TBMM İnsan Haklarını İnceleme Kurulu Lideri Hakan Çavuşoğlu, “Medyada Suriyeli sığınmacılara dönük olarak üretilen ve onları ötekileştirmeyi amaçlayan yanlışların olgusal doğrular üzere propaganda edilmesinin önüne geçmek için farkındalık oluşturacak faaliyetlerin yanı sıra nefret cürümlerine ait yaptırımların artırılması ve çeşitlendirilmesi yerinde olacaktır.” dedi.
Adalet Bakanı Abdulhamit Gül’ün katıldığı TBMM İnsan Haklarını İnceleme Kurulunda, milletvekilleri, insan haklarının geliştirilmesine ait somut teklif ve değerlendirmelerini aktardı.
Komite Lideri ve AK Parti Bursa Milletvekili Çavuşoğlu, komitenin, kurulduğu günden beri hak ihlalleriyle ilgili müracaatları kabul ettiğini ve alt kurullar marifetiyle görüş ve fikirleri içeren raporlar tanzim ederek, kontrol işlevini faal bir biçimde yerine getirdiğini söyledi.
27. Yasama Devrinde kurula yapılan müracaatların 4’te 1’lik kısmının adil yargılanma hakkının ihlali argümanıyla yapıldığını belirten Çavuşoğlu, “Başvuruların genel olarak suçsuzluk karinesinin ihlal edilmesi, yargılamaların makul müddetlerde bitirilememesi, tutukluluk müddetlerinin uzunluğu, tutuklamaya alternatif müdafaa önlemlerinin uygulanamaması ve savunma hakkının engellenmesi savlarını içerdiği görülmektedir.” diye konuştu.
Çavuşoğlu, bu problemlerin çözülmesi için birtakım konularda düzenleme yapılması gerekliliği olmakla birlikte uygulamadan kaynaklanan sıkıntıların da yapılacak farkındalık çalışmalarıyla giderileceğini belirtti.
Komitemize yapılan müracaatların yaklaşık 4’te 3’lük kısmını ise ceza ve infaz kurumlarında yaşandığı sav edilen problemlerin oluşturduğunu söz eden Çavuşoğlu, “Bu müracaatlarda belirtilen şikayetlerin büyük kısmını da isteğe bağlı nakil taleplerinin reddedilmesi, gerek revir gerek dış hastane sevklerinin vaktinde yapılmaması, muayenelerde tabip ve hasta mahrumiyetini engelleyecek formda vazifeli nezareti, kelepçeli muayene uygulaması, görüş müddetlerinin fiilen kullandırılmaması, görüş saatlerinin çocuğu olan hükümlü ve tutukluluklar bakımından bu hususu göz önünde bulundurmaksızın düzenlenmesi, kararın infazının ertelenmesi kurumunun uygulanmaması, temel gereksinim unsurlarının tedarik edilmemesi, müddetli ve süresiz yayınlardan yararlanma hakkıyla radyo ve televizyon yayınlarından yararlanma hakkının keyfi olarak engellenmesi, annesiyle barındırılan çocukların yaşadığı zorluklar biçiminde sıralamak mümkündür.” diye konuştu.
– Çocuk haklarına ait düzenleme talepleri
Kurulun üç alt komiteyle çalışmalarını sürdürdüğünü anlatan Çavuşoğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Çocukla ferdî bağ kurulmasına dair ilamların yerine getirilmesi konusunu düzenleyen İcra ve İflas Kanunu kararlarında değişiklik yapılması gerektiği fikrindeyiz. Bu bahiste sorunun en değerli boyutunu mahkeme kararlarında yer verilen ferdî bağlantı kurulmasına dair kararların her vakit infaz edilememesi oluşturmaktadır. Şahsî alaka temini gayesiyle velayet sahibi tarafından çocuğun teslimi gerçekleştirilmediğinde teslim için İcra İflas Kanunu kararları uygulanmakta ve çocuk tesliminin icra iflas yoluyla yapılması gündeme gelmektedir. İcra İflas Kanunu kararlarına nazaran, şahsî hak sahibi anne ya da baba, hakkı düzenleyen mahkeme ilamının infazının sağlanması için icra dairesine takip talebinde bulunmaktadır. Bu süreç incelendiğinde çocuk teslimi sırasında icra müdürlüğünce yapılacak süreçlerin çok fazla ve tekrara muhtaç olduğu dikkati çekmektedir. Bu durum, çocuğunu görmek isteyen anne yahut baba için hem maddi hem de manevi taraftan ağır külfetlere neden olmaktadır.
