Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Heyeti Üyesi Doç. Dr. Afşin Emre Kayıpmaz, “Bundan birkaç ay evvel çemberin daraldığından bahsetmiştik. Artık artık çember kalmadı; hastalık kapıdan içeri girdi” dedi.
Ankara Kent Hastanesi Acil Tıp Kliniği Eğitim Vazifelisi olan Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Heyeti Üyesi Doç. Dr. Afşin Emre Kayıpmaz, son vakitlerde artış gösteren ağır hasta sayısına değindi. Bilim Şurası Üyesi Kayıpmaz, kış aylarının da gelmesi ile birlikte kapalı alanlarda toplanmaların arttığını, kapalı yerlerde kurallara ekstra dikkat edilmesi gerektiğini belirtti. Kayıpmaz, ayrıyeten alışveriş merkezleri, kafeler, çeşitli kurum ve kuruluşlar üzere yerlerin girişlerinde kullanılan ateş ölçüm sistemlerinin muteber olmadığını; bunun yerine HES kodu kullanımının daha sağlıklı olacağını vurguladı.
“O ateş ölçerlerin hepsinin kalibrasyonu hakikat olmayabilir”
Ateşin yüksekliğinin Covid-19 hastalığının en bariz özelliklerinden biri olmasının yanı sıra kimi hastalarda ateş yüksekliği görülmediğine yahut ateşin anlık olarak yükselebileceğine dikkat çeken Bilim Heyeti Üyesi Doç. Dr. Kayıpmaz, “Ateş hakikaten hastalığın en besbelli özelliklerinden bir tanesi ancak yapılan kimi çalışmalarda hastaların yarısı kadarında ateş olduğu gösterilmiş. Geniş çaplı hasta serileri üzerinde yapılan çalışmalar bunlar. Doğal olarak da hastanın alışveriş merkezine giriş anında ateşi olmayabilir. Hava soğuk olduğundan ötürü ateşi düşük çıkabilir. O ateş ölçerlerin hepsinin kalibrasyonu da gerçek olmayabilir. Durum bu türlü olunca ateşi tespit etmeye çalışmaktansa kişinin ya da işlemeye girecek konukların HES kodunu sorgulayarak onların riskli olup olmadığını tespit etmek çok daha faydalıdır. Böylelikle hem faydasının çok çok düşük olduğu görünen bir yoldan uzaklaşılmış olunur hem de oraya gelen sağlıklı şahısların hastalanmasının da önüne geçilmiş olacaktır diye düşünüyorum” sözlerini kullandı.
“Eğlence yerleri virüs partiküllerinin saçılımı açısından riskli bir ortam oluşturuyor”
İstanbul’da artan hadise sayılarına da değinen Bilim Şurası Üyesi Kayıpmaz, “İstanbul’da bildiğiniz üzere yaklaşık 20 milyon hastanın hareketliliği kelam konusu, dünyanın 14’üncü büyük kenti ve nüfus yoğunluğu çok fazla olan bir kent. Bilhassa kimi ilçelerde bu yoğunluk daha da yükseliyor. Kalabalık ne kadar fazla olursa hastalığın bulaşma riski o kadar yüksek oluyor. Burada yalnızca konutlarda, konutlarda bulaşmayı düşünmeyelim. Konut içi bulaşmalar şu anda çok ön planda fakat bunun yanı sıra lokanta, kafeterya, cümbüş yeri stili yerlerde de bulaşmanın önemli seviyede olduğunu görüyoruz. Yiyip içiliyor, maskeler çıkarılıyor, aralar korunmuyor, kalabalık ortam oluyor ve ortam da iyi havalandırılmıyorsa hastalık bireyden şahsa çok kolay bulaşıyor. Bildiğiniz üzere saat 22.00’dan sonra bu cins yerlerde faaliyete son verildi. Buralarda da yüksek sesle müzik dinlenebiliyor, canlı müzik olabiliyor, müziğe eşlik edilebiliyor. Müziğin sesi yüksek olduğu için şahıslar daha yüksek sesle yahut bağırarak konuşuyor. Bu da virüs partiküllerinin saçılımı açısından riskli bir ortam oluşturuyor” formunda konuştu.
