Merkez Bankası’nda (TCMB) Murat Uysal’ın yerine Naci Ağbal’ın, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nda ise Berat Albayrak’ın yerine Lütfi Elvan’ın atandığı haftanın yabancı sıcak para girişi bilançosu ortaya çıktı.
TL’nin 8,50’lerden 7,60’a kadar gerileyip 2001 sonrasının en iyi haftalık performansını gösterdiği haftada, yabancı yatırımcılar toplamda Türkiye’ye yaklaşık 5 milyar dolarlık giriş yaptılar. Kurdaki düşüşü sağlayan da bu oldu.
Yabancı girişleri, pay, tahvil ve swap (döviz-TL takası) kanallarından gerçekleşti.
PAY VE TAHVİLDEN 928 MİLYON DOLAR GİRİŞ
Merkez Bankası (TCMB) datalarına nazaran, 6-13 Kasım haftasında yabancılar, Borsa İstanbul’da nette 614,4 milyon dolarlık pay senedi satın aldı. Bu sayı, borsaya Ocak 2019 sonrasındaki en yüksek haftalık yabancı girişi oldu.
Kelam konusu haftada yabancılar 293,9 milyon dolarlık devlet iç borçlanma senedi (DİBS) ve 19,8 milyon dolarlık da özel dal tahvili satın aldı. Böylelikle Türkiye’ye haftalık yabancı portföy girişi toplam 928,1 milyon dolar oldu.
SWAP KANALINDAN YAKLAŞIK 4 MİLYAR DOLAR GİRİŞ
Yabancıların asıl girişi ise swap kanalından gerçekleşti.
Ekonomist Haluk Bürümcekçi’nin hesaplamasına nazaran, Türkiye’deki bankaların bilanço dışı yabancı para durumu 6-13 Kasım haftasında 1 milyar 244 milyon dolar arttı. Tıpkı haftada TCMB’nin haftalık ve uzun vadedeki swap durumlarının 2,2 milyar dolar gerilediği dikkate alındığında, yabancıların swap kanalıyla girişleri tahminen 3 milyar 423 milyon dolar oldu.
Analistler, yaklaşık 500 milyon dolar da BİST kanalından yabancı swap girişi olduğunu kestirim ediyor.
Böylelikle portföy ve swap kanalından toplam yabancı sıcak para girişinin 5 milyar olduğu varsayım ediliyor.
YÜKSEK KURDAN DOLAR SATIP, BANKALARA TL VERDİLER
Yabancıların swap kanalından girişlerinde düzenek şöyle işliyor.
Yabancılar spot kurdan döviz satıp TL alıyor. Aldıkları TL’yi swap (belirli bir vade için döviz-TL takası) ile Türk bankalarına veriyor ve karşılığında döviz alıyor. Swap sürecinin vadesine nazaran de TL faizi kazanıyor.
Bu kanalda giriş çıkışlar TL’de çok sert hareketlere neden olabiliyor. Son 2 yılda Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), TL’deki düşüşün önüne geçmek için Türk bankalarının yabancılarla swap süreci yapmasına büyük sınırlamalar getirmişti. Son devirde ise bu sınırlamalar azaltılmıştı.
BDDK SWAP LİMİTLERİNİ ARTIRMIŞTI
BDDK, 11 Kasım tarihinde yabancı bankalarla yapılan swap süreçlerinde yurt içi bankaların spot bacakta yabancıdan TL borçlandığı (TCMB ile yapılan FX ve altın swap süreçlerinin muadili) süreçlerin limitlerini artırmıştı.
BDDK’dan yapılan açıklamada, yurt dışı yerleşiklerle yapılan vadede TL satım tarafında gerçekleştirecekleri para swapı, forward, opsiyon ve öteki türev süreç meblağları toplamının, bankaların en son hesaplanan yasal özkaynaklarına oranı olarak belirlenen sınırlamanın vadesine 7 gün kalan süreçler için yüzde 2 yerine yüzde 5, vadesine 30 gün kalan süreçler için yüzde 5 yerine yüzde 10, vadesine 1 yıl kalan süreçler için yüzde 20 yerine yüzde 30 olarak yine belirlenmesine karar verilmişti.
Emre DEVECİ
Memurlar
