Davacı, 926 sayılı TSK Işçi Kanunu’nun 68/4. hususuna nazaran astsubay olarak TSK’ya alınmış, kanunda öngörülen bir yıllık deneme müddeti içinde istifa hakkını kullanarak TSK’dan ayrılmış ve 18/09/2014 tarihinde TSK ile ilişiği kesilmiştir.
Davacının kıta misyonuna başladığı 05/08/2013 tarihine kadar eksper raporunda detaylarıyla belirtilen kurslara katıldığı, kurs bedellerinden kaynaklanan tazminatın davalı ve uzman tarafından adabına uygun olarak toplam 29.126,15-TL olarak hesaplanmıştır.
Davacı bu tazminatın 6.071,15-TL kısmından sorumlu olduğu, bakiye 23.055-TL’den davalıya borçlu olmadığı anlaşılmıştır.
T.C.
ANKARA
BÖLGE ADLİYE DURUŞMASI
ÜÇÜNCÜ HUKUK DAİRESİ
Temel : 2018/775
Karar : 2018/1490
Tarih : 25.10.2018
İNCELENEN KARARIN
DURUŞMASI : Ankara 15. Asliye Hukuk Duruşması
TARİHİ : 11/07/2017
NUMARASI : 2015/473 Temel – 2017/313 Karar
Mahkemece yapılan yargılama sonucunda verilen karara karşı, müddetinde istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine dava evrakı incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü.
TARAFLARIN ARGÜMAN VE SAVUNMALARININ ÖZETİ :
Davacı vekili 22/10/2015 tarihli dava dilekçesiyle; davacının 926 sayılı TSK Işçi Kanunu’nun 68. unsuruna nazaran astsubay olarak TSK’ya alındığını, davacının astsubaylıktan çıkarılması nedeniyle davalı kurumca faiz hariç 29.126,15-TL borç tahakkuk ettirilip borcun bir ay içinde ödenmesinin istendiğini, Yönetmeliğin 5/b unsuruna nazaran subay yahut astsubay çıktıktan sonra kurs merkezlerinde verilen kurs masraflarının hesaplanması gerektiğini, görevlilerin kurs müddeti ile orantılı maaşları, ek ders fiyatları ve amortismanlar ibarelerinin Askeri Yüksek Yönetim Duruşması’nın 3. Dairesi’nin 21/04/2011 tarih ve 2009/828 Temel, 2011/1214 Karar sayılı kararı ile iptal edildiğini, 04/07/2012 tarihli 6353 sayılı Kimi Kanun ve KHK’da Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un süreksiz 1. unsurunun 2. fıkrasında TSK’ya bağlı her derecedeki eğitim kurumuna 1997 ve sonraki yıllarda giren ve askeri öğrencilikten kendi isteğiyle ayrılan yahut sıhhat sebepleri dışında askeri öğrencilikten çıkartılanlardan yüklenme ve kefalet senetlerinde yazılı olsa dahi ilaç ve tedavi masrafları, kitap, kırtasiye masrafları, öğrenci harçlıkları ile yiyecek sarfiyatının yarısı ve bunlara tekabül eden faizlerin geri alınmadığını, bu yasa kararı mucibince davacının askeri okul masrafları içinde yer alan öğrenci harçlıkları ile yiyecek masraflarının yarısı ve bunlara tekabül eden faizlerinin davacı lehine maliyet hesabından düşülmesi gerektiğini, atış ve mühimmat sarfiyatının yönetmeliğin 5/b hususunda yer alan eğitim yardımcı gereçlerinin kırtasiye masrafları içinde düşünülemeyeceğini, 5/b hususunun son cümlesinde yer alan öğretim ve eğitim masrafları da öğrencinin aldığı derslere ait olduğunu, davacı kursiyer öğrenciye atış ve mühimmat masraf olarak yazılmamışken davacının kursiyer statüsü dikkate alınmadan yalnızca 5/a unsurunun dikkate alınmayarak yapılan hesaplamanın hukuka uygun olmadığını belirterek davalı kurumca ödenmesi talep edilen 29.126,15-TL’nin şimdilik 25.376,10-TL’sinden müvekkilinin borçlu olmadığının tespitini istemiştir.