“Artık çember kalmadı; hastalık kapıdan içeri girdi”
Daha evvel çemberin daraldığını söz ettiğini fakat şu an ortada bir çemberin de kalmadığına vurgu yapan Kayıpmaz, “Biz bundan birkaç ay evvel çemberin daraldığından bahsetmiştik. Artık artık çember kalmadı; hastalık kapıdan içeri girdi. Etrafında semptomlu yahut semptomsuz Covid-19 olumlu tanıdığı olmayan bir kişi gösteremezsiniz. Dünyada yaklaşık 50 milyon insanı enfekte eden bir virüsten bahsediyoruz. Artık hastalık konutun içerisinde. Bundan ötürü da bizim mesken içerisinde, toplu taşımada, çalışılan iş yerlerinde kesinlikle önlemlere uymamız gerekiyor ve bu iş yerlerinde de bireyler ortası bulaşı önlemek için yeniden işletme sahiplerinin tedbirler alması gerekiyor. Biz hastalıkla fakat bu biçimde baş edebiliriz” diye konuştu.
“Alternatif tahliller aramak yerine, aktifliği yüzde 90’ın üzerinde olan iki tane kuralı uygulamamız lazım”
Toplumsal medyada yer alan ve kimi tıp dışı teknikler ile hastalıktan kurtulduğunu yahut tesirinin azaldığını argüman eden bireyler hakkında da konuşan Kayıpmaz, “Bilim insanları olarak bizler, yapılan çalışmaların sonucuna nazaran karar vermek durumundayız. Bu hastalık, hastanın tomografisinde de size gösterdiğim üzere kolay bir hastalık değil. Evet bir kaygı ve panik havası da oluşturmamamız gerekiyor lakin hastalığı ciddiye almamak üzere bir durum da kelam konusu olamaz. Keşke bu stil alternatif sistemler faydalı olsa da biz de hastalarımızı hastanemizde bu seviyeye gelince tedavi etmek durumunda kalmasak fakat ne yazık ki şu ana kadar yapılan çalışmalarda bu usul alternatif metotların rastgele bir aktifliği ortaya konabilmiş değildir. Yalnızca bu değil. Bunun dışında türlü yiyecek, içecekler ve besinlerin, hatta internette satılan çeşitli Covid-19’a karşı esirgeyici olduğu söylenen çeşitli preperatların (hazır ilaç) rastgele bir aktifliği şu ana kadar kanıtlanmış değildir. Şu anda alternatif tahliller aramak yerine, aktifliği yüzde 90’ın üzerinde olan iki tane kuralı uygulamamız lazım. Bunlardan bir tanesi maske, oburu de bireyler ortası fiziki aralık. Biz buna kalabalıklardan kaçınmayı ve paklık kurallarına da riayet etmeyi eklersek zati elimizde önemli bir korunma olur” sözlerini kullandı.
“Özellikle son devirde ağır hastalarımızda artış var”
Avrupa’nın hatta dünyanın en büyük acil servislerinden birinde Covid-19 virüsü ile birebir yakından uğraş eden Kayıpmaz, “Mart ayında gördüğümüz olayların ciddiyeti nasılsa artık de tıpkı formda devam ediyor. Yani hastalık bulaştırıcılıkta yahut öldürücülükte rastgele bir güç kaybetmiş değil. Evet virüsün birtakım mutasyonları oluyor, virüs daha fazla beşere bulaşmak için mutasyonlar geçiriyor lakin öldürücü tesirinde biz klinikte bir azalma görmüyoruz. Bilhassa son periyotta ağır hastalarımızda artış var. Bu Ankara geneli için de bu türlü, sayılara baktığımız vakit ülkemiz geneli için de bu türlü. Ağır hasta sayımızdaki artış, muhakkak bir müddet sonra servis yataklarına da ağır bakım yataklarına da yansır hale gelebiliyor. Ondan ötürü biz önlemlere uymalıyız ki konuttaki incinebilir kümeleri, altta hastalığı yatan bireyleri, ileri yaştaki bireyleri hasta etmeyelim. Onlar da bu hastalığa yakalanmasın ki hastalık onlarda ağır seyredebiliyor. Yani kolaya almamamız lazım hastalığı. Zira bize son vakitlerde gelen ağır hastaların arttığını görüyoruz” dedi.
Memurlar
