Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Heyeti Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, Türkiye’de acil kullanım onayı ile uygulamaya giren Çin’li Sinovac’ın geliştirdiği CoronaVac aşısının uygulanmasıyla bir arada birinci maksatlardan birinin okulları açmak olduğunu söyledi.
Prof. Dr. Yavuz, yüksek risk altındaki sıhhat çalışanları hariç, hastalığı geçirenlerin 6 ay boyunca aşı olmasına gerek olmadığını belirtti, inaktif aşının 28 gün ortayla yapılmasının aktiflik seviyesini çok daha fazla yükselttiğini söyledi.
Geçtiğimiz perşembe günü öncelikli olarak yüksek risk kümesindeki sıhhat çalışanlarıyla başlanan Kovid 19 aşılamalarında rekor kıran Türkiye’de, ortaya hafta sonunun girmiş olmasına karşın şimdiye dek 700 binin üzerinde kişi aşılandı. Birkaç hafta geç başlanmasına karşın dünyadaki aşılama sıralamasına iki gün içerisinde birinci ondan girmeyi başaran Türkiye’deki aşılamalar, sırasıyla huzurevleri sakinleri ve çalışanları ile yüksek risk kümesindeki 65 yaş üstü vatandaşlarla devam edecek. Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Konseyi Üyesi ve İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, aşıyla ilgili oluşan soru işaretlerine değinerek şunları söyledi:
“Öncelikle, hastalığı geçirenlerin şu ana kadar yapılmış çalışmalarda çoklukla 6 aya kadar bağışıklığının kaldığı düşünülüyor. Çok az tekrar enfeksiyon olma oranı. Çok çok düşük. O nedenle ekseriyetle hastalığı geçirenlerin 6 aydan evvel aşılanmalarına gerek yok deniyor. Dünyada da genel bilgi olarak bu formda. Biz de birinci 6 ay aslında aşılamayacağız. Vatandaşların antikor baktırmasına da gerek yok aslında herkesin antikorlarına bakılması da çok uygulanabilir bir şey değil. Lakin sıhhat çalışanlarında durum farklı. Bilhassa hafif geçirenlerde, antikor oluşmuyor ya da çok az oluşuyor. Bu durumda da T hücre cevabı dediğimiz savunma düzeneği ile de korunabiliyoruz. Lakin sıhhat çalışanlarının virüse maruz kalma riskleri çok yüksek. O nedenle de istemeleri halinde ön safhada çalıştıkları için, hastalığı geçirmiş olsalar da aşılanacaklar.”
“İKİNCİ DOZUN 28 GÜN ORTAYLA YAPILMASI DAHA YÜKSEK ANTİKOR SAĞLIYOR”
Aşının 14 gün ortayla değil de 28 gün sonra ikinci dozunun yapılacak olmasıyla ilgili tartışmalara da cevap veren Prof. Dr. Yavuz, inaktif aşılarda aşı yapma aralığının birkaç hafta olması gerektiğini ve tüm aşılama programlarında bu halde bir uygulamanın tercih edildiğini vurgulayarak şöyle konuştu:
“Bu aşının, 0-14 yerine 28’inci gündeki ikinci doz uygulamalarda antikor düzeyinin iki kat daha yüksek olduğu bilgisine sahibiz Faz 2 çalışmalarından. Öncelikli olarak yüksek risk kümesi ve yaşlılara yapılacağı için de daha yüksek antikor oluşturması çok daha kıymetli. Bu bilgiye dayanarak aşılamanın 28 gün ortayla olmasını önerdik. Olağan 18-59 yaş ortası kümede da antikor düzeyi 28 günde bir yapıldığında çok daha yüksek oluyor. Antikor düzeyinin yüksekliği de büyük olasılıkla daha uzun bir bağışıklık sağlayacak. Türkiye’de hadise sayıları hazır aşağı gerçek inmişken ve kısıtlamalarımız da devam ederken bir yandan bunu fırsat olarak kullanalım ve insanları 28 günde (ikinci doz) aşılayarak daha iyi bir bağışıklık oluşturalım diye bu karar alındı. Herkes bundan en iyi biçimde faydalansın, diye yani. Burada bilim dışı bir yaklaşım yok mutlaka. Büsbütün klasik immünoloji bilgisiyle hareket edilerek alınmış bir karar. Aslında bütün aşıların Faz 2 çalışmalarında iki doz ortasını biraz daha açtığınızda daha iyi antikor yaptığı biliniyor. Fakat pandemi nedeniyle sürat kazandırmak gerekiyor sürece. 14 günde bir yapılmasının nedeni de, kısa müddette daha düşük de olsa kollayıcı bir antikor karşılığı elde edelim diyeydi aslında. Evet 14 günde de elde ediliyor koruyuculuk ancak 28 günde sonuçlar daha iyi.”
