Gazi Üniversitesi Zelzele Mühendisliği Pratik ve Araştırma Merkezi’nde hizmetli Doç. Dr. Bülent Özmen, son periyotta Türkiye’deki zelzele hareketliliğini DHA’ya kıymetlendirdi. Özmen, 2020 yılının sarsıntıların ağır yaşandığı bir yıl olduğunu, Elazığ Sivrice, Van Başkale, Manisa Akhisar, Karlıova, Çankırı ve en son Manisa’da meydana gelen sarsıntıları hatırlattı. Özmen, “Bir memlekette zelzele tehlikesinden bahsederken başta diri faylara bakıyoruz. Sonra geçmiş devirde yaşanan sarsıntı donelerine bakarak ileriye gerçek tahlillerde bulunuyoruz. Türkiye’ye de baktığımız vakit sonlarının içerisinde zelzele üretme potansiyeli olan 550 tane diri fay var. Örümcek ağlar üzere Türkiye diri faylarla sarılmış durumda. Ve bu sayıya denizel ortam ve komşu devletlerdeki diri fayları da eklersek 800 tane sarsıntı üretme potansiyeli olan diri fay var. Çalışmalar yapıldıkça bu sayının üzerine yeni sayılar da ekleniyor. Ondan ötürü bu kadar fazla diri fayın olduğu ortamda de devir zaman bu türlü zelzelelerin olması bizler açısından olağan” dedi.
‘TÜRKİYE, DAHA BÜYÜK ZELZELELERE GEBE’
Özmen, 1900 yılından günümüze kadar geçen 120 yıllık zelzele aktivitesine bakıldığında Türkiye’de 24 tane hasar yapan, 7.0 şiddetinden fazla zelzele yaşandığını gördüklerine dikkat çekerek, “Buna olağan istatiksel usul kullanarak bakarsak her 5-6 yılda bir 7.0 şiddetinin üzerinde sarsıntı yaşandığını görüyoruz. 1999 yılından günümüze akıllıca gelirsek İzmit Körfezi’nde, Düzce’de ve Van’da oldu. Yani bu demek ki Türkiye’nin bir taraflarında tansiyon birikiyor, güç birikiyor. Bunlar saatli bomba üzere patlayacağı devri bekliyor. Yani Türkiye’de bir tansiyon birikmesi var. Bu açığa çıkmadığı için bir formda bu önümüzdeki günlerde olur, aylarda olur, yıllarda olur lakin Türkiye’nin maatteessüf daha büyük sarsıntılara gebe olduğunu söyleyebiliriz. Her ne kadar biz mekanını, vaktini tam olarak söyleyemesek de geçmişte oluşan zelzele donelerine ve diri faylara bakarak Türkiye’nin mümkün daha büyük zelzelelere gebe olduğunu söyleyebiliriz” diye konuştu.
‘DEPREM AKTİVİTESİ ÇOK YÜKSEK’
Ege Yeri’nde yaşanan ve birçok vilayette hissedilen sarsıntıya ait Özmen, şunları söyledi:
“Ege Yeri bizim Anadolu plakacığı dediğimiz plakacık, Arabistan ve Afrika plakalarının kuzeye yanlışsız hareket etmesi nedeniyle garba sahih kaçma zorunda kalıyor. Ve Afrika plakasının da Anadolu plakacığının altına dalması nedeniyle bir çekme yeri orada oluşuyor. Ege Nahiyesi’nde aslında Türkiye’de meydana gelen zelzelelerin büyük çoğunluğu yaşanıyor. O kesimin sarsıntı aktivitesi hem karada hem denizde epey yüksek. Sarsıntı yaşanan kesime baktığımızda da o nahiyenin aslında zelzele aktivitesinin de çok yüksek olduğunu biz biliyoruz” dedi.
‘MANİSA FAYINDA DAHA BÜYÜK ZELZELE OLMA İHTİMALİ VAR’
Dünkü sarsıntının ‘Gölmarmara’ diye isimlendirilen fayın üzerinde meydana geldiğini hatırlatan Özmen, “2016 yılından beri o yerde baya bir tansiyonun olduğunu görüyoruz. Ama 3-5 tane meydana gelen 5 büyüklüğündeki zelzeleyle o kesimde biriken tansiyonun boşalmayacağını düşünüyoruz. Zira 6 büyüklüğündeki bir zelzelenin gücünün boşalabilmesi için 5 büyüklüğündeki sarsıntıdan 30 tane meydana gelmesi lazım. 7 büyüklüğündeki bir zelzelenin gücünün boşalabilmesi için 5 büyüklüğündeki bir sarsıntıdan 900 tane meydana gelmesi lazım. Yani bunun üzere 3-5 tane sarsıntının meydana gelmesiyle orada biriken tansiyon boşalmaz. Lakin Manisa civarında umumide biz 6-6.5 büyüklüğünde sarsıntıların oluştuğunu görüyoruz. Yalnızca Manisa fayı diye isimlendirilen yarar daha büyük bir zelzele olma ihtimali var diye söyleyebiliriz” tabirlerini kullandı.
Memurlar
