Etraf ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Haber Global’de yayınlanan “Az Evvel Konuştum” programında Candaş Tolga Işık’ın sorularını yanıtladı.
İşte Bakan Kurum’un açıklamalarından satır başları:
Türkiye ve dünyaya örnek olacak bir dönüşüm süreci gerçekleştirdik. Elazığ ve Malatya’da 20 bin konutun dönüşümünü başlattık. Köylerimizde dönüşüm projeleri gerçekleştirdik. Dönüşüm projelerini gerçekleştirirken de kimseyi mağdur etmedik. Onların isteği çerçevesinde, onların gönüllerini alarak yaptık.
Sarsıntının üzerinden 6 ay geçti. 6 ay sonra konutlarımızı bitirmeye başladık. Ve zelzelenin yıl dönümünde 8 bin konutumuzu Elazığ’da vatandaşlarımıza teslim ettik.
Hepsini salgın sürecinde yaptık. Bu kadar kısıtlamaya karşın TOKİ başkanlığımız, Alt Yapı Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğümüz, Yapı İşleri Genel Müdürlüğümüz; tüm grubumuz alanda çalıştı. Kelam verdiğimiz üzere konutlarımızı hem Elazığ’da hem Malatya’da bitirdik.
İSTANBUL SARSINTIYA NE KADAR HAZIR?
Ben daima söylüyorum. Sarsıntıyla uğraş terörle gayret kadar kıymetlidir. Siyaset üstü sıkıntıdır. Ülkemizin ulusal güvenliğini direkt ilgilendiren bir sorundur.
İstanbul’da 7 ve üzerinde zelzele bekleniyor ki bizim de çalışmalarımız bu tarafta. İstanbul’da zelzeleye hazırlık noktasında çalışmalarımızı kararlı bir halde yapmak zorundayız.
“1,2 MİLYON İNSAN RİSK ALTINDA”
İstanbul’da tespitlerimize nazaran yaklaşık 5.9 milyon bina var. Bu binaların 1,5 milyonu da riskli görünüyor. Bunların 300 bini de ‘acil öncelikli’ dediğimiz konutlar. 300 bin konutun acil dönüştürülmesi lazım. Bir konutta 4 kişinin yaşadığı kestirim ediliyor. Bu da 1,2 milyon insan şu an riskli binalarda oturuyor. 1,2 milyon insan tehlike altında diyebiliriz.
Tüm Türkiye’de 6,7 milyon riskli gördüğümüz konutumuz var. Bunun 1,5 milyonu ‘acil öncelikli’ dediğimiz konutlar. Biz bir amaç koyduk. Bu gaye çerçevesinde önümüzdeki 5 yıl içerisinde her yıl 300 bin konut dönüştürmek suretiyle dönüşümünü gerçekleştireceğiz.
Yarın da sarsıntı olabilir. Biz yarın sarsıntı olacak üzere kararlı bir formda bu çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
HER AN SARSINTI OLABİLİR, ACİL HAREKET PLANINA MUHTAÇLIK YOK MU?
2012 yılından itibaren “Bedeli ne olursa olsun dönüştüreceğiz” sloganıyla kentsel dönüşüm başladı. O günden bugüne biz Türkiye’de 1.5 milyon konutun dönüştürülmesini sağladık. Kentsel dönüşümdeki maduriyeti engellemek ismine düzenlemeler yaptık. Tüm bu düzenlemeleri yaparak da ülkedeki yapı stoğunun yüzde 55’ini teminat altına aldık. Yapmış olduğumuz Yapı Kontrol düzenlemesi, toplumsal konut, kentsel dönüşüm projeleri, yeniden kamu binalarındaki, hastanelerdeki yenileme projeleri ile birlikte aslında biz düzenlemeler yaptık.
İstanbul’daki tüm kamu binalarına ait envarterlerimizi çıkardık. Bu doğrultuda da çalışmalarımızı başlattık. Çapa’da Cerrahpaşa’da yeni projelerimizi hayata geçiriyoruz. Şu an güçlendirilmesi gereken yahut zelzele riski altında olan tüm çalışmalar Bakanlık tarafından yürütülüyor.
Şu ana kadar İstanbul’da 380 bin konutun dönüşümünü sağladık. 2012’den bu yana… 117 bin konutumuz şu an alanda fiilen dönüşüm projesi içerisinde. Neler yapıyoruz? İstanbul Gaziosmanpaşa’da, Kartal’da, Orhantepe’de, Kadıköy, Üsküdar’da, Kağıthane’de, Ataşehir, Maltepe, Avcılar, GÜngören’de çok kıymetli projeler yürütüyoruz.
Bu güne kadar 11 milyar lira vatandaşımıza kolaylık sağladık. Vergi fotoğraf harçlardan muafiyet sağladık. Tekrar kentsel dönüşüm projelerinde düzenlemeler yaptık. Fikirtepe projesini biliyorsunuz.
“BİRAZ DAHA SERT BİR DÖNÜŞÜME GEÇMEYE MUHTAÇLIK YOK MU?”