“İNGİLTERE’DEKİ MUTASYON TELAŞ VERİCİ”
Sars Cov-2’de mutasyonların grip salgınlarındaki kadar süratli beklenmediğini söyleyen Prof. Dr. Yavuz, İngiltere’de ortaya çıkan ve hastalığın bulaşma suratını artırdığı düşünülen yeni mutasyonun tasa yarattığını belirterek “İngiltere’deki mutasyon şu an neden kıymetli? Zira bulaştırıcılığını çok artırdığına yönelik güçlü deliller var. Gerçekten İngiltere’de pik çok arttı. Buna bağlı olarak Amerika ve İrlanda’da da sayılar süratle yükseliyor. Bu, bizi de kaygılandırıyor mutasyonlarla ilgili. Lakin aşılara bağışıklık geliştiren bir mutasyon şimdi tespit edilemedi” dedi. Hollanda’da görülen ve vizon çeşidi olan Minklerden insanlara Koronavirüs bulaşması üzerine yapılan incelemelerde bu hayvanlardan insanlara geçen mutasyonda bağışıklıktan bir ölçü kaçabildiğinin tespit edildiğini de vurgulayan Prof. Dr. Yavuz, “Yine Güney Afrika’daki yeni mutasyonla ilgili bu türlü şeyler söyleniyor fakat bunlar şimdi yaygınlık kazanmadığı, hudutlu kaldığı için, şu an çok dert yaratmıyor. Şimdiye kadar yaygınlaşan mutasyonlarda bariz olarak elimizdeki aşılardan kaçabilen bir çeşidi şimdi tespit edilemedi” diye konuştu.
“DÜZENLİ VİRÜS SEKANSLAMASI PCR TESTLERİNİN DOĞRULUĞUNU DA ETKİLER”
Virüsün geçirdiği mutasyonların tespit edilebilmesi için, muhakkak dönemlerle virüs sekanslaması denilen bir gen taraması yapılması gerekiyor. Prof. Dr. Yavuz, Türkiye’de şimdiye dek maalesef nizamlı olarak virüs sekanslaması yapılamadığını lakin İngiltere’de görülen mutasyonun akabinde aşikâr merkezlerin belirlenip bu taramaların gerçekleştirilmesi için bir çalışma başlatıldığını söyledi. Prof. Dr. Yavuz, “Türkiye’de virüs sekanslamasını yapan bildiğim birkaç merkez var ancak nizamlı yapılmıyordu. Örneğin Cerrahpaşa’nın bu işi yapabildiğini biliyorum. Lakin rutin, nizamlı olarak İngiltere’deki mutasyondan sonra birkaç laboratuvar belirlenip onların tertipli olarak yapması istikametinde bir çalışma başlatıldığını biliyorum” dedi. Bu genetik değişimler PCR sonuçlarını da etkileyebiliyor. Virüsün belirli gen bölgelerini tespit etmek üzere tasarlanan PCR testleri, virüsteki genetik değişimlerden sonra bu bölgeleri göremediği için yalancı negatif sonuçlar verebiliyor. İngiltere’deki mutasyonun da bu formda tespit edildiğine işaret eden Prof. Dr. Yavuz, “Türkiye’deki PCR testlerinde bu genetik mutasyonlardan kaçış istikametinde şimdilik rastgele bir eza yok. Ancak mesela İngiltere’de bunu tespit için kullanılıyor şu anda. Diyelim PCR testinde virüsün 3 genetik bölgesi kullanıyorlar; değişim nedeniyle bir adedinden kaçış oluyordu. (Semptom, hastalık olduğu halde) Negatif çıkıyordu sonuçlar. Oradan yakaladılar aslında şüphelenip. Gerçek teşhis için bunların alışılmış ki tertipli olarak takip edilmesi lazım. Dünya Sıhhat Örgütü de esasen bunu öneriyor” biçiminde konuştu.
“ÖNCELİĞİMİZ OKULLARI AÇMAK OLMALI”
Şimdiki bilgilerimizle toplumun lakin yüzde 70’inin aşılanmasıyla toplumsal bağışıklıktan kelam edilebileceğini ve bunun da yıl sonunu bulabileceğini belirten Prof. Dr. Yavuz, bu yıl da tedbirlere devam etmek zorunda olduğumuzun altını çizdi. Kısıtlamaların ise lakin Şubat ayından sonra gevşetilmeye başlanabileceğini söyleyerek burada da önceliğin okulların açılmasına verilmesi gerektiğini belirtti ve kelamlarını şöyle noktaladı: “6 aydan evvel bunu (toplumsal bağışıklığı) sağlamak mümkün değil. Hatta yıl sonunu bile bulabilir. Biz öncelikle okulları açmayı hedefliyoruz. Günlük hadise sayıları onbinlerden biraz düşüp de test olumluluk oranlarımız yüzde 5’in altına indiğinde bunu düşünebileceğiz. Yani sayıların günlük binlerin altına indiğini görmemiz gerekiyor. Lakin o halde okul açarak özgürleşmeye gitmek gerekiyor. Şu an çocukların durumu hakikaten çok makus. Eğitim istikametinden çok eksik kaldılar. Çok sorunlu bir durum. Bana kalırsa önceliği okullara vermek gerekiyor. Bunun da Şubat’tan sonrası için olabileceğini düşünüyorum. Bu periyot zati herkes için kayıp bir devir oldu.”
Memurlar
