Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Heyeti Üyesi ve Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Farabi Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Tevfik Özlü, “Kötüyü geride bırakmış değiliz, daha berbat günlere gidebiliriz. Salgının seyrine bakılırsa hiçbir duraklama yok, yani baştan beri giderek artıyor. Münasebetiyle yani şimdi daha salgını durdurmuş, yavaşlatmış değiliz. Salgın devam ediyor, hem bulaşıyor hem hastalandırıyor hem öldürüyor.” dedi.
Son devirde yeni tip koronavirüs (Kovid-19) olaylarında yaşanan artışın nedenlerine ait AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Özlü, olayların yalnızca İstanbul’da artmadığını, genel olarak bakıldığında Türkiye’nin her yerinde bir artışın görüldüğünü aktardı.
Prof. Dr. Özlü, lakin bunun Türkiye ile de hudutlu olmadığını, dünya genelinde de bir artışın kelam konusu olduğuna işaret ederek, “Dünyada son vakitlerde, salgının başladığından bu yana en büyük olay sayıları yeni görülmeye başlandı.” diye konuştu.
Amerika’da, Güney Amerika’da, Afrika’da, Avrupa’da olay sayılarının arttığını lisana getiren Özlü, günlük hadise sayılarını 200-300’e düşüren Avrupa ülkelerinde bile 25-30 bin olay bulunduğunu söyledi.
Özlü, “Bu artış yalnızca İstanbul’a mahsus değil. Onu söyleyeyim. Pekala neden artıyor? Zira yaz bitti, beşerler yazın açık havada, tatilde, yazlıkta, deniz kenarında, daha tabiatta, daha izole vakit geçiriyorlardı. Bu virüs açık havada daha az bulaşıyor. Artık tekrar döndüler ve kapalı yerlerde vakit geçirmeye başladılar. Beşerler ofislerde, iş yerlerinde, fabrikalarda, kapalı yerlerde, toplu taşımada bir ortaya geliyorlar, bir kalabalıklaşma var. Virüs kapalı ortamlarda, iyi havalandırılmayan ortamlarda ve kalabalıklarda daha çok bulaşıyor. Birinci etken asıl bence bu.” formunda konuştu.
Toplu, kapalı bulunulan alanda havalar soğudu için pencerelerin daha az açıldığını, içerinin havasının daha da kirlendiğini ve virüs yükünün arttığını vurgulayan Özlü, şunları kaydetti:
“Havalar soğudukça bulaşma riski artacak muhtemelen o denli gözüküyor ancak bir de alışılmış şöyle kıymetlendirmek lazım, insanların dikkatli olması, önlemli olması bunu önleyecektir. Beşerler önlem almadığı için de olaylar artıyor. Bu bahiste maalesef istediğimiz kadar herkes hassas olmadı. Bunun da tesiri var. Bilhassa yeme-içme alanlarında, restoran ve kafelerde beşerler maskelerini de çıkardıkları için oralarda uzaklığa de dikkat edilmiyor ve kalabalıklaşma oluyor ve bulaşma çok kolay oluyor. Bütün Avrupa’da da restoran ve kafelerle ilgili riskin çok yüksek olduğu ortaya çıktı. Genel olarak bence hadise buna bağlı.”
– Herkes risk altında
Prof. Dr. Tevfik Özlü, “Virüsün erken teşhis edilmesi ve erken tedaviye başlanması mevt oranlarını azalttı dünyada ancak hala çok sayıda insan ölüyor.” diyerek, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Bakın Türkiye’de günde 70’in üzerinde insan ölüyor. Bu virüs hala öldürüyor. Yani her gün 70 meskene ateş düşüyor. En sevdiğimiz insanları kaybediyoruz. Bu vefatlar diğeri için diye düşünmeyelim, bunlar bizim etrafımızda, bildiğimiz, tanıdığımız beşerler. Artık tehdit yakından geliyor. Herkes bence risk altında. Elbette birçok vakit tedaviyle iyi sonuçlar alıyoruz lakin bazen de olmayabiliyor. Genç de olsa ağrı seyredebiliyor, vefatla sonuçlanabiliyor. Hepimizin çok daha fazla dikkatli ve önlemli olmamız lazım. Çok kolay yani herkesin yapabileceği kadar kolay. Bu periyotta olabildiğince kalabalıklara girmeyelim. Kapalı alanlarda çok vakit geçirmeyelim, maskemizi yordamına uygun takalım. Bir de beşerlerle aramızı koruyalım. Bunlara dikkat edersek yüzde 100’e yakın korunuyoruz. Yani tedbirler başarılı, işe yarıyor. Bunlar çok güçlü, tesirli önlemler. Şu anda en güçlü önlemler bunlar. Maskeni tak, aranı koru, bir de kalabalıklara girme, yüzde 100’e yakın korunursunuz.”
