Son devirde bilhassa toplumsal medya fenomenleri ve moda sayfaları tarafından marka eserler ile yapılan paylaşımlar bu eserlere olan ilgiyi arttırdı. Lakin bu eserlerin yüksek fiyatlı etiketleri vatandaşların daha çok markaların uydurma üretimlerine yönelmesine neden oluyor.
Hürriyet’ten Emre Eser, bu durumu araştırmak için Eminönü’ndeki Mısır Çarşısı’nın çabucak ardında bulunan esnafları ziyaret edip konuştu.
TOPLUMSAL MEDYA TESIRI
Yaklaşık 20 yıldır burada esnaflık yaptığını söyleyen Murat Hamza, “Sosyal medya satışlarımızın halini kıymetli ölçüde değiştirmeye devam ediyor. Herkes toplumsal medyada fenomenlerin üzerinde gördüklerini gelip burada araştırıyor. O denli bilindik markalar da değil bunlar. Hepsi binlerce liralık eserler. Bilhassa gençler ünlü markaların eserlerini burada arıyor. En fazla talep marka ayakkabılara. Onu çanta ve saatler takip ediyor. Alışverişlerde en kıymetli etken alım gücü. Sonuçta herkes marka eserleri o fiyatlardan satın alamıyor” dedi.
15-30 YAŞ ORTASI
Kendilerine gelen müşterilerin daha çok 15 ila 30 yaş kümesinden olduğunu belirten Hamza, “Üretim ne kadar merdiven altı olsa da buradan alışveriş yapanlar daima oluyor. Bu evvelce de vardı fakat artık toplumsal medya daha çok etkiledi. Ben burada 2 bin liralık eseri 10’da bir fiyatına satıyorum. Müşteri yalnızca burada fiyata bakıyor” biçiminde konuştu.
FOTOĞRAF GÖSTERİYORLAR
Tıpkı sokaktaki bir öteki esnaf ise bilhassa bayanların kendilerine direkt marka eserin fotoğrafını gösterdiğini ve onun sahtesini istediğini belirterek şu sözleri kullanıyor: “Çoğunlukla ünlü bir bayanın kullandığı ya da fotoğrafını paylaştığı eseri bana gösteriyorlar. Artık alışveriş hali bu türlü oldu. Ben çantaları 40 ila 200 lira ortasında satıyorum. Yarım saat eseri inceleyip o denli alıyorlar ancak 50 liraya aldığı çantanın gerçeği 5 bin lira. Kimisi birinci evvel o markanın mağazasına gidiyor. Eseri iyice inceliyor. Buradan alacağı esere de ona nazaran bakıyor. Geçersiz olduğu muhakkak olsun istemiyor. “Bölgedeki esnafların birden fazla sorularımıza karşılık veriyor lakin ne kendisinin ne de eserlerin fotoğrafının çekilmesini istemiyor. Birtakım esnaflar bilhassa, “Ürünü çekersen bana çok badire çıkarırlar” ihtarında bulunuyor.
ESERLERLE PAYLAŞIM YAPMAK İSTİYORLAR
Tekrar tıpkı bölgede 30 yıldır dükkan sahibi olduğunu söz eden bir esnaf ise “Yıllardır burada esnaflık yapıyoruz. Benden evvel de babam bu işi yapıyordu. Lakin son vakitlerde marka eserlerdeki fiyat artışı ve toplumsal medya bizim iş yapış biçimimizi de etkiledi. Bir yerde hoş bir eser gören çabucak buraya geliyor. Bana nazaran kendileri de o eserlerle paylaşım yapmak istiyor. Zati bunu birden fazla vakit tabir ediyorlar. Biz de eskisi üzere kalitesiz eser yapmıyoruz. Bu işin merkezi Gedikpaşa. Artık uydurma eserler bile kaliteli olmaya başladı. Toplumsal medyaya düşen eser kısa müddette esasen burada oluyor” diyor.
3 YILA KADAR MAHPUS CEZASI VAR
Avukat Talat Yörük geçersiz eser satışına yönelik şunları söyledi: “Burada örnek olarak İtalya’da tüketici de cezalandırılıyor. Yalnızca alım satım yapan cezalandırılıyor. Kullanıcıya bir cezası yok. Şikayete tabi bir kabahat. Marka hakkı sahipleri bu bahisle gayret ediyor. Kanunda 1 yıldan 3 yıla kadar cezası var. Bunun engellenmesi için tüketiciye de muhakkak başlı yaptırımlar uygulanabilir.” Avukat İpek Güvenç de şu tabirleri kullandı: “Başkasına ilişkin bir markayı taklit edenler ortasında kim varsa aslında herkes sorumlu. Lakin burada hukuk sistemimiz tüketiciyi cezalandırmıyor. Markasına tecavüz edilen kişi haksız rekabetin tespitini ve önlenmesini ayrıyeten ziyanının karşılanmasını istiyor. Zira onlar da önemli formda gelir kaybına uğruyor. Bunun büsbütün engellenmesinin bir yolu olmasa da cezalar arttırılarak caydırıcılık sağlanabilir.”
TURİSTLER DE ALIŞVERİŞ YAPIYOR
Bölgedeki esnaf, burada satılan eserlerin yalnızca yerli müşterilerin değil birebir vakitte turistlerin de gözdesi olduğunu tabir ediyor. Caddede kemer ve çanta satan bir esnaf, “Özellikle Arap turist bir seferde 10 eser alıp gidiyor. Turistler yerli müşteriye nazaran daha hazırlıklı geliyor. İstediği her eserin fotoğrafını çekip gösteriyorlar. Tıpkı eserden 3’er 5’er alıyorlar” tabirlerini kullandı.
FORMALAR 50 LİRA
Futbolda yeni dönemin başlaması ile bir arada geçersiz eserlerin ortasına son çıkan formalar ve öteki ekipmanlar da eklenmiş. Bir müşterinin “Bu formalar aktüel mi?” sorusuna satıcı, “Dün derbide izlediğin formalar abicim” karşılığını veriyor. Satıcı yerli ve yabancı kadrolara ilişkin formaların 50 liradan eşofman gruplarının ise 140 liradan satıldığını belirtiyor. Kısa müddette dükkana gelen müşteriler ise tekrar toplumsal medyada çok fazla tanınan yabancı oyuncuların formalarını soruyor. Bu halde satılan lisanssız yani düzmece eserler kulüplerin de gelir kaybına uğramasına neden oluyor.
TOPLUMSAL MEDYADAN SATIŞ
Son devirlerde çakma eserler yalnızca fiziki olarak dükkanlarda satılmıyor. Toplumsal medyada da açılan hesaplar aracılığıyla düzmece eserlerin satışı gerçekleştiriliyor. Hatta Eminönü’ndeki birtakım esnaflar dükkanlarında sattıkları eserleri, toplumsal medyada da satışa çıkardıklarını söylüyor.
Memurlar