Davalı vekili yanıt dilekçesiyle; davacının, 18/09/2014 günü deneme müddeti sonunda istifa ederek TSK’dan ayrıldığını, 926 sayılı TSK Işçi Kanunu’nun 68. hususuna nazaran astsubay olarak TSK’ya alındığını, kanun gereği devlet tarafından yapılan tüm masrafların davalıdan alınması gerektiğini, yapılan masraflara ait tazminat meblağının davalı kurumca 926 sayılı Kanuna uygun olarak hazırlandığını, davacı hakkında tanzim edilen noksan hizmet hesabı ve okul masrafları çizelgesinin not kısmına sehven TSK işçisinin tahsil, eğitim ve yetiştirme masraflarının tespitine dair yönetmelik mucibince süreç yapıldığını, 6353 sayılı Kanunun süreksiz 1. hususuyla askeri öğrencilikten kendi isteğiyle ayrılan yahut sıhhat sebepleri dışında askeri öğrencilikten çıkarılanlar hakkında düzenleme yapıldığını, subay yahut astsubay nasbedildikten sonra ayrılan işçi hakkında değişiklik düzenlenmediğini, zamanaşımı, hak düşürücü mühlet, yetki, vazife, iş kısmı, hasımlık ve derdestlik itirazlarının yasal müddeti içinde yapılmış sayılması ile davanın reddini istemiştir.
BIRINCI DERECE DURUŞMASI KARARI:
Mahkemece; davacının, 926 sayılı TSK Işçi Kanunu’nun 68. unsuru uyarınca astsubay olarak orduya alındığı, kanunda öngörülen 1 yıllık deneme mühleti içinde istifa ederek ordudan ayrıldığı, 18/09/2014 günü ordu ile ilişiğinin kesildiği, davacının ilişiğinin kesildiği tarihte astsubay olarak nasbedildiği, maaş alırken 05/08/2013 kıta vazife tarihine kadar olan kurslara katıldığı, deneme mühleti içinde istifanın gerçekleştiği, 17/12/2005 tarihli Yönetmeliğin 5/a ve 5/b unsurunda sayılan masraf kalemleri dışında yapılan harcamaların iadesi gerektiği, buna nazaran davacının 6.071,15-TL borcu bulunduğu, bakiye 23.055-TL’den borçlu olmadığı, uzmanın hesap dökümünün adaba uygun yapıldığı gerekçesiyle;
Davanın kısmen KABULÜ ile; davacının davalıya 23.055-TL borçlu olmadığının TESPİTİNE, karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ:
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; 926 sayılı TSK Işçi Kanunu’nun 68/4. unsuru uyarınca kendi nam ve hesabına fakülte, yüksek okul yahut meslek yüksek okullarını bitirip astsubay nasbedilen ve askeri eğitime alınan çalışanın bir yıllık deneme müddeti içerisinde istifa etme hakları bulunduğunu, bu biçimde istifa ederek vazifesinden ayrılan astsubaylardan aldıkları aylıklar dışında kendilerine yapılan masrafların yasal faizi ile tazminat olarak alınması gerektiğini, davalı ile ilgili 926 sayılı TSK Işçi Kanunu’nun 112. unsurunda belirtildiği üzere eksik yükümlülük müddeti hesaplanmadığını, tüm masrafların motamot tahakkuk ettirildiğini, davacının kanunun 112. hususu değil, 68. unsuruna nazaran TSK’dan ayrıldığını, münasebetiyle davacıya TSK Işçisinin Tahsil Eğitim ve Yetiştirme Masraflarının Tespitine Dair Yönetmelik’in uygulanmadığını, devletçe yapılan tüm masrafların tahsil edildiğini, devletçe yapılan tüm masrafların hangi kalemlerden oluştuğunun Askeri Okullara Alınan Öğrenciler ile Silahlı Kuvvetler Hesabına Fakülte ve Yüksek Okullarda Okuyan Öğrenciler İçin Yüklenme Senedi Düzenlenmesine ve Bu Okullardan Çeşitli Sebeplerle Ayrılacak öğrencilere yahut Kefillerine Ödettirilecek Tazminata Dair Yönetmelik ile belirtildiğini, bunların yiyecek, giyim-kuşam, öğrenci harçlıkları, kitap, kırtasiye (devlet orta öğretim/yüksek öğretim kurumlarında devlet tarafından karşılanan kitap ve kırtasiye masrafları hariç), vize, diploma, imtihan ve gibisi harçlar, öğretim ve eğitimin gerektirdiği ulaşım hizmetleri, ilaç ve tedavi, barındırma, atış, eğitim ve öğretimden (seyir, uçuş, atış eğitimleri, uygulamalı eğitimler ile buna emsal devlet tarafından karşılanmayan ek yahut özel ders ücretleri) oluştuğunu, sıhhat, atış, barınma masraflarının alınması gerektiğini, işçi ve amortisman sarfiyatları Askeri Yüksek Yönetim Duruşması’nın 3. Dairesi’nin 21/04/2011 tarih ve 2009/828 Temel, 2011/1214 Karar sayılı kararı ile iptal edildiğinden masraf kalemleri içine dahil edilmediğini, 6353 sayılı Kanunun süreksiz 1. hususuyla askeri öğrencilikten kendi isteğiyle ayrılan yahut sıhhat sebepleri dışında askeri öğrencilikten çıkarılanlar hakkında düzenleme yapıldığını, lakin subay yahut astsubay nasbedildikten sonra ayrılan işçi hakkında değişiklik düzenlenmediğini, bu itirazlarının eksper raporlarında ve duruşma kararında karşılanmadığını belirterek duruşma kararının kaldırılması ile davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
MÜNASEBET:
Davacı astsubay çavuş, davalı MSB’ye karşı açtığı dava ile 926 sayılı TSK Işçi Kanunu’nun 68. hususuna nazaran astsubay olarak TSK’ya alındığını, kendi nam ve hesabına fakülte, yüksek okul yahut meslek yüksek okullarını bitirenlerden astsubay nasbedilenlerin, atandıkları vazifede bir yıllık deneme (adaylık) mühletine tabi tutulduklarını, 05/08/2013 tarihinde kıta vazifesine başladığını, bir yıllık deneme müddeti içinde istifa ettiğini, 18/09/2014 tarihinde TSK ile ilişiğinin kesildiğini belirterek davalının talep ettiği ölçü kadar tazminat borcu bulunmadığının tespitini istemiştir.
