Dava konusu vaka Cumhurbaşkanlığı tarafından tasdik edilen kararla Büyükelçilik Ticaret Müşavirliğine atanan davacının yurt dışı vazife müddetinin 11/07/2020 tarihinde dolacak olması sebebiyle yurt içinde bir misyona atanmak üzere merkeze alınmasına dair 20/02/2020 tarihli Cumhurbaşkanı kararının iptali yönelik Danıştay bünyesinde açılmıştır.
Cumhurbaşkanınca yapılacak atama süreçleri hakkında 10/07/2018 günlü, 30474 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, 3 sayılı Üst Kademe Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Yordamlarına Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 2. hususunun 2. fıkrasında ; “Bu Kararnameye ekli (I) sayılı cetvelde yer alan takım, konum ve vazifelere Cumhurbaşkanı kararıyla, (II) sayılı cetvelde yer alan takım, konum ve misyonlara Cumhurbaşkanı onayı ile atama yapılır…….” düzenlemesi bulunmaktadır. Bu bağlamda (I) ve (II) sayılı cetvelde yer alan takımlara ait atama adapları anılan kararname uyarınca farklı nitelendirilmiştir. Cumhurbaşkanı onayıyla atamaya tabi bahsi geçen dava konusu takım da “Daimi Temsilci Yardımcılarının ve Bakanlık ve Bağlı, İlgili, Bağlı Kuruluşlarının Yurt Dışı Daima Misyonlarına Atanacakların” kapsamında olup (II) sayılı cetvelde yer almaktadır.
Danıştay İkinci Daire, husus hakkında 2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun 02/07/2018 günlü, 703 sayılı KHK ile değişik 24. hususunun 1. fıkrasının (a) bendinde, “Cumhurbaşkanı kararlarına” karşı açılacak iptal ve tam yargı davalarının, birinci derece mahkemesi olarak Danıştay’da karara bağlanacağı kararının Cumhurbaşkanının direkt doğruya, teklif makamı olmaksızın verdiği atama ve misyondan alma kararlarını kapsadığını; ilgili Kararnamede belirtildiği üzere (II) sayılı cetvelde yer alan takımlara yönelik süreçlerin temel prestijiyle, direkt doğruya Cumhurbaşkanı kararıyla değil, ilgili bakanlık yahut kamu kurumunun teklifi üzerine Cumhurbaşkanının onayıyla tesis edildiğinden, Danıştay’ın birinci derece mahkemesi olarak bakmakla vazifeli olduğu uyuşmazlıklar kapsamında bulunmadığına aksi takdirde (I) ve (II) sayılı cetvelde yer alan takımlara ait türel farklılığın ortadan kalkmasına ve Cumhurbaşkanı onayına gönderilen süreçlerin fonksiyonsuz bırakılmasına yol açacağından bahisle …… Büyükelçiliği Ticaret Müşaviri olarak vazife yapan davacının, yurt içinde bir misyona atanmak üzere merkeze alınmasına ait sürecin iptali istemiyle açılan davanın çözümlemeye yetkili ve misyonlu olan Ankara Yönetim Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Temel No : 2020/806
Karar No : 2020/2006
DAVACI : … VEKİLLERİ : …
DAVALILAR :
1- …
2- …
DAVANIN ÖZETİ : … Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği vazifesini yürüten davacı tarafından; yurt içinde bir vazifeye atanmak üzere merkeze alınmasına ait 20/02/2020 günlü, … sayılı Cumhurbaşkanı kararının iptali istenilmektedir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ :
NİYETİ : Davanın misyon tarafından reddedilerek, dava belgesinin, davayı çözümlemeye vazifeli ve yetkili olan … Mahkemesine gönderilmesine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ İSMİNE
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, 2577 sayılı İdari Yargılama Yordamı Kanunu’nun 14. unsuru uyarınca birinci incelemeyle misyonlu Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve evraktaki evraklar incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE MÜNASEBET :
MADDİ HADİSE :
19/05/2016 günlü, 2016/306 sayılı kararname ile … Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliğine … olarak atanan davacı; Cumhurbaşkanı tarafından tasdik edilen 07/01/2019 günlü, … sayılı karar ile … Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliğine atanmıştır. …’nca, davacının yurt dışı misyon müddetinin 11/07/2020 tarihinde sona erecek olması nedeniyle, yurt içinde bir misyona atanmak üzere merkeze alınması yolunda getirilen teklifin, Cumhurbaşkanı tarafından tasdik edilen 20/02/2020 günlü, … sayılı karar ile uygun görülmesi üzerine, anılan Cumhurbaşkanı kararının iptali istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 21/01/2017 günlü, 6771 sayılı Kanun’un 8. hususu ile değişik 104. unsurunda, Cumhurbaşkanının vazife ve yetkileri sayılmış, anılan unsurun 9. fıkrasında, “Üst kademe kamu yöneticilerini atar, misyonlarına son verir ve bunların atanmalarına ait yol ve asılları kararnamesiyle düzenler.” kararına yer verilmiştir.
