İçinde yaşadığımız koronavirüs pandemisi bütün hayatımızla birlikte tedavi tercihlerimizi ve sıhhat hizmetini kullanma formlarımızı de değiştirdi. Virüsün bulaşma telaşıyla market alışverişlerimizi internetten yaparken sıhhat sorunlarımızı de dijital ortamda çözmeye çalıştık. Teşhis ve tedavide en az temasla en tesirli tahliller üretmenin yollarını aradık. Bu periyotta korona krizinin tam merkezinde yer alan sıhhat dalı de gibisi görülmemiş bir süratte büyük bir dijital ve teknolojik dönüşüm içine girdi. Covid-19 pandemisinin sıhhat dalını nasıl etkilediğini Philips Ceo’su Haluk Karabatak’la konuştuk. Teknolojinin en ağır kullanıldığı bölümlerin başında sıhhatin geldiğini söyleyen Karatabak, beşerler için bir bilim kurgu sineması senaryosu olabilecek sıhhat teknolojilerinin Covid-19 pandemisiyle birlikte günümüzde kullanılmaya başladığını vurgulayarak “Pandemi, sıhhat teknolojisi beklentilerini 10 yıl önceye çekti. 2030’larda hayata geçirilmesi hedeflenen teknolojik gelişmeler, virüs ortamının oluşturduğu acil gereksinimler sebebiyle bugün kullanılmaya başladı. Artık buradan geri dönüş yok. Sıhhatin geleceği bugün şekillendi” dedi.
Yapay zekanın sıhhat alanında ağır olarak kullanılması bugüne kadar “Robotlar hayatımızı istila mı ediyor?” kaygılarına sebep olurken bugün “Ne kadar az insan beşere temas o kadar inançlı hayat” yaklaşımını benimsedik. Günümüzde yapay zeka ile irtibatlı sıhhat teknolojilerinin bu hususta çığır açan yenilikler sunduğunu söz eden Karabatak “Covid-19’la birlikte teleyoğun bakım, telekardiyoloji, telesağlık teknolojilerinin virüsle uğraşta işimizi kolaylaştırdı” dedi.
BULUT ÜZERİNDE “İKİNCİ SEN”
Sıhhat teknolojisi geliştiren şirketlerin üzerinde çalıştıkları bahislerden bir tanesi de “dijital ikizimiz”… Sıhhat teknolojisinde AR-GE yatırımlarının kıymetli bir kısmının bu alanda yapıldığını söz eden Haluk Karabatak “Özellikle bioteknoloji ve yapay zeka bir ortaya geldiğinde birçok hastalığı erken teşhis etmek mümkün hale geliyor. Bütün sıhhat bilgilerinin dijitalleşmesi ve bulut data tabanı üzerinden ulaşılabilmesi sayesinde yakın vakitte beşerler, kendi sıhhatlerini çok daha iyi yönetebilecek hale gelecek. Sıhhat sorunu yaşamadan çok evvel bu sorunla ilgili bilgimiz olacak. Tıpkı vakitte sıhhat sorunlarını daha ekonomik ve tesirli bir halde çözebileceğiz. Biz buna ‘Dijital İkizimiz’ diyoruz. Hayatımız boyunca çektirdiğimiz MR, tomografi görüntülemelerinin, yaptırdığımız analizlerin sonuçlarının big veri dediğimiz büyük bilgiye eklenmesi ve bu dataların yapay zeka ile işlenmesi sonucunda dijital ikizimiz oluşuyor. Herkesin dijital ikizi, bulut bilgi tabanında bulunan milyonlarca kişinin dataları ile ilişkide olduğunda hastalıkları erkenden öngörmek mümkün olacağı üzere kalp rahatsızlıkları yahut kanser üzere hastalıklarda genetik yapımıza en uygun, muvaffakiyet talihi en yüksek tedaviyi süratli bir halde uygulamak kelam konusu olacak. Bu bahis üzerinde hem biz hem başka teknoloji şirketleri çalışıyor” dedi.
