Etraf ve Şehircilik Bakanlığı öncülüğünde birçok bakanlık, üniversitelerdeki farklı branşlardaki bilim adamları ve ilgili bölümlerden uzmanların iştirakiyle kamu binalarında salgın hastalıkların yayılımının önlenmesi maksadıyla rehber hazırlandı.
AA muhabirinin Etraf ve Şehircilik Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü yetkililerinden edindiği bilgiye nazaran, kamusal alanlardaki mevcut projelendirme asılları Kovid-19 ve farklı salgın olasılıklarını tam olarak karşılamadığı için binalarda kullanılan ısıtma-soğutma, havalandırma ve sıhhi tesisatla ilgili teknik çalışma yapılmasına karar verildi.
Buna bağlı olarak “Kamu Binalarında Bulaşıcı Hastalıklarla Uğraşta Havalandırma-Isıtma/Soğutma ve Sıhhi Tesisatlar da Alınması Gereken Tedbirler Metodolojisinin Belirlenmesi, Uygulama Yordam ve Temellerinin Oluşturulmasına Dair Rehber” hazırlandı.
Türkiye’deki 6 farklı üniversiteden 10 farklı branşta 17 bilim insanı ve ilgili bölümlerden uzmanların iştirakiyle gerçekleştirilen proje kapsamında yayımlanan rehber için Aile Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı, Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığı, Ulusal Eğitim Bakanlığı, Sıhhat Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı yetkililerinin bulunduğu teknik heyet oluşturuldu.
Salgın periyotlarında kamu binalarında alınması gereken önlemler, uygulanacak prosedürler ve yeni geliştirilen uygulamalarla ilgili olarak teknik ve akademik metotların geliştirilmesi ve bunların ispatlarının yapılması, simülasyon programının hazırlanması hedefiyle 9 Mart 2020’de Ar-Ge çalışması başlatıldı.
Okullarda, iki farklı mescitte, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Polikliniklerinde, Hacettepe Üniversitesi derslik ve asansörlerinde birçok deney yapıldı. Çalışmalar sonucunda 11 kısımdan oluşan rehberin hazırlıkları tamamlandı.
– Rehberde incelemeler ve tahlil teklifleri yer alıyor
Günümüzde yaşanan Kovid-19 salgını ve ileride karşılaşılabilecek yeni salgınlar için kamu binalarının hazırlıklı olabilmesi ismine bir yol haritası niteliği taşıyan rehberde, farklı yüzeylerdeki paklık ve dezenfeksiyon prosedürleri ile havalandırma, ısıtma-soğutma, sıhhi tesisatın mevcut yapıları ve yeni dizaynlardaki düzenlemelerin nasıl olması gerektiğine incelemeler ve tahlil teklifleri yer alıyor.
Kamu binalarında alınması gereken tedbirlerin yanı sıra rehberde, oteller, ibadethaneler, AVM’ler üzere kamuya açık ya da kamu faydasına yapılarda alınması gereken tedbirler hareket planları ile belirtiliyor.
Rehberde yer alan bilgilere nazaran mevcut yapılarda, havalandırma, ısıtma-soğutma tesisatı olanların iyileştirilmesi ve olmayanlarda da mecburî minimum önlemlerin uygulanması öngörüldü.
Ayrıyeten yeni yapılacak binaların farklı salgın risklerine karşı korunaklı hale getirilmesi için tasarım ve projelendirme kriterleri getirildi.
Kamu hizmeti veren kurumların bulunduğu binalarda iç ortam hava kalitesi, yapı özellikleri, bulundukları lokasyon, havalandırma tipi, dış ortam hava kalitesi, iç ortamdaki hava kirletici emisyon kaynakları, mevcut kişi sayısı, kullanıcılarının hassasiyetleri (yaş, özel sıhhat durumları gibi), havalandırma sisteminde filtre ve arıtma sistemlerinin varlığı üzere faktörlere ait de bilgilerin yer aldığı rehberde, okullar, mescitler, bakım konutları, spor salonları üzere kamu hizmeti verilen binalarda bu bahislerde uyulması gereken standartlar belirtildi.
