AK Parti Genel Lider Yardımcısı Nurettin Canikli, CHP İstanbul Milletvekili İlhan Kesici’nin tabirlerine ait, “(Ben konuşmayayım, konuşursam partimizin bu mevzudaki oluşturmaya çalıştığı algı bozulur) dedi, motamot cümle bu. Hasebiyle bu kadar hakaret ve iftiradan, bu kadar palavradan sonra bunu ortaya atanlardan bir özür bekliyoruz.” dedi.
Canikli, HaberTürk televizyonunda katıldığı canlı yayında açıklamalarda bulundu, gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Son periyotta AK Parti’nin iktisat idaresinde meselelerin olup olmadığı sorulan Canikli, iktisatta birinci amacın üretilen mal ve hizmetlerin artırılması, ikinci maksadın de bu mal ve hizmetlerin daha adil dağıtımının sağlanması olduğunu belirtti.
Bu açıdan bakıldığında 2020 yılı da dahil olmak üzere salgının en ağır koşullarda bütün ekonomileri vurduğu devirde dahi Türkiye iktisadının yüzde 1,8 büyüdüğünü tabir eden Canikli, 2019 ve 2018’de de yüksek büyüme gerçekleştirildiğini söyledi.
– Gelir dağılımı
İktisatta muvaffakiyetin ölçüsü olan büyümenin Türkiye için bahsedilen bu yıllarda en güçlü biçimde ortaya konulduğunu aktaran Canikli, emsal bir eğilim benzeri bir trendin gelir dağılımı için de geçerli olduğunu tabir etti.
“Türkiye’de gelir dağılımı iyileşmektedir. Tahminen istediğiniz sürat da değildir ancak çok önemli bir iyileşme vardır. Gelir dağılımını iyileştirmek sıkıntı bir hadise.” tabirini kullanan Canikli, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Toplumsal olarak dönüşümün sağlanması gerekiyor. Üretilen ulusal gelirin tekrar dağıtılması kademesinde toplumun alt gelir kümesinde bulunan kısmına daha fazla kaynak aktarmamız gerekiyor. Gelir dağılımının ölçütlerinden bir tanesi 4,3 dolar kişi başına gelir elde etme kriteri. 2002 yılında Türkiye nüfusunun yüzde 30’u günlük 4,3 doların altında gelir elde ediyordu ve harcama yapıyordu. Bu kriter maalesef gelişen ülke ekonomilerinde daha alt kümede bulunan ülkeler için kullanılan bir gösterge. Türkiye’de maalesef kişi başı 4,3 doların altında gelir elde eden insanların oranı, toplumun tamamının yüzde 30’u üzere inanılmaz bir sayı olduğu için maalesef Türkiye bu kategoride bedellendiriliyor ve izleniyordu. 2015’te yüzde 30 olan bu oran yüzde 2,15’e düşürüldü. TÜİK artık bu veriyi izlemeyi bıraktı. Bu gelir dağılımının iyileştiğinin en büyük göstergelerinden bir adedidir. Münasebetiyle büyüme gerçekleşmiştir. Ölçü de budur. Onun dışındakiler totolojidir.”
– Islahatlar
Son yıllarda yapısal ıslahatların gereğince yapılmadığı tarafındaki tenkitlerin haklı olup olmadığı sorulan Canikli, ıslahatların yapılmadığı tarafındaki telaffuzların gerçekle hiç ilgisinin olmadığını söz etti.
Islahatların yapıldığını ve bunun dinamik bir süreç odluğunun altını çizen Canikli, “Geçen vakit yeni ıslahat muhtaçlığını da beraberinde getirir. 2002’deki toplumun beklentileriyle bugünkü beklentileri ortasında dağlar kadar fark var. O vakit çok daha mütevaziydi. Zira içinde bulunduğu hayat standardı insanların gelecekle ilgili beklentilerini de belirler. Hangi alanda olursa olsun AK Parti’nin reformist özelliği kaybolmamıştır. Eğitimde, sıhhatte, adalette daima ıslahat vardır. Hangi yapısal ıslahat yapılması gerekiyordu da yapılmadı sorusuna bu iddiayı lisana getirenlerin yanıt vermesi gerekiyor.” diye konuştu.
