güney Kıbrıs Rum idaresinin, Türkiye’nin bu sonu KKTC ile çizebileceğinin unutulmaması gerektiği tabir edildi.
Türkiye, Libya ve KKTC’nin dışlandığı bir Doğu Akdeniz siyasetinin hem NATO’nun güçlü ve muteber müttefiki olan hem de AB ülkeleriyle tarihe dayanan güçlü bağlara sahip Türkiye’ye karşı yapılmış büyük bir haksızlık olmanın da ötesinde, mevcut problemleri daha karmaşık hale getiren tarihi bir diplomatik kusur olarak not edileceği vurgulanan bildirgede, Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin ortaya koyduğu tahlil tekliflerinin başarısızlıkla sonuçlanmasıhalinde bu diyalog davetlerine olumlu cevap vermekten imtina eden ülkelerin sorumluluğu kabul etmesi gerektiği belirtilerek, “Her durumda, ulusal seviyede Türkiye’nin Deniz Yetki Alanları Kanunu tasarısını meclise sunması ve yasalaştırması, bölgesel seviyede ise Akdeniz’deki müttefikleriyle işbirliğini sürdürerek karşılıklı faydayı koruyan tavrında ısrarcı olması değer arz etmektedir.” tabirine yer verildi.
Türkiye’nin, milletlerarası çıkarlarına karşı haksız biçimde atılan adımlar karşısında bugün uygulamayakoyduğu etkin siyasetlerini devam ettirmesi gerektiğine dikkat çekilen bildirgede, şunlar aktarıldı:
“Doğu Akdeniz’deki sıkıntılarını diyalog yoluyla çözme noktasında Türkiye iyi niyetli teşebbüslerdebulunmaktadır. Karşılıklı isteğe dayanması şartıyla Lahey Adalet Divanı dahil Türkiye hiçbir barışçı çözümyöntemini dışlamamaktadır lakin bunun için de bir diyalog sürecinin başlatılması mecburidir. Türkiye’nin güçte ve iktisatta karşı karşıya kaldığı en değerli zorluk, güçte dışa bağımlılık olup Türkiye tarafından üretilen tüm güç siyasetleri bu bağımlılığı azaltmak ve Türkiye’nin güç güvenliğini sürdürülebilir biçimde tesis edebilmek ismine geliştirilmektedir. Türkiye’nin Akdeniz’de yürüttüğü arama faaliyetleri keyfi bir tavırdan değil, mutlak bir zaruretten kaynaklanmaktadır. Münasebetiyle yerli kaynaklarını iktisada kazandırma ve güçte dışa bağımlılığı azaltma amacı doğrultusunda Türkiye’nin denizlerindeki sondaj faaliyetlerini sürdürmesi ve 2021’den itibaren Akdeniz’de ikinci faz sondaj programını hayata geçirmesi sürpriz olmayacaktır.”
Bildirgede, hidrokarbon kaynaklarının dünya piyasalarına ulaştırılması için istekli olan Türkiye’nin hayata geçirdiği Trans Anadolu Doğalgaz Boru Çizgisi Projesi (TANAP) ve devamında gerçekleştirdiği Trans Adriyatik Boru Sınırı Projesi (TAP) üzere somut projelerin benzerilerini Doğu Akdeniz’de gerçekleştirmeye niyetli olduğu vurgulandı.
Memurlar