YAPAY ZEKA İLE AĞIR BAKIMDA VEFATLAR AZALIYOR
Yapay zeka teknolojilerinin kullanılmasıyla ağır bakımda ölümlerin yüzde 30 oranında azaltılabildiğini söyleyen Haluk Karabatak “Bu, Covid-19 pandemisinde çok değerli bir şey haline dönüştü. Büsbütün dijitalleşen ağır bakım ünitelerinde içeriye sıhhat çalışanı girişi azalıyor. Artık ağır bakım ünitelerini uzaktan yönetebiliyoruz. Bir kumanda merkezi kurarak binlerce ağır bakım yatağını uzaktan yönetebilir hale geldik. Hangi yatak ne vakit boşalacak, ne vakit yeni hasta alınabilir hale gelecek bunu öngörebiliyoruz. Yapay zeka, hastanın gidişatını evvelce tespit ederek önlem almamızı sağlıyor. Mesela sepsisten vefatları yüzde 95 oranında azaltabiliyoruz. Zira kullandığımız teknoloji ve aygıtlar hastanın sepsise gireceğini algılayabiliyor ve münasebetiyle da sıhhat çalışanını uyarabiliyor. Bu sayede baktığımızda hem vefatları azaltabiliyoruz hem de maliyetleri düşürebiliyoruz” dedi. Pandemi periyodunda bilgisayarlı tomografi manzaralarının otomatik olarak Covid-19 açısından taranmasını sağlayan bir yapay zeka yazılımının da geliştirildiğini aktaran Karabatak “Sistem, bilgisayarlı tomografideki manzarayı, Covid-19 açısından otomatik olarak test ediyor. Şayet hastanın olumlu olduğu istikametinde bulguya ulaşırsa sıhhat çalışanını ikaz ediyor. Böylelikle süratli teşhis sağlanıyor” diye anlattı.
SIHHATTE DÖNÜŞÜMÜN YARARINI COVID-19’DA GÖRDÜK
Koronavirüs pandemisi sırasında Amerika ve İngiltere, İtalya ve Fransa üzere gelişmiş ülkelerde gördüğümüz berbat hastane görünümleri Türkiye’de yaşanmadı. Ülkemizde pandemi sürecinin iyi yönetilmesinde Türkiye’nin başlattığı sıhhatte dönüşüm projesi çerçevesinde hastanelerin yenilenmesi, kent hastanelerinin açılması, hem devlet hem de özel hastanelerin yüksek teknolojiye yatırım yapmalarının hissesinin büyük olduğunu söyleyen Philips Türkiye CEO’su Haluk Karabatak “Türkiye, evvelce almış olduğu önlemler sayesinde bu süreci iyi yönetti. Bu başarıda son teknoloji yapay zeka ile donatılmış, tıbbi gereç konusunda kâfi kapasite ile çalışan kent hastaneleri ve öteki hastanelerle birebir vakitte fedakarca gece gündüz demeden çalışan sıhhat çalışanının rolü çok büyük” dedi.
HASTANELER HASTANIN AYAĞINA GİDECEK
Koronavirüs enfeksiyonunun hayatımıza yerleştirdiği kavramlardan birinin de “uzaktan erişim” olduğunu söyleyen Karabatak, “Geleceğin hastaneleri artık meskenlerimiz olacak. Bunun provasını Covid-19’da yaşadık. Gelecekte tek bir ağ altyapısına bağlı yerlerin sayısı artacak. Hasta konutunda kendi yatağındayken bütün sıhhat parametreleri 7/24 takip edilebilecek. Hastalar ameliyat üzere müdahale gerektiren durumlar dışında hastaneye gitmek mecburiyetinde kalmayacak. Bunun bir gibisi şu anda kronik ve yaşlı hastalar için kullanılıyor. Hastanın bütün sıhhat dataları dünyanın neresinde olursa olsun hekimine ulaşıyor. Mesela konutunda nefes sorunu yaşayan bir hastanın bağlı olduğu yapay zeka ile desteklenmiş teneffüs aygıtını uzaktan yönetebiliyoruz. Hekim uzaktan erişimle verdiği talimatlarla hastanın nefes sorunu ile ilgili bütün düzenlemeleri yapabiliyor. Hasta sorun yaşadığında sistem doktora ikaz gönderiyor ve hasta konutundan alınarak sıhhat merkezine götürülüyor. Biz bu hizmeti dünyada 300 bin şahsa veriyoruz. Sistemin ülkemize gelmesi için de çalışıyoruz ” dedi.
ZİYNETİ KOCABIYIK
Memurlar
