Kültür ve Turizm Bakanlığı, Danimarka‘daki Davids Samling Müzesi‘nde bulunan Türk kültür varlıklarının iadesi talebini memleketler arası kurumlara taşıyacak.
AA muhabirinin edindiği bilgiye nazaran, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Uğraş Dairesi Başkanlığı öncülüğünde yurt dışındaki özel müzeler ile devlet müzelerinin koleksiyonları, müzayede meskenlerinin katalogları büyük bir titizlikle takip ediliyor, gelen ihbarlar inceleniyor.
İncelemeler sonucu oluşturulan belgeler kapsamında iade süreçleri için harekete geçiliyor. Tespit edilen yapıtların iadesi için Dışişleri, Adalet ve Ticaret Bakanlıklarıyla iş birliği halinde, kolluk kuvvetlerinin de dayanağıyla çalışmalar sürdürülüyor.
Dünyanın her yerindeki Türk kökenli kültür varlıklarını incelemeye alan Bakanlık, bu kapsamda Danimarka’ya çeşitli yollardan kaçırılan yapıtları de yıllardır takip ediyor.
Danimarka’da özel bir vakfa ilişkin Davids Samling Müzesi’nde (David Koleksiyonu) Diyarbakır Müzesi’ne ilişkin tunç sfenks figürü, Cizre Ulu Cami’nin kapı tokmağı, Seyyid Mahmud Hayrani Türbesi’nden kaçırılan Seyyid Ali’nin sandukası, Hacı Bayram-ı Veli Türbesi’ne ilişkin şamdan, Nuruosmaniye Kütüphanesi’nden kaçırılan el yazması bir Kuran-ı Kerim nüshasına ilişkin yapraklar, Beyşehir Eşrefoğlu Mescidi’ne ilişkin kilim kesimi ile Türkiye kökenli bir cami kandili bulunuyor.
Farklı tarihlerde Davids Samling envanterine dahil edilen yapıtları kapsayan katalogların yayınlanmasının akabinde, kelam konusu yapıtların Türkiye’ye iadesi için birinci teşebbüsler 1990’lı yıllarda başlatıldı.
Yapıtların Türkiye’den çıkarıldığı dokümanlarıyla kanıtlandı
Bakanlık ve Davids Samling yetkilileri ortasında 2001 ve 2013 yıllarında Kopenhag’da görüşmeler gerçekleştirildi. Müze yetkililerine kültür varlıklarının yasa dışı yollarla Türkiye’den çıkarıldığı iletildi ve bunlar evraklarıyla kanıtlandı.
Davids Samling Müzesi’nin, yapıtların Türkiye’ye iadesi talebine olumsuz yaklaşımı nedeniyle görüşmelerden sonuç alınamadı.
Bakanlıktan iade için yeni teşebbüs
Yapıtların iadesi için yakın vakitte Bakanlık bir defa daha teşebbüste bulundu. Davids Samling Müzesi idaresinin iade talebine olumlu yaklaşması halinde çeşitli iş birliği imkanlarının değerlendirileceği ve tarafların olumlu katkılarının ulusal ve milletlerarası basında altının çizileceği aktarıldı.
Atılan tüm adımlara karşın, müze yetkilileri hırsızlık sonucu yurt dışına kaçırılan Türkiye’ye ilişkin kültür varlıklarını iade etmeye yanaşmadı.
Yapıtların iadesinde yaşanan sıkıntıları UNESCO başta olmak üzere memleketler arası kurumların gündemine taşımaya hazırlanan Bakanlık, Danimarka’daki Türk kültür varlıklarının ilişkin olduğu topraklara dönüşü sürecini hızlandırmayı hedefliyor.
Memurlar
