Etraf ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Sarsıntıya Karşı Alınacak Tedbirleri Araştırma Kurulu toplantısına katıldı ve milletvekillerine bilgi verdi. Kurum, Türkiye nüfusunun yüzde 70’inin ve büyük sanayi tesislerinin yüzde 75’inin zelzele tehlikesi altında olduğunu söyleyerek, “Meydana getirdiği hasar ve can kaybı açısından yüzde 61’lik bir oranla sarsıntı afeti, Türkiye’de yaşanan afetler içerisinde birinci sırada yer almaktadır. Bundan sonra heyelanlar ve taşkınlar gelmektedir. Kandilli Rasathanesi datalarına nazaran, ülkemizde ortalama 18 ayda bir 6,0 ile 6,9 büyüklüğünde sarsıntı meydana gelmektedir” sözlerini kullandı.
Zelzelede yıkılan ve ağır hasar gören binaların yüzde 99’unun 1999 zelzelesinden evvel inşa edildiğini hatırlatan Bakan Kurum, “Deprem tabi yalnızca binaları etkilemiyor. Bu o denli bir afet ki; bir anda, binaları yıkıyor, canları alıyor. Giderilmesi on yıllar süren, sosyolojik, ruhsal hasarlar bırakıyor. Ulaştırma sistemlerini dağıtıyor; doğalgaz, elektrik ve su şebekelerini kullanılamaz hale getiriyor. Gaz kaçakları nedeniyle yangınlara sebep oluyor. Sanayi tesislerinde oluşan hasar sonucunda zehirli hususları ortaya çıkarıyor. Bütün altyapıyı yıkıyor, etraf felaketlerine sebep oluyor. Haberleşmeyi felç edebiliyor. Özetle hayatın tüm alanlarını felç ediyor. Biz bunların tümünü 99 zelzelesinde gördük, yaşadık” formunda konuştu.
“İstanbul’umuzda da riskli 1.5 milyon konut var”
81 vilayette ‘Türkiye’nin Her Yerinde Sarsıntı Dönüşümü’ maksadıyla hızla devam ettirdikleri dönüşüm seferberliğine işaret eden Bakan Kurum, “Bugün ülkemizde 17 milyon bina var. 28.6 milyon konut var. Yaklaşık 6.7 milyonu riskli. Bunun da yaklaşık 1.5 milyonunun acil dönüşüme girmesi gerekiyor. Yeniden; zelzelenin merkezi olan İstanbul’da 1.2 milyon bina ve 6.1 milyon konut, 1.1 milyon işyeri bulunuyor. İstanbul’umuzda da riskli 1.5 milyon konut var. Bunlardan da 300 binini çok acil bir halde, el birliğiyle dönüştürmemiz gerekiyor. Cumhurbaşkanımızın, 2012 yılında, her türlü siyasi bedeli göze alarak İstanbul’dan başlattığı kentsel dönüşüm seferberliğimizi; “Türkiye’nin Her Yerinde Kentsel Dönüşüm” maksadıyla daha da hızlandırdık. Temel unsurlarımız; yerinde, istekli ve süratli dönüşüm. Her yıl 300 bin konut olmak üzere acil dönüşmesi gereken 1.5 milyon konutun dönüşümünü 5 yıl içinde bitireceğiz. Şu an; 81 vilayetimizde, 922 ilçemizde riskli yapı, riskli alan ve yenileme çalışmalarımız kapsamında 1 milyon 500 bin konutun dönüşümünü tamamladık. Kentsel dönüşüm kapsamında bugüne kadar 16,5 milyar lira kaynak kullandık. Öbür taraftan TOKİ Başkanlığımızla 19 yıl içinde 180 milyar TL yatırımla 1 milyon konut ve 21.764 toplumsal donatı ürettik. Toplamda kentsel dönüşüm ve toplumsal konut manasında 2.5 milyon konutu vatandaşlarımıza teslim ettik. Bu da 10 milyon vatandaşımızın can ve mal güvenliğini teminat altına almak demek. Şu anda da; alanda, ülke genelinde yatırım pahası 81 milyar TL olan 272 bin 261 toplumsal konut ve kentsel dönüşüm konutumuzun inşası devam ediyor. Son iki yıl içinde de toplam 80 bin konutun teslimini yaptık. Yeniden 67 vilayet ve 140 projede başlatılan 50 bin toplumsal konutun ve 81 vilayette 262 farklı projede yaptığımız 100 bin toplumsal konutun inşaatları süratle devam ediyor” diye konuştu.