Davacı Ceyhan Tartar (2012-B-21) kendi nam ve hesabına orta ve yüksek tahsil gördükten sonra, Balya Noterliği’nin 11/11/2011 tarihli taahhütnamesi ile mevcut ya da sonradan tespit edilecek tazminat borcuna ait süreçleri büsbütün kendi imkanları ile çözümleyeceğini, bu konuda MSB’yi hiçbir sorumluluk ve yükümlülük altına sokmayacağını, hizmet dönemi üzere isteklerde bulunmayacağını ve 926 sayılı TSK Işçi Kanunu’nun kendisine yüklediği bütün yükümlülükleri kabul ve taahhüt ederek, 30/08/2012 tarihinde astsubay olarak nasbedilmiştir. Davacı, uzman raporunda detayları ile saptanan 4 farklı mesleksel kursu gördükten sonra 05/08/2013 günü kıta misyonuna başlamıştır.
Davacının bir yıllık deneme mühleti içinde istifa etmesi nedeniyle 18/09/2014 tarihinde TSK’dan ilişiğinin kesildiği, bunun üzerine davalı yönetim tarafından davacının 26/03/2012 ila 19/07/2013 tarihleri ortasında gördüğü 4 başka kurs maliyetinden oluşan toplam 29.126,15-TL Hazine alacağının ödenmesinin istendiği, davacının 29.126,15-TL ana para borcunu 60 taksit halinde ödeme talebinin 24/11/2015 tarihinde davalı tarafından kabul edildiği, taraflar ortasında bu bahiste 04/02/2016 tarihinde sulh muahedesi yapıldığı görülmüştür.
Duruşma kararına temel alınan yasa ve adaba uygun uzman raporlarında; 926 sayılı TSK Işçi Kanunu’nun 68/4 ve 112. hususları ile 17/12/2005 tarihli TSK Çalışanının Tahsil, Eğitim ve Yetiştirme Masraflarının Tespitine Dair Yönetmelik uyarınca askeri öğrenci iken değil, astsubay olarak nasbedilen davalının davacıdan 6.071,75-TL tazminat alacağının bulunduğu, yönetmeliğin 5/a ve 5/b unsurlarında sayılmayan masraf kalemleri davacının ödeyeceği tazminata dahil edilmeksizin, bunun dışında kalan, yapılan harcamaların iadesinin gerektiği, hesaplamaya nazaran davacının davalıya 6.071,15-TL tazminat borcunun bulunduğu, bakiye 23.055-TL’den davalıya borçlu olmadığı bildirilmiştir.
926 sayılı TSK Işçi Kanunu’nun “muvazzaf astsubay olabilme”ye ait 68/4. hususunda; “(…) kendi nam ve hesabına fakülte, yüksek okul yahut meslek yüksek okullarını bitirenlerden bu unsur kararlarına nazaran astsubay nasbedilenler, astsubay nasbedilmelerini müteakip atandıkları misyonlarda bir yıllık deneme (adaylık) müddetine tabi tutulurlar. Bunlardan atandıkları misyonda bir yıllık (doğrudan Özel Kuvvetler Komutanlığı buyruğunda misyon yapmak üzere astsubay nasbedilenler için iki yıl) deneme müddeti sonunda Türk Silahlı Kuvvetlerine ahenk sağlayamayan yahut astsubaylığa mahzur hali görülenler ile deneme müddetinin bitimine kadar kendi istekleri ile ayrılmak isteyenlerin Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişikleri kesilir ve aldıkları aylıklar dışında Devlet tarafından bunlara yapılan masraflar, yasal faizleriyle birlikte kendilerinden tahsil olunur (…)” düzenlemesi mevcuttur.