Lakin çocuk teslimin icra yoluyla yapılmasından kaynaklanan en kıymetli sorun, hiç elbet çocuğun bizatihi kendisinin icraya mevzu edilmesidir. Çünkü icra müdürlükleri yapmış oldukları işin gereği olarak eşya ve mal haczetmektedirler. Buna rağmen ferdî ilginin düzenlenmesine ait kararın icrasında teslim edilecek olan bir eşya değil, bir insan, hem de korunmaya muhtaçlık duyan çocuktur. Her ne kadar kimi icra müdürlüklerinde çocuğun içinde bulunduğu ortamdan daha az etkilenmesi için kimi özel uygulamalar gerçekleştirilebilmekte ise de icra müdürlüğü çalışanlarının gerek aldığı eğitim, gerekse iş tecrübeleri bakımından çocuk teslimi sırasında çocuğun üstün faydası unsurunu ön planda tutacak donanıma sahip olmadıklarını da kabul etmek gerekir.
Hasebiyle tanımadığı şahıslar tarafından zorla bir ebeveyninin yanından alınarak öbür ebeveyne teslimi öngören icra sisteminde çocuğun üstün faydasının korunması hiçbir halde mümkün değildir. Çocuğun taşınır bir mal üzere teslimini öngören icra yolu, çocuğun üstün faydası prensibiyle bağdaşmayan bir uygulamadır, çocuğun icra sisteminden çıkarıldığı yeni bir düzenleme yapılması gerekmektedir.”
Ceza Muhakemesi Kanununda yapılması gereken değişikliklere de işaret eden Çavuşoğlu, tutukluluk müddetlerine ait şunları kaydetti:
“Tutuklamaya alternatif olan isimli denetim önlemlerinin devamının gerekip gerekmediğinin muhakkak mühletler sonunda incelemesine dair bir düzenleme bulunmamaktadır. İsimli denetim kurumunun tutuklamaya alternatif olarak getirilen bir müdafaa önlemi olması hasebiyle, tutukluluğun belirli mühletlerle incelemesine dair karara benzeri bir kararın isimli denetim önlemi bakımından da düzenlenmesinin isabetli olacağını düşünüyoruz.”
Suça sürüklenen çocuklara yönelik uzlaştırma süreçlerinde bu hususta eğitimi olan uzman uzlaştırmacıların vazife alması gerektiğini vurgulayan Çavuşoğlu, bu sayede suça sürüklenen yahut bir hatanın mağduru olan çocukların uzlaştırma sürecinde yıpranmamasının da sağlanacağını kaydetti.
Hükümlü ve tutukluların nakil süreçlerine ait müracaatlarına da değinen Çavuşoğlu, “Hükümlü ve tutukluların nakil süreçlerinde, bilhassa ailevi nedenler üzere hassasiyetlerin daha fazla gözetilmesine ait yasal düzenleme yapılarak bu mevzuda yaşanan mağduriyetlerin önüne geçilmesi ve Türk toplumunun temel direği olan aile birliğinin sağlanması için adım atılması gerektiğini düşünmekteyiz.” dedi.
Türkiye’nin dünyada en fazla sığınmacıya mesken sahipliği yapan ülke pozisyonunda bulunduğunu belirten Çavuşoğlu, Kasım 2020 tarihi prestijiyle Türkiye’de 3 milyon 635 bin 410 Suriyelinin süreksiz muhafaza statüsüyle yaşadığını kaydetti.
Göç sürecinin yönetilmesi ve süreksiz ve kalıcı ahenk siyasetleriyle entegrasyon sürecinin sağlıklı bir biçimde yürütülmesine dönük konulara dikkati çeken Çavuşoğlu, “Her türlü medyada Suriyeli sığınmacılara dönük olarak üretilen ve onları ötekileştirmeyi amaçlayan yanlışların olgusal doğrular üzere propaganda edilmesinin önüne geçmek için farkındalık oluşturacak faaliyetlerin yanı sıra nefret kabahatlerine ait yaptırımların artırılması ve çeşitlendirilmesi yerinde olacaktır. Bu çerçevede uygulama İslam zıtlığı ve Türkiye’deki azınlıklara dönük nefret telaffuzunu içerecek biçimde de etkinleştirilmelidir.” diye konuştu.
– “Eksiklikleri gidermek için ellerinden gelen çabası gösterdiler”
CHP İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal, toplumsal medya paylaşımları için şikayet mühletinin, 6 ay ya da 1 yıl üzere bir mühletle sonlandırılmasını istedi.
İnternet üzerinden basın faaliyetinde bulunan bireylerin gazeteci sayılmadığını söz eden Tanal, burada işlenen bir hata varsa Basın Kanunu’na tabi olunması ve bu bireylere basın kimliği verilmesi gerektiğini belirtti.
Tanal, sahipli, sahipsiz ayrımı yapılmaksızın hayvanların öldürülmesi, hayvanlara ziyan verilmesinin kabahat kapsamından, hata kapsamına alınmasını önerdi.
HDP Muş Milletvekili Gülüstan Kılıç Koçyiğit, cezaevlerinin kalabalık olmasını sıkıntısının çözülmesi, çocuk bakanlığının kurulması, cezaevleri, tutukevlerindekiler dahil çocuğun üstün faydasının gözetilmesi gerektiğini söyledi.
HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu, linç hatalarıyla ilgili 10 yıldan az olmayacak halde ceza verilmesini istedi.
