Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığınca (AFAD), zelzele anında mutlaka balkona çıkılmaması ve balkonlardan atlanmaması konusunda ikazda bulunulurken, binalardan düşebilecek baca, cam kırıkları ve sıvalara karşı önlemli olunması istendi.
AFAD’ın internet sitesinde, zelzele anında ve sonrasında yapılacaklara ait bilgi verildi.
Bilgilendirmede, sarsıntı anında katiyetle panik yapılmaması gerektiği vurgulanırken, sabitlenmemiş dolap, raf, pencere üzere eşyalardan uzak durulması, varsa sağlam sandalyelerle desteklenmiş masa altına yahut dolgun ve hacimli koltuk, kanepe, içi dolu sandık üzere müdafaa sağlayabilecek eşya yanına çömelerek hayat üçgeni oluşturulması gerektiği belirtildi.
Sarsıntı anında başın iki el ortasına alınarak yahut bir esirgeyici (yastık, kitap ve benzeri) materyalle korunması gerektiği söz edildi.
Düşmemek için sabit bir yere tutunulması istenilen bilgilendirmede, merdivenlere ya da çıkışlara gerçek koşulmaması gerektiği vurgulandı.
Sarsıntı sırasında balkona mutlaka çıkılmaması gerektiği belirtilerek, “Balkonlardan ya da pencerelerden aşağıya atlanmamalıdır. Mutlaka asansör kullanılmamalıdır. Telefonlar acil durum ve yangınları bildirmek dışında kullanılmamalıdır. Kibrit, çakmak yakılmamalı, elektrik düğmelerine dokunulmamalıdır. Tekerlekli sandalyedeysek tekerlekler kilitlenerek baş ve boyun muhafazaya alınmalıdır.” tabirleri kullanıldı.
Mutfak, imalathane, laboratuvar üzere iş aletlerinin bulunduğu yerlerde ocak, fırın ve bu üzere aygıtların kapatılması, dökülebilecek gereç ve hususlardan de uzaklaşılması gerektiği bildirildi.
Bilgilendirmede, sarsıntı geçtikten sonra elektrik, gaz ve su vanalarının kapatılması, soba ve ısıtıcılar söndürülüp gerekli eşya ve gereçler alınarak binanın daha evvel tespit edilen yoldan derhal terk edilmesi ve toplanma bölgesine gidilmesi istendi.
Sarsıntı anında okulda, sınıfta ya da ofiste bulunulması halinde sağlam sıra, masa altlarında yahut yanında, koridorda duvarın yanında hayat üçgeni oluşturacak halde “çek-kapan-tutun” hareketiyle baş ve boynun korunması gerektiği belirtildi.
– Deniz kıyısından uzaklaşılmalı
Zelzele anında açık alanda bulunanların güç sınırları ve direklerinden, ağaçlardan, öbür binalardan ve duvar tabanlarından uzaklaşması, toprak kayması olabilecek, taş yahut kaya düşebilecek yamaç altlarında bulunulmaması gerektiği bildirildi.
Binalardan düşebilecek baca, cam kırıkları ve sıvalara karşı önlemli olunması gerektiği belirtilen bilgilendirmede, “Toprak altındaki kanalizasyon, elektrik ve gaz sınırlarından gelecek tehlikelere karşı dikkatli olunmalıdır. Deniz kıyısından uzaklaşılmalıdır.” tabirlerine yer verildi.
Sarsıntı sırasında kara yolunda seyir halinde bulunanlar için de ikazların yer aldığı bilgilendirmede, araç kullanıcılarından yolu kapatmadan sağa yanaşıp durmaları istendi.
Bilgilendirmede, “Kontak anahtarı yerinde bırakılıp, pencereler kapalı olarak araç içinde beklenmelidir. Sarsıntı durduktan sonra açık alanlara gidilmelidir. Araç meskun mahallerde ya da inançlı bir yerde değilse (ağaç ya da güç sınırları yahut direklerinin yanında, köprü üstünde vb.) durdurulmalı, kontak anahtarı üzerinde bırakılarak terk edilmeli ve trafikten uzak açık alanlara gidilmelidir. Sarsıntı sırasında bir tünelin içinde iseniz ve çıkışa yakın değilseniz, araç durdurulup aşağıya inilmeli ve yanına yan yatarak ayaklar karına çekilip, ellerle baş ve boyun korunmalıdır.” bilgisi verildi.