17/12/2005 tarihli Türk Silahlı Kuvvetleri Çalışanının Tahsil Eğitim ve Yetiştirme Masraflarının Tespitine Dair Yönetmelik’in “maliyet hesabı”na ait 5. unsurunda; (…) her ne halde olursa olsun mecburi hizmet yükümlülüğünü tamamlamadan ayrılan yahut ilişiği kesilen subay ve astsubaylar ile ilgili maliyet hesabında;
a) Öğrencilik periyoduna ilişkin 3 Eylül 1985 tarihli ve 18857 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Askeri Okullara Alınan Öğrenciler ile Silahlı Kuvvetler Hesabına Fakülte ve Yüksek Okullarda Okuyan Öğrenciler İçin Yüklenme Senedi Düzenlenmesine ve Bu Okullar- dan Çeşitli Sebeplerle Ayrılacak Öğrencilere yahut Kefillerine Ödettirilecek Tazminata Dair Yönetmelik kararları uygulanarak yapılacak hesaplamada; (Değişik ibare: RG-9/11/2013- 28816) yiyecek masraflarının yarısı, giyim-kuşam, (Mülga ibare: RG- 9/11/2013-28816) (…) vize-diploma-sınav ve gibisi harçlar, öğretim ve eğitimin gerektirdiği ulaşım sarfiyatları, (Mülga ibare: RG-9/11/2013-28816) (…) barındırma, askeri liseler hazırlık sınıfları yabancı lisan eğitimleri, atış (Mülga ibare: RG-9/11/2013-28816) (…) sarfiyatları ile görmüş olduğu kurs masrafları,
b) Kurs merkezlerinde; subay, astsubay olarak eğitim ve yetiştirme masraflarının tespitinde; eğitim-öğretim vazifelilerinin kurs müddetiyle orantılı maaşları, ek ders fiyatları (1), yolluk ve yevmiyeler, kırtasiye masrafları, (eğitim yardımcı malzemeleri/askeri öğrenciler için) eğitim ve yetiştirmenin gerektirdiği taşıma ve ulaşım sarfiyatları, ilaç ve tedavi, tahsil ve eğitim ve öğretimin öbür eğitim kurumlarına ödenen masrafları ve amortismanlar (1), (…)
dikkate alınır. (Ek cümle:RG-9/11/2013-28816) 1/1/1997 ve sonrasında imzalanan yüklenme senetleri dikkate alınarak hesaplanacak tazminat ölçülerinde bu Yönetmelik kararları temel alınır” düzenlemesi yapılmıştır.
Tüm bu açıklamalar ışığında dava konusu somut hadise değerlendirildiğinde; davacının, 926 sayılı TSK Işçi Kanunu’nun 68/4. unsuruna nazaran astsubay olarak TSK’ya alındığı, kanunda öngörülen bir yıllık deneme müddeti içinde istifa hakkını kullanarak TSK’dan ayrıldığı ve 18/09/2014 tarihinde TSK ile ilişiğinin kesildiği; davacının kıta misyonuna başladığı 05/08/2013 tarihine kadar uzman raporunda detaylarıyla belirtilen kurslara katıldığı, kurs bedellerinden kaynaklanan tazminatın davalı ve uzman tarafından yordamına uygun olarak toplam 29.126,15-TL olarak hesaplandığı; davacının bu tazminatın 6.071,15-TL kısmından sorumlu olduğu, bakiye 23.055-TL’den davalıya borçlu olmadığı anlaşıldığından, mahkemece bu tarafıyla davanın kısmen kabulüne karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
Dava belgesi kapsamı, mevcut delil durumu ve HMK’nın 355. hususu uyarınca, istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle hudutlu olarak yapılan inceleme ile üstte açıklanan nedenlerle davalının istinaf talebinin reddine karar verilmiştir.
KARAR :
Münasebeti ve detayları üstte açıklandığı üzere;
1-Davalının istinaf talebinin TEMELDEN REDDİNE,
2-Davalı MSB harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
3-Davalı tarafından yapılan istinaf yargılama masraflarının üzerinde bırakılmasına,
4-Davacı istinaf sarfiyatı yamadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
5-Mahkememizce verilen kararın birinci derece mahkemesince taraflara bildirisine,
Dava belgesi üzerinden yapılan inceleme sonucunda, HMK’nın 353/1-b-1 unsuru yeterince, kesin olmak üzere, 25/10/2018 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
Gerekçeli Kararın Yazıldığı Tarih: 02/11/2018
Memurlar