Indigo-Friends Platformu Kurucusu Ebru Debbağ, tek bir kot pantolonu üretmek için 10 bin litre su harcanabildiğini, eserlerin kullanım müddetlerinin ise 20 yıl öncesine nazaran yarı yarıya azaldığını söyledi.
Denim ve kot üretimi konusunda 30 yıllık tecrübesi bulunan Ebru Debbağ, “temiz gıda” ile başlayan ve daha sonra moda bölümüne yayılan, tabiata ve insan sıhhatine saygılı, sürdürülebilir yaklaşımı dokumacılık eserlerine yansıtmak üzere yola çıktı.
Singularity Üniversitesinde Eksponansiyel Teknolojiler konusunda eğitim alan Debbağ, programı tamamlamasının akabinde kendi tabiriyle “ne alanda çalışırsa çalışsın, milyonlarca kişinin hayatını değiştirmek ve iyileştirmek üzere” harekete geçmeye karar verdi.
Debbağ, bu emelle 2017 yılında kuruduğu Indigo-Friends isimli platform aracılığıyla “Dolabımdaki İklim Krizi” başlığıyla eğitimler veriyor. Moda dünyasında sürdürülebilirliği sağlayacak adımlar atmayı hedefleyen Debbağ, Pakistan’daki büyük bir üreticiye de bu alanda danışmanlık sağlıyor.
– Pamuk üretiminden elyafa su tüketimi
22 Mart Dünya Su Günü hasebiyle dokumacılık üretimindeki su kullanımını AA muhabirine pahalandıran Debbağ, dokumada suyun en fazla elyaf üretim kademesinde tüketildiğini söyledi.
Suyun, dokumanın hammaddesi olan pamuğun üretim sürecinde, boyama ve apreleme süreçleri sırasında da kullanıldığını anlatan Ebru Debbağ, “Üretim ve su bağındaki kıymetli bir mevzu da atık sular. Atık sular ziyanlı kimyasallar ve boyar unsurlar taşıyabiliyor ve bu ziyanlı hususlar ekosistemlere ziyan verebiliyor, insan sıhhatini tehdit ediyor.” dedi.
Bir eserin kullandığı doğal kaynak ölçüsünü tespit etmek için nerede ve nasıl üretildiğine bakmak gerektiğini vurgulayan Debbağ, şöyle konuştu:
“Bir kot pantolonu üretmek için 2 bin 500 ile 10 bin litre ortasında su harcanabiliyor. Kullanılan hammadde ve o hammaddenin üretim kaideleri, eserin üretildiği fabrikanın kaideleri ve kullandığı teknolojiler tesirli olduğu üzere, aslında su tüketiminin en fazla olduğu evre kullanım sırasında oluşuyor. Eserlerin hangi sıcaklıkta, hangi sıklıkta yıkadığı konusu da su tüketimi ile çok yakından bağlantılı. Dokuma üretiminde su kullanımını azaltmak için öncelikle hammaddelere bakmamız gerekiyor. Sürdürülebilir tarım uygulamaları ile pamuk ve kenevir kullanımının artırılması kıymetli adımlar. Ayrıyeten petrol türevli elyaflar olan polyester, naylon üzere elyafların yerine, biomimicry (biyotaklit) kullanılarak geliştirilen elyafların kullanımı artırılabilir.”
– “Tekstilde ‘kullan-at’ zihniyeti değişmeli
Ebru Debbağ, su tüketimi ile direkt temaslı olan mevzulardan birisinin de kullanım mühletleri olduğunun altını çizdi. Dokumacılıkta “Kullan-at” zihniyetinin değişmesi gerektiğini vurgulayan Debbağ, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“2000’li yıllardan bugüne dokumacılıkta üretim 2 katına çıkarken, eserlerin kullanımı müddeti yarıya inmiş durumda. Burada bir dengesizlik var. Doğal kaynakların bedelsiz üzere algılanıyor olması büyük bir sorun. Ayrıyeten unutmayalım ki su derdi olan bölgeler ucuz iş gücü nedeniyle dokuma üretim merkezleri haline gelen ülkeler. Tüm bu hususlar birbirine bağlı. Doğayı koruyacak adımların atılabilmesi için başta markalara büyük iş düşüyor. Kullanıcıların sorumluluğu olmakla birlikte aslen markaların bu alanda sorumluluklarını yerine getirmeleri gerek. Tüketimi tetikleyen markalar yerine, toplum sıhhati ve iyiliği için moda üreten markalar olması gerekiyor. Bir de işin tasarım etabı var. Tasarım kademesinde kriterimiz nedir? Ben kesime birinci başladığımda güçlü, uzun mühlet kullanımlı estetik eserler tasarlamaya çalışırdık lakin sonra bu kriter maliyet endeksinde gelişmeye başladı. Tasarım kriterlerine tekrar bakmalıyız.”
Dokuma eserlerinin fiyatlarının son 20 yılda düştüğünün de altını çizen Debbağ, “Son 20 yıldır giysilerimiz yaygın olarak ‘Kullan-at’ prensipleri ile üretiliyor. Petrol türevi olan elyafların yaygınlığı, toplam elyaf kullanımı içinde yüzde 63 ve giderek artıyor. Polyester giysilerin maliyeti düşük ve ne yazık ki 20 sene öncesine nazaran kullanım mühletleri yarı yarıya azaldı.” diye konuştu.
Gıdadakine misal bir israfın son devirde giysiler konusunda da yaşandığını lisana getiren Debbağ, şunları söyledi:
“Şu anda moda döngüsel olmaktan çok uzakta fakat döngüsel olmak yolunca çalışmalar yapan markalar ve üreticiler var. Şimdi atıkların yalnızca yüzde 1’i tekrar giysilerde kullanılmak üzere geri dönüşüme giriyor, yüzde 12’si ise aşağı geri dönüşümde kullanılıyor, kalan ise atık oluyor. Ucuz diye üretilen eserlerde yalnızca doğal kaynak değil, insan kaynağı da değersizleşiyor. Üretim ve tüketimin istikrarını sorgulamamız, kıymetlendirmemiz ve bu dengeyi kurmaya başlamamız gerekiyor.”
Memurlar