Sarsıntıya kapalı bir otoparkta yakalananların, araç dışına çıkıp aracın yanına yan yatarak, ellerle baş ve boynu müdafaası gerektiği belirtilerek, araç içinde olunması durumunda, aracın üzerine düşen bir modülle ezilmenin ihtimal dahilinde bulunduğuna işaret edildi.
Metroda ve öteki toplu taşıma araçlarında sarsıntıya yakalananların, gerekmedikçe mutlaka metro ve trenden inmemesi istenilen bilgilendirmede, “Elektriğe kapılabilinir yahut öbür sınırdan gelen öbür bir metro ya da tren size çarpabilir. Sarsıntı bitinceye kadar metro ya da trenin içinde sıkıca tutturulmuş askı, korkuluk yahut rastgele bir yere tutunmalı, metro yahut tren çalışanı tarafından verilen talimatlara uyulmalıdır.” denildi.
– Sarsıntı sonrasında yapılması gerekenler
AFAD, sarsıntı sonrasında yapılması gerekenlere ait bilgi verirken de vatandaşların evvel kendi emniyetlerinden emin olmaları, daha sonra etrafta yardım edebilinecek kimse olup olmadığını denetim etmeleri gerektiğini tabir etti.
Sarsıntılardan sonra çıkan yangınların epeyce sık görülen ikincil afetler olduğuna işaret edilen bilgilendirmede, şunlar kaydedildi:
“Bu nedenle şayet gaz kokusu alırsanız gaz vanasını kapatın. Camları ve kapıları açın. Çabucak binayı terk edin. Dökülen tehlikeli unsurları temizleyin. Yerinden oynayan telefon ahizelerini telefonun üstüne koyun. Acil durum çantanızı yanınıza alın, mahalle buluşma noktanıza yanlışsız harekete geçin. Radyo ve televizyon üzere kitle bağlantı araçlarıyla size yapılacak ihtarları dinleyin. Cadde ve sokakları acil yardım araçları için boş bırakın.”
Her büyük zelzeleden sonra kesinlikle artçı sarsıntılar olacağı hatırlatılan bilgilendirmede, artçı sarsıntıların hasarlı binalarda ziyana yol açabileceği, bu nedenle sarsıntılar büsbütün bitene kadar hasarlı binalara girilmemesi gerektiği vurgulandı.
– “Hasarlı binaların yakınında sessiz olunmalı”
Bilgilendirmede, zelzele anında yıkıntı altında mahsur kalanların yapmaları gerekenlerle ilgili olarak da şunlar söz edildi:
“Hareket kabiliyetiniz kısıtlanmışsa çıkış için hayatınızı riske atacak hareketlere kalkışmayın. Biliniz ki kurtarma takımları en kısa vakitte size ulaşmak için uğraş gösterecektir. Gücünüzü en tasarruflu halde kullanmak için hareketlerinizi denetim altında tutun. El ve ayaklarınızı kullanabiliyorsanız su, kalorifer, gaz tesisatlarına, tabana vurmak suretiyle varlığınızı duyurmaya çalışın. Kurtarma gruplarının seslerini duymaya ve onlara seslenmeye çalışınız lakin gücünüzü denetimli kullanın.”
Bilgilendirmede, afet bölgesindeki hasarlı yapılara katiyetle girilmemesi, yolların acil yardım araçları için boş bırakılması, zelzeleden sonra konutlar terk edilirken doğal gaz ve su vanalarıyla elektrik şalterlerinin kapatılması, hasarlı binaların yakınında sessiz olunması ihtarında bulunuldu.
Vatandaşların acil yardıma gereksinim duymadıkları sürece telefonlarını kullanmamaları, yardıma muhtaçlık duyabilecek bebek, çocuk, yaşlı ve engellilere takviye olunması istendi.
Memurlar
