Koronavirüsün Türkiye’de birinci görüldüğü mart ayından bu yana, gerek pandemi sürecinde gerekse de 1 Haziran’da başlayan olağanlaşma devrinde uyguladıkları kampanyalarla küçük esnaftan sanayiciye, KOBİ’lerden tüketiciye toplumun her kısmını rahatlatan kamu bankaları, sağladıkları finansmanla toparlanmanın da tetikleyicisi oldular. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) datalarına nazaran, Ziraat Bankası, Halkbank ve Vakıfbank, mart sonundan 24 Temmuz’a kadar olan devirde bankacılık sisteminin sağladığı TL kredinin yüzde 61’ine imza attı.
100 TL’NİN 61’İ KAMUDAN
BDDK datalarına nazaran, bankacılık bölümünün mart sonunda 1 trilyon 798 milyar lira olan TL kredi hacmi, 24 Temmuz’da 2 trilyon 179 milyar liraya ulaştı. Bu periyotta kredi hacmindeki artış 381 milyar TL, artış oranı ise yüzde 21.1 olarak gerçekleşti. Birebir devirde kamu bankalarının TL kredi hacmi 233 milyar lira artarak 783.5 milyar liradan 1 trilyon 16 milyar liraya çıktı. Kamu bankaları bu periyotta verilen her 100 liralık kredinin 61 lirasını verdi.
GÜNDE 3 MİLYAR TL KREDİ
31 Mart-24 Temmuz ortasındaki 77 iş günü dikkate alındığında, kamu bankalarının günde ortalama 3 milyar 28 milyon lira finansman dayanağı sağladığı dikkat çekti. Kamu bankalarının her iş saatinde sağladığı kredi 356.3 milyon TL, dakika başı kredi artışı ise 5 milyon 938 bin TL olarak gerçekleşti. Üç kamu bankasının mart sonunda yüzde 43.5 olan TL kredilerdeki pazar hissesi, 24 Temmuz’da yüzde 46.6’ya çıktı.
KARDA DA FARK ATTILAR
Ülke bilançosunu kendi bilançolarının önüne koyarak toplumun rahat bir nefes almasını sağlayan kamu bankaları, bunu yaparken karlılıkta da rakiplerine fark attı. BDDK datalarına nazaran bankacılık bölümünün geçen yılın birinci yarısında 24 milyar 896 milyon TL olan net karı, bu yılın birebir devrinde yüzde 24 artarak 30 milyar 873 milyon liraya çıktı. Tıpkı periyotta kamu mevduat bankalarının karı yüzde 109 artarak 9 milyar 447 milyon liraya ulaştı. Kamu mevduat bankalarının sistemin karındaki hissesi yüzde 18’den yüzde 30’a ulaştı. Bu devirde yerli özel bankaların karı yüzde 16 artarak 9 milyar 490 milyon liraya çıkarken, yabancı mevduat bankalarının karı yüzde 10 azalarak 7 milyar 322 milyon liraya geriledi.
PANDEMİ ÖNCESİNE DÖNÜŞ HIZLANDI
Kamu bankalarının finansman dayanağı, son devirde iktisatta V tipi toparlanmayı ortaya koyan bilgilere de yansıdı. Nisanda 33.4’e inen İSO Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI), haziranda 53.9’a yükseldi. Nisanda yüzde 41.4 azalarak 8 milyar 990 milyon dolara inen ihracat, haziranda yüzde 15.7 artarak 13 milyar 462 milyon dolara çıktı. Nisanda yüzde 30 düşen sanayi üretim endeksi, mayısta yüzde 17 arttı. Itimat endeksleri temmuzda aylık bazda hizmet kesiminde yüzde 20, perakende ticarette yüzde 9.6 ve inşaatta yüzde 11.6 yükseldi. Gerçek kesim itimat endeksi de temmuzda bir evvelki aya nazaran 8.1 puan artarak 100.7’ye yükseldi. İmalat endüstrisinde nisanda yüzde 61.6’ya inen kapasite kullanım oranı temmuzda yüzde 70,7 düzeyine çıktı. Ekonomik inanç endeksi de 51.3’ten 82,2 kıymetine yükseldi.
OKTAY ÖZDABAKOĞLU
Memurlar
