– Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca ile Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) Sıhhat İnsan Gücü Yöneticisi James Campbell’in, global Kovid-19 salgınında aşı, sıhhat sistemi ve sıhhat çalışanının rolüne ait değerlendirmeleri, DSÖ’ye ilişkin mecmuanın son sayısında “baş yazı” olarak yayımlandı.
Sıhhat Bakanı Koca’nın teklifiyle, Dünya Sıhhat Asamblesi tarafından, Kasım 2020’de gerçekleştirilen 73. devam oturumunda 2021 “Uluslararası Sıhhat Çalışanları Yılı” ilan edildi.
Türkiye Cumhuriyeti tarafından teklif edilen ve konsensus ile alınan kararda, Kovid-19 salgınında ön saflarda gayret eden sıhhat çalışanlarının verdiği emekler göz önünde tutuldu.
Bakan Koca’nın, DSÖ’ye ilişkin mecmuanın son sayısında James Campbell ile ortak müellif olarak yaptığı değerlendirmeleri, “Sağlık iş gücünün finanse edilmesi ve korunması” başlığıyla “baş yazı” olarak yer aldı.
Yazıda, salgından evvel çok sayıda ülkenin muhtaçlık, marifet eksikliği ve bunların berbat dağıtımı ve uyumsuzluğu dahil olmak üzere sıhhat işgücü açısından birçok sıkıntıyla karşı karşıya olduğu vurgulandı.
Baş yazıda, büyük bir kısmı düşük ve düşük orta gelir seviyeli ülkelerde olmak üzere, global çapta sıhhat işgücü eksikliğinin 18 milyon olduğunun varsayım edildiği belirtildi.
Salgın tesirini göstermeye başladıkça sıhhat çalışanlarının daha fazla sıkıntıya ayak uydurmak zorunda kaldığının altı çizilen yazıda, şunlar kaydedildi:
“Bu sıkıntılara artan enfeksiyon suratı, karantina, mortalite, ferdî gözetici donanım eksiği, toplumsal ayrımcılık ve akın ile Kovid-19’un görüldüğü bir ortamda çalışma ve konuta dönerek arkadaş, aile üyeleriyle ilgilenme ikilemi örnek verilebilir.
Sıhhat çalışanları ve hatta sıhhat alanında tahsiline devam eden öğrenciler, birçok ülkede bu zorlukların üstesinden gelmiş, süratlice yeni hünerler kazanmış, daha ağır çalışmaya başlamış, sunulan hizmetleri yine önceliklendirilmiş ve yenilikçi sunum stratejilerini daha süratli biçimde uygulamaya koymaya başlamışlardır. Ama pandemi sıhhat hizmetleri sunumunu sekteye uğratırken birçok ülke bunun temel nedeninin, çalışabilecek durumda olan sıhhat çalışanı sayısının azalması olduğunu öne sürmüştür.
Pandeminin birinci devirlerinde DSÖ’ye bildirilen enfeksiyon hadiselerinin yüzde 14’ünü sıhhat çalışanları teşkil etmekteydi. Bağımsız çalışmalar da özelikle siyahi, Asya ve etnik azınlık kökenli ve erkekler olmak üzere sıhhat çalışanlarının riske orantısız biçimde maruz kaldığını ortaya koydu. Buna ek olarak, çalışmalar, her dört sıhhat çalışanından birinin depresyon ve anksiyete yaşadığını ve her üçünden birinin ise uykusuzluktan muzdarip olduğunu göstermiştir. 84 ülkede elverişsiz çalışma şartları ve şahsî kollayıcı donanım eksikliği nedeniyle grev ve protestolar gerçekleştirilmiştir.”
– Sıhhat çalışanları salgınla uğraşta kilit rol oynadı
Yazıda, Türkiye’de bir milyondan fazla sıhhat çalışanı ve dayanak grubunun tecrübe ve motivasyonu, teşhis, tedavi ve bakım hizmetleri, temaslı takibi ve sürveyans dahil olmak üzere Kovid-19 ile gayrette kilit rol oynadığına dikkat çekildi.
Aile tabipleri ve aile sıhhati gruplarının, salgın yönetilirken bir yandan da temel hizmet sunumunun devam ettirilmesine katkı sağladığı vurgulandı.
Geçen yıl 44 bin sıhhat çalışanının istihdam edilmesiyle krizle çabada ulusal kapasitenin daha da güçlendirildiği, buna paralel olarak ülkede sıhhat çalışanının güvenliği ve korunması için ferdî esirgeyici donanıma vaktinde erişim sağlanmasının öncelik haline getirildiği söz edildi.
Memleketler arası dayanışma kapsamında Türkiye tarafından 156 ülke ve 9 memleketler arası örgüte kollayıcı ve tıbbı ekipman gönderildi.
– “Aşılama için 1,1 milyondan fazla tam vakitli sıhhat çalışanına muhtaçlık var”
Milletlerarası Sıhhat Çalışanları Yılı’nda Kovid-19 aşılarının kullanılmaya başlaması halinde sıhhat işgücünün omuzlarındaki yükün daha da artacağına işaret edilen yazıda, şu değerlendirmelerde bulunuldu:
“DSÖ’nün varsayımlarına nazaran dünya nüfusunun yüzde 20’sinin (yaklaşık 1.5 milyar kişi) aşılanması için 1,1 milyondan fazla tam vakitli sıhhat çalışanına muhtaçlık duyulacaktır. Yüksek gelirli kimi ülkeler, aşılama programları için işçi alımına başlamış bulunmaktadır. Halihazırda sıhhat çalışanı eksiği bulunan ve kamu dalı ödemelerinde sorun yaşayan düşük gelirli ülkelerin bu türlü bir bahtı olmayacaktır. Aşılar adil biçimde dağıtılsa bile bu aşıları yapacak sıhhat çalışanları, eşit bir dağılım göstermemektedir.
Dünyanın dört bir noktasında 2020’de sıhhat çalışanlarının yetkinlikleri, özverileri, profesyonellikleri ve fedakarlıkları, Kovid-19 pandemisinin denetim altında tutulmasını sağlamıştır. Sıhhat çalışanlarına duyulan minnettarlık ve borcun, ulusal, bölgesel ve global aksiyonlara dönüştürülmesi gerekmektedir. Ülkeler, meslek örgütleri ve ilgili tüm paydaşlar, 2021’de el ele çalışarak sıhhat işgücünü muhafazalı ve bu güce yatırım yapmalıdır.”
Memurlar