Anayasa’nın ilgili kararı uyarınca çıkarılan ve 10/07/2018 günlü, 30474 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, 3 sayılı Üst Kademe Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Metotlarına Dair Kararnamesi’nin 2. hususunun 1. fıkrasında, “Anayasa’nın 104’üncü hususuna nazaran yürütme yetkisinin sahibi olan Cumhurbaşkanı, atamaya yetkili amirlere ilişkin yetkilere haizdir.”, 2. fıkrasında da; “Bu Kararnamesi’ne ekli (I) sayılı cetvelde yer alan takım, konum ve vazifelere Cumhurbaşkanı kararıyla, (II) sayılı cetvelde yer alan takım, durum ve vazifelere Cumhurbaşkanı onayı ile atama yapılır. Bu cetvellerde sayılmayan takım, durum ve misyonlara, ilgili Cumhurbaşkanı yardımcısı, bakan yahut atamaya yetkili amirler tarafından atama yapılır. Cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakan bu yetkisini alt kademedeki yöneticilere devredebilir.” düzenlemesine; anılan Kararnamenin eki (II) sayılı cetvelde, “Daimi Temsilci Yardımcıları, ile Bakanlık ve Bağlı, İlgili, Bağlantılı Kuruluşlarının Yurt Dışı Daima Misyonlarına Atanacaklar” takımlarına yer verildiği görülmektedir.
2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun 02/07/2018 günlü, 703 sayılı KHK ile değişik 24. hususunun 1. fıkrasının (a) bendinde, “Cumhurbaşkanı kararlarına” karşı açılacak iptal ve tam yargı davalarının, birinci derece mahkemesi olarak Danıştay’da karara bağlanacağı karara bağlanmıştır.
Bunun yanı sıra, 2576 sayılı Bölge Yönetim Mahkemeleri, Yönetim Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Vazifeleri Hakkında Kanun’un 1. unsurunda, bölge yönetim mahkemeleri, yönetim mahkemeleri ve vergi mahkemelerinin bu Kanun’la verilen vazifeleri yerine getirmek üzere kurulmuş “genel görevli” mahkemeler olduğu karara bağlandıktan sonra; 5. unsurunda, yönetim mahkemelerinin vergi mahkemelerinin misyonuna giren davalarla, birinci derecede Danıştay’da çözümlenecek olanlar dışındaki davaları çözümleyeceği belirtilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Adabı Kanunu’nun 14. unsurunun 3. fıkrasının (a) bendinde de, dilekçelerin vazife ve yetki istikametinden inceleneceği; 15. unsurunun 1. fıkrasının (a) bendinde ise, idari yargının misyonlu olduğu mevzularda vazifeli ve yetkili olmayan mahkemede açılan davanın misyon yahut yetki istikametinden reddedilerek, dava belgesinin misyonlu yahut yetkili mahkemeye gönderilmesine karar verileceği karar altına alınmıştır.
Öte yandan; 2577 sayılı İdari Yargılama Tarzı Kanunu’nun “İdari davalarda genel yetki” başlıklı 32. hususunun 1. fıkrasında; “Göreve ait kararlar gizli kalmak kuralıyla bu Kanunda yahut özel kanunlarda yetkili yönetim mahkemesinin gösterilmemiş olması halinde, yetkili yönetim mahkemesi, dava konusu olan idari süreci yahut idari mukaveleyi yapan idari merciin bulunduğu yerdeki yönetim mahkemesidir.” düzenlemesine yer verilmiştir.
TÜREL KIYMETLENDİRME:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda 21/01/2017 günlü, 6771 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’la getirilen düzenlemelerin, 16/04/2017 tarihinde gerçekleştirilen halk oylamasında kabul edilmesi sonrasında ülkemizde uygulanan hükümet sisteminde asıllı değişiklikler yaşanmış ve bu yeni hükümet sistemine ait değişiklikler Cumhurbaşkanının Türkiye Büyük Millet Meclisinde ant içerek vazifeye başladığı 09/07/2018 tarihi prestijiyle yürürlüğe girmiştir. Anayasa’nın eski halinde yürütme yetki ve misyonu Cumhurbaşkanı ile Bakanlar Şurası ortasında bölüşülmüşken yeni halinde bu yetki ve vazife yalnızca Cumhurbaşkanına verilmiş, Bakanlar Heyeti ve Başbakanlık makamları kaldırılmıştır.
Bu çerçevede 09/07/2018 günlü, 30473 sayılı (3. Mükerrer) Resmi Gazete’de yayımlanan 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Ahenk Sağlanması Emeliyle Kimi Kanun ve Kanun Kararında Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Kararında Kararname ile pek çok Kanun ve KHK’da değerli değişiklikler yapılmıştır. Bu kapsamda anılan KHK’nın 184. hususuyla de 2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun, birinci derece mahkemesi olarak Danıştay’da görülecek davaların sayıldığı 24. hususunun 1. fıkrasının (a) bendinde yer alan “Bakanlar Konseyi kararlarına” sözü, “Cumhurbaşkanı kararlarına” halinde değiştirilerek, bu kararlara karşı açılacak iptal ve tam yargı davalarını birinci derece mahkemesi sıfatıyla Danıştay’ın karara bağlayacağı düzenlenmiştir.
