Uzm. Dr. Ünal, ‘Diyabeti olanların oruç tutabilmeleri için diyabet tiplerini ve hastalıklarıyla ilgili muhtemel risklerini göz önünde bulundurmaları gerekir. Bu ayrıştırmayı en hakikat yapacak kişi, hastanın doktorudur’ dedi ve tavsiyelerini şöyle sıraladı.
KAN ŞEKERİNE DİKKAT!
Hastalar oruç tutmadan evvel diyabetle ilgili bilgi sahibi olmalı, mümkün riskleri kesinlikle bilmelidir. Bu gayeyle da öncelikle kendisini takip eden tabipleriyle görüşmeli, gerekli tetkikleri ve kan şekeri takipleri yaptırlamılar. Öte yandan kimi diyabet ilaçları oruç tutarken hipoglisemi riskini artırabilir. Bu nedenle, kan şekeri seviyesinin Ramazan mühletince tesirli bir formda denetim altında tutulmasını sağlamak için tedavi formunun değiştirilmesi gerekebilir.
RİSK KÜMESİ KIYMETLİ
Diyabetik hastalarda genel teklif uzun müddetli aç kalınmamasıdır. Buna rağmen oruç tutmakta ısrarlı olanların doğabilecek sonuçlardan haberdar olması ve bu süreci daha inançlı nasıl geçirebilecekleri konusunda bilgilendirilmeleri gerekir. Ramazan’da oruç tutmaya karar veren diyabetli hastalar risk seviyesine nazaran 3 kümeye ayrılır. Hastalar kendilerinin hangi risk kümesinde olduğu öğrenmeli ve buna nazaran karar verilmelidir;
1 – YÜKSEK RİSK KÜMESİ: Tip 1 diyabetli hastalar, Ramazan’dan evvelki son 3 ayda önemli hipoglisemi yahut şeker yüksekliğine bağlı ketoasidoz ve koma geçirenler, tekrarlayan hipoglisemi kıssası, hipoglisemiye farkına varamama durumu, Tip 2 diyabeti olup günde dört doz insülin kullananlar, insülin pompası kullanan hastalar, diyalize giren diyabet hastalarıdır. Bu kümedeki hastalara oruç tutması mutlaka önerilmez. Yüksek riskli kümesi oluştururlar.
2 – ORTA RİSK KÜMESİ: Orta derece hiperglisemi (ortalama kan glikoz 150-300 mg/dl, HbA1c yüzde 7.5-9.0), böbrek yetmezliği, hipertansiyon üzere ek risk oluşturabilecek hastalıklar, insülin ve insülin salgılatıcı ilaçlar kullananlardır.
3 – DÜŞÜK RİSK KÜMESİ: Ömür formu değişikliği, metformin, akarboz, glitazon ve/veya inkretin bazlı tedavi alan hastalardır. Orta ve düşük riske sahip hastalar, kesinlikle tabip denetimi, çok sık kan şekeri denetimi altında beslenme ve ilaç kullanım kurallarına uyarak oruç tutabilir. Oruçluyken hipoglisemi riskini artırabilecek çok idmanlardan uzak durulması gerekir. Antrenman iftardan 1-2 saat sonra 30 dakikalık hafif ya da orta tempolu yürüyüşler halinde, iftarda oluşabilecek hiperglisemi düzeyini dengelenmek için yapılabilir.
İŞTE TAVSİYELER
– İftarda aralıklı yemek yenmelidir. Evvel bir kase çorba içilip bir müddet orta verilmeli, daha sonra ana öğüne geçilmelidir. İftarda simit, börek, pide, reçel, baklava üzere kan şekerini süratli yükseltebilecek besinlerden uzak durulmalıdır. Bilhassa çok fazla sıhhatsiz yağ ve şeker içeren yüksek güçlü yiyeceklerden uzak durulmalıdır. Çok şerbetli, yağlı, hamur işi tatlılar yerine, ölçüyü kaçırmadan, sütlü tatlılar (dondurma, sütlaç, güllaç, muhallebi vb.) yahut meyve tercih edilmelidir.
– Kesinlikle sahura kalkılmadır. Çorba ve kahvaltı biçiminde sahur yapılmalıdır. Domates, biber, salatalık üzere yeşillikler yenilmeli, bol su içilmelidir.
– İftar ve sahur ortasında sıvı tüketmek de çok değerlidir. Suyu kısa müddette çok ölçülerde değil, iftar ve sahur ortasına yayarak içilmelidir.
Nazan DOĞANER HALICI
Memurlar