Kentsel dönüşümde bankaların verdiği kredilerden kar kelam konusu değil. Tersine biz kullanılan krediye dayanak oluyoruz. 200 bin liraya kadar kendim meskenimi yenilemek istiyorum diyenlere dayanak veriyoruz. Kendim meskenimi yenilemek istiyorum diyenlere 1.5 katına kadar da inşaat fazlası yapanlara da KDV’yi yüzde 18’den yüzde 1’e düşürdük. Bu çok kıymetli bir düzenleme.
KENTSEL DÖNÜŞÜMDE VATANDAŞIN SORUMLULUĞU
Vatandaş binasına ait risk tahlilini yaptırmak zorunda. Yaklaşık 3-4 bin liraya yapılan rapor bu. Bizim yetkilendirdiğimiz kuruluşlar yapıyor. Raporda bina riskli çıktıysa biz bu rapor sonucunda “Bu bina risklidir. 1 ay içerisinde bu bina yıkılacak” diyoruz. Bu süreçte 36 ayda vatandaşımıza taşınma ve kira yardımı veriyoruz.
Tıpkı binaya, tıpkı yerde projelendiriyoruz. Bu çerçevede yapı maliyetinden yüzde 30-40’lara varan oranda indirim yapıyoruz.
TÜRKİYE’NİN KAÇAK YAPILARI
Kent nüfusunun artmasıyla birlikte çarpık yapılaşma ortaya çıktı.
İSTANBUL’UN EN RİSKLİ BÖLGELERİ
Her ilçede riskli alanlar mevcut. En riskli alan şurası demek, vatandaşımızı yanlış yönlendirmek olur.
Değerli olan şu; bina yapı kontrole tabi olup olmadığı ve 1999 yılı öncesinde yapıldığı fakat burada bir mühendislik hizmeti alıp almadığı…
“EMLAK İŞTİRAK BANKASI DAYANAK OLACAK”
4 farklı tahlil sunacağız. Emlak İştirak Bankası, kentsel dönüşüm sürecinin içerisinde olacak. Vatandaşlarımız Emlak İştirak Bankası’na giderek takviye alabilir. Şayet bina dönüşüme tabi tutulacaksa, vatandaşımız da kentsel dönüşümde kredi istiyorsa söylenilen kaidelerde bankalarımız buna takviye olacak.
“ÇİPLİ BETON VERİYORUZ”
2019 yılında Elektronik Beton İzleme sistemini başlattık. çipli beton veriyoruz. Şu an alanda dökülen betonların içine çip koyuyoruz. Aselsan ile bir arada projeyi yaptık. Bu çipli betonlarla biz betonun alanda kalitesini tespit ettikten sonra beton nereye gidiyor, betonun dayanım sonuçları nedir, bir sistemde bunları saklıyoruz. İleride bütün binalara kimlik dokümanı getireceğiz. Bütün binaların kimlik evrakı olacak.
ZELZELE VERGİLERİ NEREYE HARCANDI?
Zelzele vergilerinin toplamının katbekat fazlası alanda harcanmış durumda.
1999 sarsıntısından sonra yalnızca depremzede vatandaşlarımız için yaptığımız 80 bin kalıcı konutun maaliyeti 110 milyar lira. Kentsel dönüşümde kira yardımı, faiz dayanağı, kamulaştırma dayanağı; Bakanlığımızın verdiği 2012’den bugüne 15,5 milyar lira. Alanda bugüne kadar 180 milyar liralık iş yapıldı. 1 milyar konut ve bu konutlarla birlikte 180 milyarlık yatırım yapıldı.
Tüm bunların hepsini dahil ettiğimiz vakit toplanan sarsıntı vergilerinin kat be katını fiilen alanda harcadık. Bunun hesabını yapmaya gerek yok. Alanda her şey ortada.
KANAL İSTANBUL
Kanal İstanbul projemiz İstanbul Boğazı’nı muhafaza kurtarma ve özgürlük projesi. İstanbul boğazında yılda ortalama 50 bin gemi geçiyor. 15 trilyon dolarlık ticaret kelam konusu. Bunun yüzde 60’ı da deniz üzerinden yapılıyor.
21 metre derinliğindeki bir kanal nasıl olur da İstanbul’daki depremselliği artırır? Arttırmaz. Bunu bilimsel olarak açıkladık. Biz burada 40 milyon metrekarelik rezerv alan üretiyoruz. Riskli gördüğümüz alanları rezerv olarak kullanacağız.
Yüzde 3 su kaynağı proje yapıldığında gidiyor. Melen Projesi yapıyoruz. Bu proje bittiğinde bu kaynağın 34 kat fazlası Melen’den İstanbul’a gelecek. Hamzalı, Pirinçli Karamandere barajları yapıldığı vakit su kaynakları ile ilgili kaybolan su kaynağının kat be kat fazlasını sağlayacağız. Yeşil alanlarımızı koruyacağız.
Kanal İstanbul yapıldığı vakit sarsıntıyla ilgili İstanbul’un gayretine çok değerli katkı sağlayacak. Ülke iktisadına çok önemli katkılar sağlayacak. Vizyon bir projedir.
Memurlar
