Seray Şahinler – Pandemi sürecinden en çok etkilenen tiyatrolar uzun bir ortadan sonra yine izleyicisiyle buluştu. Bilhassa açıkhavada düzenlenen şenlik ve buluşmalar herkese ilaç üzere geldi. Şenlikler yaz boyunca tüm süratiyle sürecek. 26 -29 Ağustos tarihleri ortasında Bergama’da düzenlenecek Bergama Tiyatro Şenliği ise tiyatroseverler ve sanatkarlar için hoş bir buluşma olacak. Kumbaracı50 imali “Demiryolu Hikâyecileri” şenlik programında birinci göz kırpanlardan. Yiğit Sertdemir’in hem yönettiği hem rol aldığı oyun, Oğuz Atay’ın “Korkuyu Beklerken” yapıtındaki “Demiryolu Hikâyecileri”, “Unutulan”, “Beyaz Mantolu Adam” hikayelerinden uyarlandı. 29 Ağustos’ta sahnelenecek “Demiryolu Hikâyecileri”ni Yiğit Sertdemir’den dinledik..
Oğuz Atay’ın hikayelerinden yola çıkıyorsunuz bu defa ve üç hikayeyi oyunlaştırıyorsunuz. Neden bu hikayeler?
Temeline “Demiryolu Hikâyecileri”ni yerleştirdiğimiz bir oyun akışı var aslında. Bu öyküyü seçme sebebimiz, Oğuz Atay’ın dayanılmaz dokunaklı gülümsemesine muhtaçlık duymamız. Kendi seyahatimizin güncesini tutarken, bu öykü o günceyle örtüşüverdi ve insanın/sanatın yalnızlığı ile ‘neden’ soruları, Oğuz Atay’ın zekâsına/duyarlığına teslim bir yerden sese dönüştü. “Unutulan” ve “Beyaz Mantolu Adam” öyküleri de, temel metnin içinde var olan iki farklı kişinin öznel hallerine uygun düştüğü için tercih ettiğimiz öyküler.
Tiyatro ve edebiyat ortasındaki etkileşim son yıllarda daha görünür oldu…
Tiyatro kelama dönüştükten bugüne, vakit zaman performansa, sözsüzlüğün kudretine teslim olsa da, aslen edebiyatın sonsuz merhemine de muhtaçlık duyduğu devirler geçirdi. Kendi alanında giderek yalnızlaşan insan/sanatçı, disiplinlerarasılık ile kendini yine diğerlerinde tanımaya, diğerleriyle yeni bir ben yaratmaya çalıştı. Edebiyat ile sahnenin buluşması da, enikonu bu dürtülerle daha görünür oldu diye düşünüyorum. Öbür istikametiyle ise, bir sahneleme/oyunculuk usulü olarak ‘anlatıcılık’ en ilkel, en öz, en gerçek damarlarından biri tiyatronun. Eh edebiyat da anlatı için seçilebilecek en ufuk açıcı ve cezbedici seçim.
Oğuz Atay’ın metinleri vakitsizdir aslında…“Demiryolu Hikâyecileri” bugüne ne söylüyor?
Dünden farklı bir şey söylemiyor galiba. Yarınımızı gerçek ve sağlıklı inşa edebilmek için, kendimizin/diğerimizin ayırdına varıp, onunla eğlenip, eleştirip, yine nefes alabilmeliyiz. “Demiryolu Hikâyecileri”nin son cümlesi aslında hepimiz açısından bir davet: “Ben buradayım sevgili okuyucum, sen neredesin sanki?”
Tiyatro oyunları da birer edebi metin… Bu buluşma seyirci için hoş tecrübe oluyor. Sizin için bir hikayeyi sahneye uyarlama süreci nasıldı ve neden değerliydi?
Edebi metin sorunu birazcık karışık tiyatro açısından. Okunsun diye değil, seyredilsin diye yazılmış metinler oyun dediklerimiz. Kıssalar ise yazan ile okuyan ortasında geçen mahrem bir buluşma. Tiyatroda ayrıca ortacılar giriyor devreye. Hasebiyle bir öyküyü sahneye uyarlamak kelam konusu olduğunda da, temelde kaygı edindiğimiz, muharririn dünyasını mümkün olan en sarih haliyle seyirciye taşımak.
Oyunda terk edilmiş bir demiryolu istasyonunda, seyyar kıssa satıcılığı yapan üç kişinin kıssasını; geriye kalan son kişi seyirciye aktarıyor. “Unutulan” ve “Beyaz Mantolu” adam kıssaları ise, kalan son kişinin kıssasına eşlik ediyor. Kumbaracı50, “Oğuz Atay’ın; edebi zekâsı ve ironik lisanı aracılığıyla okuyucusu ile kurduğu yalın bağlantıyı; sahne üzerinde koruyarak, tıpkı izlekle kıssaları seyirciyle paylaşacağımız bir seyahate çıkıyoruz” kelamlarıyla izleyiciyi bu hikayeye şahit olmaya davet ediyor.
Birbirimizi dinlemek hepimize iyi gelecek
Pandemi sürecinden en çok tiyatrolar etkilendi. Birtakım sahneler kapandı, tiyatro toplulukları dağıldı. Bundan sonrası için öngörüleriniz neler, nasıl ayağa kalkmalı?
Çetin geçecek yeni süreç var önümüzde. Hala bir şeyin geçtiği, düzeldiği, toparlandığı, ders çıkarıp tekrarına müsaade edilmediği bir periyotta değiliz. Geçirdiğimiz ve geçireceğimiz vakitte iyi-sahici-nesnel tahlillere ve içeriden bir duyguya muhtaçlık olduğunu düşünüyorum. Biraz birbirimizi tabir yerindeyse ‘ciğerden’ dinlemek hepimize iyi gelecek.
Milliyet
