– İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesince yürütülen ve yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının işletmeler ve beyaz yakalı çalışanlar üzerindeki tesirlerinin incelendiği araştırma sonuçlandı.
Salgın öncesinde ofis ortamında çalışan lakin salgın devrinde konuttan çalışmaya devam eden beyaz yakalı çalışanları kapsayan araştırma, 27 Mayıs-22 Haziran’da 1077 kişi ile yapıldı.
Araştırma raporu, İşletme Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şebnem Arıkboğa’nın başkanlığında Doç. Dr. Ebru Doğan, Dr. Öğr. Üyesi Buket Akdöl ve Arş. Gör. Oğuzhan İrengün’den oluşan grup tarafından hazırlandı.
İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Sayım Yorğun, AA muhabirinine, salgının işletmeler ve beyaz yakalı çalışanlar üzerindeki tesirlerinin araştırıldığı çalışmaya ait bilgi verdi.
Salgın nedeniyle meskenden çalışmak zorunda kalan beyaz yakalılara yönelik araştırmanın, bilhassa beyaz yakalıların salgın öncesinde ve salgın sırasındaki çalışma ortamını kıyaslayarak, gelecekteki zarurî yahut isteğe bağlı konuttan çalışma şartlarının ve işletmelerin süregelen çalışma şartlarının daha aktif ve verimli biçimde düzenlenebilmesi açısından kıymetli olduğunu söyledi.
Yorğun, araştırmanın her kesim, kademe, yaş kümesi ve cinsiyetten beyaz yakalıların anket sorularına verdikleri karşılıkların değerlendirilmesinden oluştuğunu söz ederek, “Betimleyici bir çalışma olan bu raporda data toplama aracı olarak online anket usulü ve kolayda örnekleme metodu kullanılmıştır. Araştırmaya katılarak anketi cevaplayan kişi sayısı 1077’dir. Rapor, uzaktan çalışmanın aksiliklerine da vurgu yapmaktadır. Çalışanların iş-yaşam istikrarını sağlamada yaşadıkları problemler, işletmelerinden hiçbir takviye almamalarına karşın yüksek performans gösterme baskısı bunlar ortasında sayılabilir.” diye konuştu.
– Yüzde 55’i farklı yahut ortak çalışma odasına sahip
Beyaz yakalıların yüzde 63’ünün birinci kere konuttan çalışmasına karşın işletmelerin ve çalışanların çok kısa bir müddette yeni çalışma sistemine ahenk gösterdiğinin görüldüğünü aktaran Prof. Dr. Yorğun, bu ahengi kolaylaştıran ögeleri, “modern ofisler olarak nitelendirilen açık ofisler”, “çalışanların ofis binalarındaki çalışma şartlarından memnuniyetsizliği” ve “evdeki çalışma ortamlarını daha konforlu olarak algılamaları” biçiminde sıraladı.
Yorğun, ahengi kolaylaştıran bir öbür ögenin da işletmelerin sahip olduğu teknolojik altyapı ile işletmelerin ve yöneticilerin çalışanlara verdiği takviye olduğunu lisana getirerek, konuttan çalışmak durumunda kalanların meskenlerinde sahip oldukları imkanlar incelendiğinde, yüzde 55’inin başka yahut ortak çalışma odasına sahip olduğunun ve çoklukla çekirdek aile olarak 80 metrekareden büyük konutlarda yaşadıklarının tespit edildiğini aktardı.
Prof. Dr. Yorğun, şu bilgileri verdi:
“Salgın öncesinde iştirakçilerden iş ortamını sakin ve keyifli bulanların oranı yüzde 33,5, iş ortamını sakin ve keyifli bulmayanların oranı da yalnızca yüzde 20,4’tür. Salgın sırasında ise iş ortamını (evden çalışma) sakin ve keyifli bulan iştirakçilerin oranı yüzde 48,2 iş ortamını sakin ve keyifli bulmayanların oranı da yalnızca yüzde 12,2’dir. Meskenden çalışma ortamını, iş yerine nazaran sakin ve keyifli bulanların oranının daha fazla olması, salgın sırasında konuttan çalışmayı daha avantajlı kılmaktadır. Salgın sırasında iş yerine gitmenin bireyde yarattığı tasanın, iştirakçilerin konutta çalışmayı sakin ve keyifli bulmasında en kıymetli etken olduğunu söylemek mümkündür.”