“BKS ile tamamlanan her yapıya sertifika niteliğinde QR kodu ve elektronik etiket verilecek”
İnşa edilen bütün yapıların kimlik kartı olacağını kaydeden Kurum, “2021 yılının ikinci yarısından itibaren uygulamaya başlayacağımız Bina Kimlik Sistemi (BKS) ile tamamlanan her yapıya sertifika niteliğinde QR kodu ve elektronik etiket verilecek. Teknolojik bir levha halinde binaya monte edilecek sertifika sayesinde o binanın teknik bilgilerine rahatlıkla ulaşılabilecek. Bina Kimlik Sistemine dahil olan binalarda yapı kontrolü daha kolay gerçekleştirilecek. Binada müsaadesiz yapılmak istenen değişiklikler engellenecek ve bu sayede mimari kirliliğin önüne geçilmiş olacak. Binaya yerleştirilecek elektronik etiket sayesinde bina bilgilerine 50 metre uzaklıktan dahi ulaşılabilecek. Böylelikle yangın ve sarsıntı üzere afet anlarında bina kat planları, yapının genel bilgileri ve yapıda ikamet eden vatandaş bilgilerine çok kısa müddette erişilebilecek. Bu yılın sonuna kadar 100 bin binanın bu sisteme geçmesini sağlayacağız. Bina kimlik sistemi hem sarsıntıyla uğraş de değerli bir kilometre taşı olacak hem de yurt içinde ve yurt dışında gayrimenkul kesimimize olan inancı tazeleyecek, ülkemize katma bedel sağlayan yenilikçi bir eser olacaktır. Nisan ayı içerisinde; bakanlıklarımız, özel dalımız ve mahallî yönetimlerimizle birlikte, zelzele dönüşümü ile ilgili çok değerli olan bu projemizi milletimizle paylaşacağız” dedi.
Elazığ zelzelesinin insan ve ekipman manasında Türkiye’nin en büyük kurtarma, lojistik ve inşa operasyonu olduğunu söz eden Kurum, “İlk andan itibaren, tüm Bakanlıklar olarak, yaraları sarmak için ağır bir uğraş içerisinde olduk. Devletimizin her türlü maddi imkanını seferber ettik. Bakanlığımızın acil durum uyum merkezi üzerinden 81 ile talimatlarımızı verdik. Bölgeye birinci intikaller yakın vilayetlerden çabucak başladı. Bin 500 kişilik uzman grubumuzla, bölgede hasar tespit çalışmalarımızı 7/24 temeline nazaran sürdürdük ve bir ay üzere bir müddette hasar tespit çalışmalarımızı bitirdik. Bu süreçte, yüksek teknolojinin tüm imkanlarını seferber ettik. Taşınabilir laboratuvarımızla; binaların, taban, beton, demir üzere özelliklerini olay yerinde anında test ettik. Binanın fotoğrafını tüm ayrıntılarıyla çıkarabilen lazer tarayıcı cihazımızla alanda yaptığımız tüm ölçümleri karşılaştırdık” tabirlerini kullandı.
“Şu anda Elazığ’da, Cumhuriyet tarihinin en büyük, en kapsamlı, en süratli zelzele dönüşümünü gerçekleştiriyoruz”
Bakan Kurum şöyle konuştu:
“Hasar tespit çalışmalarımızı İHA, drone ve Göktürk Uydusuyla takip ettik. Bölgenin fotoğraflarını ve ortofoto imajlarını aldık. Oluşturduğumuz Elazığ’ın dijital ikiziyle; baca, çatı ve duvarlardaki en ince detaylara kadar meydana gelen hasarları süratle taradık. Hem saha hem de tüm bu dijital bilgilerimizi Elazığ riskli yapı haritasına aktardık. Ve Elazığ kentsel dönüşüm strateji evrakımızı hazırlamış olduk. En büyük hasarların nerelerde olabileceğini, dönüşüme stratejik olarak nereden başlamamız gerektiğini, rezerv alanların nerelerde olabileceğini, bunların hepsini çalıştık ve harita üzerine işledik. Ve bu harita sayesinde; tespit çalışmalarımızı süratlice tamamladık. Şu anda Elazığ’da, Cumhuriyet tarihinin en büyük, en kapsamlı, en süratli zelzele dönüşümünü gerçekleştiriyoruz. Elazığ’da 20 bin, Malatya’da 6 bin konut olmak üzere toplumsal donatılarıyla bir arada toplam 26 bin konut üretiyoruz. Tekrar Elazığ ve Malatya’da köy meskenleri ve ahırlar yapıyoruz. İşe birinci olarak; Elazığ’da sarsıntıdan en çok ziyan gören, Sürsürü, Bizmişen; Yazıkonak, Akçakiraz, Aksaray, Karşıyaka, Abdullahpaşa ve Gümüşkavak mahallelerimizden başladık. 6 ay üzere kısa bir müddette, 2 bin 517 konutumuzu, geçtiğimiz Ocak ayında Cumhurbaşkanımızın teşrifleriyle, 5 bin 500 konutumuzu daha teslim ettik. Toplam 8 bin konutumuzu vatandaşlarımıza teslim etmiş olduk. İlaveten Elazığ’da 400 konut daha bitirdik. Şu anda biten konut sayısında 13 bin sayısına ulaştık. Bu konutlarımızın da teslim süreci devam ediyor.”
