Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Heyeti Üyesi ve Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Farabi Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Tevfik Özlü, “Kovid-19 aşısı yakında bulunacak.” rehavetine kapılanlara, “Aşı bulunmuş olsa da birkaç yıl yeniden bu salgının devam edeceğini biliyoruz. Onun için her halükarda önlemlere devam etmek zorundayız. Maalesef güz ve kış mevsiminde hadise sayılarının artacağını düşünüyoruz.” ikazında bulundu.
Son vakitlerde yeni tip koronavirüs (Kovid-19) hadiselerinde yaşanan artışın nedenlerine ait AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Özlü, bu artışlarda temmuz ayında kutlanan Kurban Bayramı’nın, tatil ve düğün döneminin tesirli olduğunu düşündüğünü söyledi.
Prof. Dr. Özlü, bayramda büyük kentlerden ülkenin çeşitli kentlerine, ilçelerine, köylerine aile ziyaretleri için gidildiğine, birlikte kurban kesildiğine ve kalabalık sofralar kurulduğuna işaret ederek, “Bu ortamlarda maalesef maske, ara önlemleri alınmıyor. Akraba olunca beşerler virüs bulaşmayacak üzere düşünüyorlar. Bu nedenle aile içi bulaşlar şu anda çok fazla. Hadise artışlarının en kıymetli nedenlerinden birinin bu olduğunu düşünüyorum. Zati filyasyon çalışmalarında da bunlar görünüyor.” dedi.
– Düğün ve tatil dönemi olay artışına neden oldu
Olay sayılarının yükselmesine yol açan bir başka etkenin, yaz döneminde artan düğün, kına ve sünnet üzere tertipler olduğunu, ayrıyeten cenaze merasimleri, taziyeler, asker uğurlamaları ve global toplantılarda da önemli kalabalıklaşmalar yaşandığını anlatan Özlü, bu merasim ve toplantıların birçoğunda önlem kararlarına ve tavsiyelere uyulmadığını söz etti.
Özlü, tatil beldelerindeki yoğunluğun da olay artışlarına neden olduğunu belirterek, “Örneğin, Çeşme Belediye Lideri bayram tatilinde ilçede 2 milyon kişi bulunduğunu söyledi. Olağanda 200 bin kişilik bir kentte 2 milyon kişi bir ortaya geliyor. Beşerler maske ve aralığa dikkat etmiyorlar. Buralarda da büyük bir bulaş meydana geldi. Beşerler tatil beldelerinden virüsü aldılar artık de büyük kentlere dönüşler başladı. Getirdikleri virüsü komşularına, arkadaşlarına, toplu taşımadaki vatandaşlara bulaştırıyorlar. Bu ikincil, üçüncül bulaşlar nedeniyle de yayılma devam ediyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Özlü, toplu taşıma araçlarının, fabrikaların, işletmelerin, kapalı alanda çok sayıda kişinin çalıştığı yerlerin da virüs bulaşmasında kıymetli yerler olduğunu söz etti.
– “Bana bir şey olmaz’ fikriyle yalancı bir özgüven yaşanıyor”
Prof. Dr. Tevfik Özlü, bir kişinin virüs bulaştıracağı kişi sayısının çok değişken olduğuna dikkati çekerek, şöyle konuştu:
“Normalde 2-3 bireye bulaştırıyor diyorduk lakin bu biraz yaşama formuyla alakalı. Mesela düğün, nişan, taziye üzere kalabalık ortamlarda 1 kişi 70 ila 170 bireye bulaştırabiliyor. Yalnızca 2 şahısla hudutlu kalmıyor. Ne kadar kalabalığa girerse, o kadar çok bireye bulaştırıyor. Lakin asıl asemptomatik dediğimiz, hastalık belirtisi taşımayanlar daha çok bulaştırıyor. Maalesef, hastalık tanısı konduğu ve meskende izolasyon sürecinde olduğu halde dışarı çıkan, seyahat eden, topluma karışanlar da var. Hastalığı geçirmeden de taşıyıcı ve bulaştırıcı olunabiliyor. Ya da hastalanmadan 2 gün evvel bulaştırıcılık başlıyor yani hiçbir belirtisi yok lakin 2 gün sonra o da hastalanabiliyor yahut tedavi görüyor, ateşi düşüyor, iyileşiyor lakin tekrar bulaştırmaya devam ediyor. Bir kişinin şikayetlerinin olmaması onun bulaştırıcı olmadığını göstermiyor. Kendimiz de dahil herkesi bulaştırıcı üzere kabul etmek ve topluma karşı sorumluluk hissiyle hareket etmek zorundayız.”