– Bayanlarda tükenmişlik algısı daha yüksek
Araştırmaya katılanların tükenmişlik algılarının da incelendiğine değinen Yorğun, zarurî meskenden çalışma ve ofiste çalışma devirlerine ait tükenmişlik algılarında genel olarak kıymetli değişiklik olmadığını lisana getirerek, “Alt ve orta kademe yöneticilerle çalışanların zirve yöneticilere ve bayanların erkeklere nazaran iş yükü nedeniyle daha yüksek tükenmişlik hissettikleri belirlenmiştir. Lakin, aile büyükleri ile birlikte yaşayanların tükenmişlik algılarının öteki kümelere kıyasla daha düşük olduğunu söylenebilir.” dedi.
Yorğun, pandemi sürecinde bayanlarda tükenmişlik algısının erkeklere nazaran yüksek çıktığına işaret ederek, şunları kaydetti:
“Salgın sırasında ‘İş yüküm nedeniyle tükenmiş hissediyorum’ sözünün cinsiyete nazaran dağılımına bakıldığında iş yükü nedeniyle her vakit tükenmiş hisseden bayanların oranı yüzde 17 iken, erkeklerin oranı yüzde 11,7’dir. Çoğunlukla kendisini tükenmiş hisseden bayanların oranı ise yüzde 11,1’dir. Bayanlarda tükenmişlik algısının erkeklere nazaran yüksek çıkması, ülkemizdeki toplumsal cinsiyet rolleri göz önünde bulundurulduğunda salgın sırasında konutta artan uğraşların, çocukların yahut meskendeki büyüklerin gereksinimlerinin karşılanması, konutla ilgili sorumluluklar üzere nedenlerle bu, beklenen bir durumdur.”
– Tek yaşayan beyaz yakalılar işletmenin geleceğinden daha çok kaygılanıyor
Araştırmanın bireylerin çalıştıkları işletmenin geleceği hakkındaki algılarına yönelik sonuçlarına da değinen Yorğun, şunları söyledi:
“Araştırmada ‘Çalıştığım işletmenin geleceği, beni önemli olarak ilgilendiriyor’ tabirine katılan ve büsbütün katılanların oranı, tek başına yaşayanlarda yüzde 57,6 ile başka kümelere nazaran daha yüksektir. Bu oran, eşi yahut konut arkadaşıyla yaşayanlarda yüzde 54,2 iken, çocuklarıyla birlikte yaşayanlarda yüzde 52,6’dır. Aile büyükleriyle yaşayanlarda bu oran yüzde 50,8 ile en düşük seviyededir. Tek başına yaşayanların, öteki bireylerle bir ortada yaşayanlara kıyasla daha fazla gelecek telaşı içinde oldukları; aile büyükleriyle birlikte yaşayanların ise temel gereksinimleri karşılamaya ait daha az dert içinde ve daha fazla dayanak düzeneğine sahip oldukları anlaşılmaktadır.”
– “Salgın çalışma hayatını değiştiriyor”
İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Sayım Yorğun, araştırmanın sonucunda salgın sonrası çalışma hayatında pek çok şeyin değişeceğinin tespit edildiğinin altını çizerek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Evden çalışma esnasında çalışma müddetinin belirlenmesinde tesirli kural ve siyasetler, çalışanların verimli çalışmasını destekleyecek ve iş tatminleri üzerinde de olumlu tesire sahip olacak formda ayarlanmalıdır. Araştırma sonuçlarına nazaran, meskenden çalışma saatlerini iştirakçilerin yarısından birden fazla kendileri belirlemekte; bu nedenle çalışanların öz disiplini değerli bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Fakat konuttan çalışma sürecinde çalışanlar kendi denetimlerinde olmayan pek çok nedenle çalışmaya orta vermek zorunda kalabilmekte ve iş-yaşam istikrarı sıkıntıları yaşayabilmektedirler. Bu kuvvetli süreçte, çalışanlarla kurulan güçlü bağlantı ve esneklik sağlanması ile çalışanların iş ömür istikrarlarını kurmalarını teşvik etmek onların verimliliklerini ve iş tatminlerini olumlu tarafta etkileyecektir.”
Araştırma sonuçlarının, global salgınla yaygınlaşan meskenden çalışmanın, işletmelere ve çalışanlara değerli avantajlar sağladığını gösterdiğini belirten Yorğun, “İşletmeler ve çalışanlar sadece olumlu ögeler üzerine odaklanmayıp bu çalışma sistemi ile birlikte ortaya çıkabilecek olan olumsuz noktaları da dikkatlice değerlendirmelidir. Meskenden çalışma sisteminin çalışan üzerinde yaratacağı uzun devirli tesirler ve global salgının şimdi bitmediği göz önünde bulundurularak stratejiler geliştirilmelidir.” diye konuştu.
Memurlar