Canikli, “Ağustos 2018’den bugüne kadar Türkiye iktisadı iç ve dış nedenlerle daima teste tabi tutuluyor. Yarına dair bu iktisattan çıkış stratejisine ait yol haritası ve argümanlarınız nedir?” sorusu üzerine, anahtar sözün büyüme olduğunu aktardı.
Geçtiğimiz 17 yılda 11 milyon konut üretildiğini ve satıldığını, bunun yüzde 2’sini yabancıların aldığını anımsatan Canikli, “Bu ülkede yaşayan vatandaşlar 13 milyon araç almış, kullanıyorlar. 397 milyon akıllı aygıt satılmış. Şu anda hane halkının elinde 5 bin ton altın var. Bunun 3 bin 500 tonu AK Parti periyodunda bu beşerler tarafından satın alınmış. Bunlar soyut, hayal söylemiyorum. Bu 83 milyona dağılmış durumda. Bunların hepsi büyümenin somut yansımaları.” tabirlerini kullandı.
Türkiye’nin 2019’da 11 milyar dolar 2020’de ise 25 milyar dolar olmak üzere 36 milyar dolar altın ithalatı yaptığını belirterek, “Bu altın nereye gitmiş? Küçük bir kısmı bankalara yani kurumlara, onun dışındaki kıymetli bir kısmı de vatandaş tarafından satın alınmış. Yani hane halkı tarafından satın alınmış. İşte bu cumhuriyet altını ya da farklı formatlarda satın alınmış ve vatandaşın elinde. 75 milyar dolar bankada, 36 milyar dolar hane halkının elinde.” diye konuştu.
Canikli, 2018 ve 2019 yıllarında özel bölümün dış borcunun 43 milyar dolar azaldığını söyledi.
Yabancı yatırımcının 2019 ve 2020’de 12 milyar dolar çıkış yaptığını belirten Canikli, “Yani Londra’daki tefeciler ya da diğer birine bir peşkeş bir transfer kelam konusu değildir. Bu beşerler 12 milyar dolar götürmüşlerse getirdikleri sayı en az 18 milyar dolardır, 20 milyar dolardır.” dedi.
Bu farkın paranın geldiği periyottaki kur ile paranın çıkış yaptığı devirdeki kur farkından kaynaklandığını anlatan Canikli, “Dolayısıyla bir buharlaşma yoktur, bugün artık bunu herkes kabul ediyor esasen. Nereye gittiği muhakkaktır. Yani ‘o paraları iç ettiniz, suiistimale bahis ettiniz, peşkeş çektiniz, birilerini aktardınız, art kapılardan çıkardınız, yurt dışına transfer ettiniz’ üzere hakikaten akılla, mantıkla izah edilmesi mümkün olmayan tezlerde bulundular. Evvel bütün bu açıklamalardan sonra bu savlarda bulunanlardan bir özür bekliyoruz.” sözlerini kullandı.
Bunu yalnızca kendilerinin söylemediğini, muhalefete mensup iktisatla ilgili herkesin söylediğini lisana getiren Canikli, “Sayın Kesici’nin, bir televizyon programında, Halk TV’deydi, orada da çok net bir formda hiçbir formda buharlaşmanın kelam konusu olamayacağı, Merkez Bankası’nın bu kaynakların nereye gittiği hepsi aşikardır, hatta ‘ben o hususta fazla konuşmayım’ dedi tabiri motamot bu türlü. Yani kamuya mal olduğu için bu ismi veriyorum zira yayınlandı herkesin malumu. ‘Ben konuşmayayım, konuşursam partimizin bu mevzudaki oluşturmaya çalıştığı algı bozulur’ dedi, motamot cümle bu. Hasebiyle bu kadar hakaret ve iftiradan, bu kadar palavradan sonra bunu ortaya atanlardan bir özür bekliyoruz.” diye konuştu.
Merkez Bankası’nın döviz piyasasıyla ilgilerini 3 formülle düzenlediğini söyleyen Canikli, bunların birincisinin direkt alış ya da satış yapma, ikinci sistemin döviz alım ihalesi ya da döviz satım ihalesi yapma, üçüncü yolun ise ticari bankalar üzerinden direkt piyasa alıcısı ya da piyasa satıcısı üzere piyasa oyuncusu üzere davranma olduğunu söyledi.