Bina içerisinde ağır ve az temaslı yüzeylerin belirlenmesi, bu yüzeylerin nasıl ve ne sıklıkla temizlenip, dezenfekte edilmesi gerektiği vurgulandı.
– Dezenfektan yüzey tipine nazaran seçilmeli
Dezenfektan seçiminin insan sıhhati ve güvenliğini önceleyerek seçilmesi gerektiğine işaret edilen rehberde, dezenfekte edilecek yüzey tipine bağlı olarak uygulanması gereken dezenfeksiyon planı, tesirli bir dezenfeksiyon protokolü için hedeflenen mikroorganizmaya, muhakkak bir dezenfektanın özelliklerine ve çevresel mevzulara dikkat edilmesi gerektiği bilgileri yer alıyor.
Dezenfektanların, kullanıldığı alana ve gereç cinsine nazaran tercih edilmesi gerektiği aktarılan rehberde, hangi cins materyalin, hangi dezenfeksiyon unsuruyla ve hangi ölçülerde kullanılması gerektiği tablo olarak sunuldu.
Türkiye’nin ulusal kaynağı olan bor madeninin başka bir kısım olarak ele alındığı ve bor katkılı paklık ve dezenfeksiyon eserlerinin kullanım sonuçlarının paylaşıldığı rehberde, 40 santigrat derecede 1 saat bor katkılı deterjan ile yapılan yıkama sonucu tüm hijyen testlerinin sonucu yüzde 99,9 oranında “geçer” olduğu bilgisi verildi.
Rehberde, klima-havalandırma santrallarının mümkünse yüzde 100 taze hava ile çalıştırılması gerektiği, binanın kullanılmadığı saatlerde ve hafta sonlarında klima-havalandırma santrallerinin mümkünse düşük süratlerde ve karışım oranlı halde 7/24 çalıştırılmasının kıymeti vurgulandı. Ayrıyeten, kuru havalı ortamların enfeksiyon hastalıklarının artmasında tesirli olduğuna değinildi.
Taşınabilir nitelikte satışa sunulan hava temizleme aygıtlarında aranması gereken taban koşullar, teknolojilerine nazaran başka ayrı incelenerek rehberde verildi.
– Ortamın nem düzeyi kış ve yaz aylarına nazaran belirlenen standarda nazaran ayarlanmalı
Kışın ortam bağıl nem düzeyinin yüzde 30 düzeyinde ve daima denetim altında tutulması gerektiği vurgulanan rehberde, yaz aylarında ise bağıl nem oranının yüzde 40 ila yüzde 60 ortasında olacak biçimde ayarlanması gerektiği tabir edildi.
Klima-havalandırma santrallarının filtrelerinin salgın periyodunda en az 3 ayda bir değiştirilmesi gerektiği de aktarıldı.
Rehberde, çalışanlar ve dışarıdan gelenler için kişi başına düşen kullanım alanına nazaran sınıflandırma yapılması, yaş aralığına nazaran dezenfektan çeşidi ve dozajının belirlenmesinin değerine dikkat çekildi.
12 yaş altı ve 65 yaş üstü şahısların bulunduğu ortamlarda birtakım deterjan ve dezenfeksiyon eserlerinin muhakkak kullanılmaması gerektiği tablolar halinde rehberde yer aldı.
İçme suyunda Kovid-19 virüsünün tespit edilmediği bilgisine yer verilen rehberde, arıtılmamış atık sularda Kovid-19 virüsünün görüldüğü ve ömrünün atık suda yaklaşık 2-3 gün olduğu bilgisi verildi.
Rehberde kamu binalarında ve öteki ortak ömür alanlarında, banyo ve tuvaletler üzere ortak havalandırma boşluğu bulunan yerlerde, havalandırmanın yalnızca dışarı taraflı gerçekleşmesi gerektiği aktarıldı.
Ayrıyeten banyo ve tuvaletlerin kapılarında temassız kullanımı sağlayacak önlemlerin alınması ve bu yerlerde damlacıkların yayılmasını önlemek için sifon çekilmeden evvel klozet kapağının kapatılması gerektiği anlatıldı.
Etraf ve Şehircilik Bakanlığı, rehberdeki bilgilere ait eğitimleri de başlattı.
Memurlar