“İzmir’de TOKİ eliyle toplam 5 bin konut inşa ediyoruz”
İzmir zelzele çalışmaları hakkında bilgi veren Kurum, “İzmir tarihinin en büyük kentsel dönüşümünü vatandaşlarımızın isteği çerçevesinde yerinde ve süratli bir biçimde başlattık. TOKİ eliyle toplam 5 bin konut inşa ediyoruz. İzmir sarsıntısından en çok Bayraklı ilçesi Adalet, Salhane, Manavkuyu ve Mansuroğlu Mahalleleri etkilenmiştir. Bu mahallelerde 75 bin 400 m’lik 7 alanda yerinde dönüşüm uygulamaları gerçekleştiriyoruz. Yeniden rezerv konut üretiminde kullanılmak üzere Bayraklı İlçesi, Bayraklı Mahallesi sonları içerisinde yer alan 3 milyon 750 bin m büyüklüğündeki rezerv yapı alanının planlamasını yaptık. Bu alanda inşa edeceğimiz konutların tamamını İzmir’i afetlere hazırlamak için, İzmir’in zelzele dönüşümü için kullanacağız. Yerinde yapılacak bin 444 konut, 208 dükkan ile rezerv alanımızda yapılacak 397 konutumuz olmak üzere toplamda yatırım bedeli 800 milyon TL olan bin 841 konutun temel atma merasimini Cumhurbaşkanımızın teşrifleriyle 22 Şubat 2021 tarihinde gerçekleştirdik. Zelzeleden 10 ay sonra, yani 2021 yılının Ağustos ayı itibariyle birinci teslimlerimize başlayacağız ve etaplar halinde 5 bin konutun teslimlerini yapacağız” dedi.
“Önümüzdeki 5 yılda süratimizi arttırır, çok iyi çalışırsak İstanbul’daki risk durumunu büyük oranda ortadan kaldırabiliriz”
İstanbul kentsel dönüşüm konusunda Kurum, “2000 yılından sonra Türkiye’de 2 milyon yeni bina, yeni mevzuata nazaran yapılmıştır. Bu binalarda da 12 milyon bağımsız kısım bulunmaktadır. İstanbul’umuzda da 273 bin bina, yani 2,5 milyon yeni konut yapılmıştır. Bu da aşağı üst 10 milyon İstanbul’lunun sağlıklı, inançlı konutlarda yaşadığının göstergesidir. Bu konutların yarısı da kentsel dönüşümdür. Yani biz 2000 yılından bu yana İstanbul’da 5 milyon vatandaşımızın sağlıklı inançlı konutlarda yaşamasını sağlamış bir dönüşümü gerçekleştirmişiz. Yani biz şayet önümüzdeki 5 yılda süratimizi arttırır, çok iyi çalışırsak İstanbul’daki risk durumunu büyük oranda ortadan kaldırabiliriz. Bu da ülkemizin bilhassa 99 sarsıntısından sonra kentsel dönüşüm ve şehircilik manasında ortaya koyduğu muvaffakiyetin fotoğrafıdır. Biz bakanlık olarak bugün; İstanbul’da 68 riskli alanda 35 bin binada 117 bin konutun dönüşümü için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. İstanbul’da yeni yerleşim alanı olarak kullanılmaya elverişli 49 rezerv alanımız var. Bugün; Gaziosmanpaşa, Kartal Orhantepe, Kadıköy, Üsküdar, Kağıthane, Ataşehir, Maltepe, Bağcılar, Güngören, Zeytinburnu, Eyüpsultan, Başakşehir, Beyoğlu Sütlüce, Okmeydanı ve Hacıhüsrev’de, Esenler’de yeni konutlar, yeni iş yerleri yapıyoruz” diye konuştu.
Memurlar