Canikli, üçüncü prosedürün fevkalâde bir metot olmadığını, gelişmiş merkez bankaları da dahil olmak üzere hepsinin yıllardan beri bu modeli kullandığını lisana getirdi.
Sistemin birilerine özel, düşük fiyattan döviz satmaya müsait olup olmadığının sorulması üzerine Canikli, “Öyle bir şey kelam konusu değil.” karşılığını verdi.
Canikli, “Kişiler, dolar alanlar, almak ya da satmak isteyenler bunu bankalar üzerinden yapıyor. Yani oradaki süreçlerde bankalardan dolar talebinde bulunan ya da bankalara dolar satanlar gözükmüyor yalnızca bankalar gözüküyor. Yani oyun kurucu olanlar, yani o piyasaya girip mal alıp, dolar alıp ve satma yetkisi olanlar gözüküyor.” dedi.
Modelin özelliğinin bu türlü olduğuna ve bu bilginin bilinmeyen kalması gerektiğine işaret eden Canikli, “Başta Sayın Kılıçdaroğlu ve öteki muhalefete mensup arkadaşların talep ettiği ise bankalardan döviz alanların kimliklerinin açıklaması, ne kadar döviz aldıklarının, bu ikisi farklı bir şey, onu ayıralım. Bu sayı aslında Merkez Bankası bilançosunu dikkatle incelediğiniz vakit bunu takip edebiliyorsunuz, küresel sayı olarak görüyorsunuz. Rezervlerdeki değişimden Merkez Bankası’nın 2019 ve 2020 yıllarında bu hedefle ne kadar piyasaya döviz verdiğini, bu yolla yani kamu bankası vasıtasıyla, ticari banka vasıtasıyla daha doğrusu verdiğini izleyebilirsiniz. Bu açıdan bakıldığında zımnî bir bilgi değil, her gün yayınlanıyor bu sayılar.” değerlendirmesini yaptı.
– “Piyasa fiyatının altında bir satış kelam konusu değil”
Satılan tüm dolarların piyasa fiyatından satıldığını söyleyen Canikli, “Diğer formüllerde olduğu üzere piyasa fiyatının altında bir satış kelam konusu değil. Metot olarak bu formül zati buna imkan vermiyor.” dedi.
Hazine ismine döviz satan muhabir bankanın, döviz almak isteyen kişinin kimliğini bilmediğini yalnızca meblağ ve ölçü bilgisini görebildiğini belirten Canikli, “Dolayısıyla bu türlü bir piyasa işleyişinde rastgele bir bireye, bir kuruma ayrıcalıklı bir döviz satımı mutlaka kelam konusu bile olamaz. Sistem buna müsaade etmez aslında, göremez esasen, bilemiyor karşıda kim var. Bu usulün en büyük özelliği bu.” diye konuştu.
Piyasalardaki süreçlerin objektif olmasının en değerli kurallarından bir adedinin de bu olduğunu vurgulayan Canikli, “Alıcının ve satıcının süreç gerçekleşene kadar birbirlerini görmemeleri gerekiyor. O yüzden bu model tercih edilmiştir, bu usul tercih edilmiştir. O nedenle aslında bütün bunların yani başta Sayın Kılıçdaroğlu’na söylüyorum, bu suçlamada bulunanların bu modeli kullandığımız için ve piyasa fiyatının altında bir dolar bile satmadığımız için bize teşekkür etmesi gerekir.” değerlendirmesinde bulundu.
Bu kadar büyük meblağda doların Merkez Bankası tarafından bozdurulmasının iktisat idaresi açısından yarar değil ziyan getirdiği tarafındaki tenkitlerin hatırlatılması üzerine ise Canikli, “Onu piyasa belirliyor. Piyasada dolara bir talep varsa ve bu dolar talebi piyasa dinamikleri tarafından karşılanamıyorsa Türk Lirası’nın konvertibilite olmasının özelliğinden ötürü bu talebi Merkez Bankası Türkiye Cumhuriyeti Devleti ismine karşılanması gerekiyor.” dedi.
Memurlar