“Birçok kişi kıvılcım kendi konutuna düşmedikçe gereğince hassas olmuyor.” diyen Özlü, “Bana bir şey olmaz.”, “Ben bunun hakkından gelirim.” kanılarıyla yalancı bir özgüven yaşandığını fakat sağlıkçılar olarak bu halde düşünen birçok hastayı tedavi ettiklerini lisana getirdi.
– “Toplu taşımada maskesini gerçek takmayanlar nazikçe uyarılmalı”
Prof. Dr. Tevfik Özlü, Kovid-19 bulaş riskini azaltmak için toplu taşıma araçları ve düğün tertibi üzere kalabalık ortamlarda dikkat edilmesi gerekenlere ait vatandaşlara şu teklifleri sıraladı:
“Zorunda olmadıkça toplu taşıma kullanmayın. Gideceğiniz yer yakınsa yürümek ya da bisiklet kullanmak daha iyi bir tercih olacaktır. Şayet toplu taşımaya binmeniz gerekiyorsa işe gidiş ve işten çıkış saatlerine denk getirmeyin. Toplu taşıma araçlarında az kalmaya çalışın. Maskesiz ya da maskesini hakikat takmayan biri varsa nazikçe uyarın zira kendiniz maske taksanız da karşı taraf takmıyorsa bulaş riski artar. Toplu taşımadan inince ellerinizi kolonya sürerek ya da su ve sabunla yıkayarak dezenfekte edin.
Düğünlerin de eskisi üzere kalabalık formda yapılmaması lazım. Yalnızca çok yakın akrabalar ortasında, 20-30 kişilik kadar hatıra olsun diye yapılabilir. Lakin tekrar aralığa dikkat etmek gerek. Kapalı değil açık alan tercih edilmeli. Herkesin oturma tertibi kendi hane halkıyla olmalı. Aralık korunmalı. Herkes maske takmalı. Düğünler kısa sürmeli. Takı merasiminden, tebrik için sarılma ve öpme üzere yakın temastan kaçınılmalı.”
– “Tedbirlere devam etmek zorundayız”
Kovid-19 aşısıyla ilgili son günlerde medyaya yansıyan haberler doğrultusunda “Aşı yakında bulunacak.” rehavetine kapılanlara, “Aşı bulunmuş olsa da birkaç yıl yeniden bu salgının devam edeceğini biliyoruz. Bunu durduramayız.” iletisini veren Özlü, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Aşının üretilmesi o kadar kolay değil. Rusya, bulduğunu ileri sürdüğü aşı için ‘Yılda 1 milyon doz üretirim.’ diyor. Dünyada yaklaşık 8 milyar insan var. Yılda 1 milyon doz ile kaç yıl sürecek düşünebilir misiniz? Bu kadar kişiyi aşılayacaksınız. Bu, o kadar kolay bir şey değil. Aşı şüphesiz bulunacak, bulunmuş da olabilir. Rusya’nın aşısı da tahminen tesirli ve inançlı olabilir, bilimsel evrakı yayımlanınca göreceğiz. Bulunmuş olsa bile bunun üretilmesi, yapılması, tesirini göstermesi birkaç yılı bulur. Onun için her halükarda önlemlere devam etmek zorundayız. Maalesef güz ve kış mevsiminde olay sayılarının artacağını düşünüyoruz. Bu nedenle çok dikkatli olmamız lazım. Yapılması gereken çok kolay; birebir meskende yaşadığınız hane halkı dışındaki herkes ile araya dikkat etmek, maske takmak, elleri su ve sabunla yıkamak, kolonyayla dezenfekte etmek, oburlarının dokunduğu yüzeylere dokunmamak, elleri ağza, burna, göze temas ettirmemek, ortak eşya kullanmamak.”
Memurlar