Doktrinde, Cumhurbaşkanının belirli bir bireye yahut aşikâr bir duruma ait olan süreçleri ferdî süreç olarak tanımlanmış; Cumhurbaşkanının üst kademe yöneticileri atama sürecinin kişisel süreç olduğu tabir edilmiş ve uygulamada kişisel süreçlerin çoklukla “karar” ismini aldıkları vurgulanmıştır.
Lakin, Anayasa’nın amir kararı uyarınca çıkarılan ve üstte metnine yer verilen (3) sayılı Kararnamesi’nin “Atanma Usulü” başlıklı 2. hususunun 2. fıkrasında, anılan Kararname’nin ekinde yer alan (I) sayılı cetvelde sayılan takım, durum ve vazifelere Cumhurbaşkanı kararıyla, (II) sayılı cetvelde sayılan takım, durum ve vazifelere ise Cumhurbaşkanı onayıyla atama yapılacağı belirtilerek, (I) ve (II) sayılı cetvelde yer alan takımlara ait Cumhurbaşkanınca tesis edilecek atama süreçleri hukuken farklı nitelendirilmiştir.
Kelam konusu Kararnamesi incelendiğinde, Cumhurbaşkanı onayıyla atanacak “Daimi Temsilci Yardımcılarının ve ile Bakanlık ve Bağlı, İlgili, Alakalı Kuruluşlarının Yurt Dışı Daima Misyonlarına Atanacakların” (II) sayılı cetvelde yer aldığı anlaşılmaktadır.
Üstte belirtilen açıklamalar ve uyuşmazlık konusu hadise bir bütün olarak değerlendirildiğinde; 3 sayılı Kararnamesi’nin (I) sayılı cetvelinde yer alan takımlara yönelik atama ve misyondan alma süreçlerinin direkt doğruya Cumhurbaşkanı tarafından verilen kararla, (II) sayılı cetvelde yer alan takımlara ait olarak yapılan atama ve vazifeden alma süreçlerinin ise, ilgili makamın teklifi, önerisi üzerine Cumhurbaşkanının verdiği onay ile tesis edildiği; bu doğrultuda, Cumhurbaşkanının (I) sayılı cetvele tabi olanlara yönelik atama süreçleri konusunda karar makamı, (II) sayılı cetvele tabi olanlara yönelik atama süreçleri konusunda onay makamı olduğu; bu haliyle, Danıştay Kanunu’nun 24. hususunda yer alan, Cumhurbaşkanı kararlarına karşı açılan davalarda birinci derece mahkemesi olarak Danıştay’ın vazifeli kılındığına ait düzenlemenin, Cumhurbaşkanının direkt doğruya, teklif makamı olmaksızın verdiği atama ve vazifeden alma kararlarını kapsadığı; Cumhurbaşkanının onay makamı olduğu süreçlere karşı açılacak davalarda da Danıştay’ın birinci derece mahkemesi olarak misyonlu olduğunun kabulünün ise, “Cumhurbaşkanı Kararı” ve “Cumhurbaşkanı Onayı” ile (I) ve (II) sayılı cetveller ortasındaki türel farklılığın ortadan kalkmasına ve Cumhurbaşkanı onayına gönderilen süreçlerin fonksiyonsuz bırakılmasına yol açacağı sonucuna varılmıştır.
Tüm bu konular göz önünde bulundurulduğunda; (II) sayılı cetvelde yer alan takımlara yönelik süreçler, temel prestijiyle, ilgili Kararnamesi’nde belirtildiği üzere direkt doğruya Cumhurbaşkanı Kararıyla değil, ilgili bakanlık yahut kamu kurumunun teklifi üzerine Cumhurbaşkanının onayıyla tesis edildiğinden, Danıştay’ın birinci derece mahkemesi olarak bakmakla misyonlu olduğu uyuşmazlıklar kapsamında bulunmamaktadır.
Bu prestijle, … Büyükelçiliği Ticaret Müşaviri olarak vazife yapan davacının, yurt içinde bir vazifeye atanmak üzere merkeze alınmasına ait sürecin iptali istemiyle açılan işbu davanın görüm ve tahlili, 2576 sayılı Kanun’un 5. hususu uyarınca genel vazifeli birinci derece mahkemesi olan yönetim mahkemelerinin vazifesinde bulunmaktadır. Hakikaten Danıştay İdari Dava Daireleri Heyetinin 09/06/2020 günlü, YD İtiraz No:2020/72 sayılı kararı da bu istikamettedir.
KARAR SONUCU : Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN MİSYON TARAFINDAN REDDİNE,
2. 2577 sayılı Kanun’un 43. unsurunun 1/a fıkrası uyarınca, dava evrakının, anılan Kanun’un 32/1. hususuna nazaran davayı çözümlemeye yetkili ve misyonlu olan Ankara Yönetim Mahkemesine gönderilmesine, 01/07/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Memurlar