Bazen kırılma noktalarının bulunduğunu, bu noktada aile içi temasların çok kıymetli olduğunu lisana getiren Özlü, “Eş, dost, hısım, akraba, komşular bir ortaya geliyor. Beşerler, eskisi üzere konut oturmaları, davetler, birlikte yeme, içmeler, sohbetler oluyor. Bunlar şu anda tehlikeli. Zira o karşısındaki birlikte oturup yemek yediğiniz, sohbet ettiğiniz dostlarınızın, akrabalarınızın içinden birinin kovid müspet olmadığını bilemezsiniz. Sizin de kovid olumlu olup, olmadığınızı bilemezsiniz. Hasebiyle aile içi bulaşmalar da çok yüksek. Onun için bu devirde mesken içi toplanmalar, mevlit, nişan, kelam, sünnet, günler, pasta kesmeler çok mahsurlu. Zarurî görüşmeler ise kısa, maskeli ve arayı koruyarak yapılmalı.” biçiminde konuştu.
– Toplu taşıma kullanan herkesin uyması gereken kural: maske
Prof. Dr. Özlü, toplu taşımaların en kıymetli kırılma noktalarından biri olduğuna dikkati çekerek, “Toplu taşımada arayı korumak mümkün değil, zira en büyük korucu öge uzaklıktır. Ara gidiyor. Yalnızca maske kalıyor. Toplu taşımada aracın içerisinde bir kişi maskesizse o tehdittir. Yani buna asla müsamaha edilmemeli. Toplu taşımada herkes maskesini takacak, bunun kaçarı yok. Toplu taşımaya binen herkesin maskesini tarzına uygun, yani burnunu ve ağzını kapatacak halde kapatması lazım. Maske tüm seyahat boyunca açılmamalı, bir şey yiyip, içilmemeli.” sözlerini kullandı.
Toplu taşımalarda havalandırmanın da çok değerli olduğunu, kesinlikle dış atmosfer havasıyla iç ortam havasının değişiminin sağlanması gerektiğini vurgulayan Özlü, şayet kapı, pencere açılabiliyorsa kapı pencere, havalandırma sistemi varsa da iç havayı dış havayla değiştirecek biçimde klima çalıştırılması gerektiğini aktardı.
Özlü, ayrıyeten toplu taşımada el hijyeninin de kıymet kazandığını belirterek, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Kötüyü geride bırakmış değiliz, daha makus günlere gidebiliriz. Salgının seyrine bakılırsa hiçbir duraklama yok, yani baştan beri giderek artıyor. Hasebiyle yani şimdi daha salgını durdurmuş, yavaşlatmış değiliz. Salgın devam ediyor, hem bulaşıyor hem hastalandırıyor hem öldürüyor. ‘Kötüyü geride bıraktık, biz bunu atlattık’ zannetmeyelim. Önümüzde daha ne olduğu muhakkak değil. Kesinlikle ve kesinlikle kış ve güz periyodunda kapalı ortamlarda kalabalıklaşma nedeniyle bulaşma riski daha yüksek. Önlemlere daha çok uymamız lazım.”
İş yerlerinde de çay, kahve servisi, materyal servisi yapanlarla, eseri getirip, götüren çalışanın yayma açısından mümkünlüğü yüksek kümede yer aldığını tabir eden Özlü, bu şahısların maske kullanmasının, olabildiğince servis sırasında arayı müdafaasının da çok değerli olduğunu vurguladı.
Memurlar