AK Parti Afyonkarahisar Milletvekili İbrahim Yurdunuseven, komite olarak cezaevleri ziyaretlerinde bulunduklarını anımsatarak, cezaevlerinde, sistematik bir azabın katiyetle olmadığını gördüklerini belirtti.
Yurdunuseven, “Bazı cezaevlerinde badire, kusur olabilir. Bunları da yerinde tespit ettik. Bu tespitlerimizi ilgili genel müdürlüğümüze ilettiğimizde, en süratli halde eksiklikleri gidermek için elinden gelen çabası gösterdiler.” diye konuştu.
Yurdunuseven, 2002’den sonra, AK Parti hükümetleri periyodunda tabir özgürlüğü, dini inanış, ibadet özgürlüğü alanlarında çok önemli adımlar atıldığını anımsatarak, terör sevici, teröre takviye olucu sözlere, bunlara ait tiyatro, kitap, yürüyüşlere hiçbir formda devlet olarak müsaade veremeyeceklerini bildirdi.
Bağımsız İstanbul Milletvekili Ahmet Şık’ın, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’ya yönelik tenkitlerde bulunarak, Soylu’ya “Sayın” diyemeyeceğini söylemesi üzerine, Komite Lideri Hakan Çavuşoğlu, kendisini uyardı.
Çavuşoğlu, kurul üyelerinin çok nezih halde görüşlerini söz ettiklerini ve çok yararlı olduğunu vurgulayarak, Meclis ve komite çalışmalarına halel getirmeyecek üslubun ortaya konulması gerektiğini kaydetti.
CHP İzmir Milletvekili Sevda Erdan Kılıç, bayana şiddet ve bayan cinayetlerinin, kanayan yaraları olduğunu tabir etti.
Bayana yönelik şiddetin, farklı bir hata olarak tanımlanması, cezaların ağırlaştırılıp, iyi hal ve haksız tahrik indirimi uygulanmamasını talep eden Kılıç, eğitim hakları elinden alınmayacak formda çocuklara mahsus infaz sisteminin düzenlenmesini, çocukların özgürlüklerinin kısıtlanmasına son deva olarak başvurulmasını önerdi.
AK Parti Çorum Milletvekili Erol Kavuncu, kurul olarak 7-8 cezaevine gittiklerinde, genel müdüründen, müdürlere, infaz muhafaza memurlarına kadar demokratik, şeffaf çalışmalar yapıldığını gördüklerini kaydetti. Kavuncu, insanın olduğu her yerde sorun olabileceğine işaret ederek, “Bunların tahlili için demokratik, şeffaf, birlik, beraberlik içinde olduğumuz sürece el birliğiyle çözeceğimize inanıyorum.” dedi.
AK Parti Van Milletvekili Osman Nuri Gülaçar, “Genç yaşta evlilik yapanların problemlerinin bitirilmesi noktasında Sayın Bakanımızdan istirhamım, bu bahsin gündeme getirilip çözülmesidir. Çok fazla mağdur aile kelam konusu. Anneler, çocuklar, evlatlar dışarıda; babalar içeride. Bunlar orantısız, önemli cezalar almış. Bu mağduriyetin giderilmesi bakandan istirhamımdır.” tabirini kullandı.
– Adalet Bakanı Gül:
Milletvekillerinin konuşmalarının akabinde kelam alan Adalet Bakanı Gül, üniversal prensiplerin Türkiye’de yerleşmesi gerektiğini, kamu kurumlarında ortak bir farkındalık ve hareket birliği olması gerektiğini söyledi.
Gül, “Her türlü teklif bizim için pahalı. Bunlar, kanunda yazılı olmasından fazla cezaevinde rastgele bir memurun ya da kamu kurumunda bir kamu görevlisinin yaptığı bir davranışa tüm bu hedefler kurban edilemez. O mevzuda sıfır toleransa devam edeceğiz. En iyi ıslahat, Anayasa metinlerinden, kanunlardan çok uygulamadır. Bu da eğitim, farkındalık üzere çalışmalarla olacaktır, bunları ağırlaştıracağız.” dedi.
Gül, “Güvenlik, özgürlük bir istikrardır. Münasebetiyle hem güvenliği sağlayacağız hem de özgürlüğü. Terörle çaba, birebir vakitte bir insan hakkı gayretidir. Hasebiyle bu bahiste da muvaffakiyetle çaba eden İçişleri Bakanımız Süleyman Soylu’nun hukuktan, hukuk çerçevesindeki yaklaşımından kuşkumuz yok. Hem güvenlik hem özgürlük olacak. Türkiye, özgürlüğü de artırıcı adımları buradaki fikirlerden de istifade ederek yoluna devam edecek.” diye konuştu.
Adalet Bakanı Gül, İnsan Haklarını İnceleme Kurulu toplantısının akabinde Adalet Kurulu üyeleriyle de bir ortaya geldi. Gül, Adalet Kurulu üyelerinin de görüşlerini dinledi.
Memurlar
