Bakan Koca, Sıhhat Bakanlığı Bilkent Yerleşkesi’nde düzenlenen Koronavirüs Bilim Şurası Toplantısı’nın akabinde açıklamada bulundu.
Bilim Heyeti’nde salgının bugüne kadar tesiri, aşılama programı kapsamında karşılaşılan aşı yan tesirlerinin durumu ve yerli aşı TURKOVAC’ın Faz 3 çalışmaları olmak üzere üç kıymetli başlığın ele alındığını aktaran Koca, “Salgını aşı ile aşacağız demiştik. Mevcut gidişat bu amaca ilerlediğimizi gösteriyor. Zaferden emin ve yakın lakin temkinli ve teyakkuzdayız.” diye konuştu.
Kovid-19 global salgınının beraberinde birçok zorluğu getirdiğini ve bu durumun dört kısım halinde ele alınabileceğini aktaran Koca, birinci devrin salgına hazırlık, karantina ve tedbirlerin neler olabileceğiyle ilgili olduğunu belirtti.
Hastalığın ortaya çıktığı günden üç ay sonra birinci olayın Türkiye’de görüldüğünü, bu basamakta alınan önlemlerin ülkeye üç ay kazandırdığını anlatan Koca, ikinci kısmın ise tanınmayan bu düşmandan nasıl korunulacağını öğrenmekle ilgili olduğunu tabir etti.
Koca, bu devirde salgın idaresi ve çalışma rehberleri ile salgın periyodunda denetimli toplumsal hayatın nasıl olabileceğine odaklanıldığını, Hayat Meskene Sığar uygulaması ve HES kodunun artık en çok kullanılan araçlara dönüştüğünü lisana getirdi.
Üçüncü periyotta ise hastalıkla çabanın başladığını vurgulayan Koca, hastaların nasıl tedavi edileceğine odaklanıldığını, Kovid-19 sebebiyle büyük kayıplar verildiğini aktardı. Koca, Türkiye’nin güçlü sıhhat altyapısı sayesinde dünyada görülen, koridorlarla hastaların entübe edildiği, oksijen maskeleriyle sıra beklediği imgelerin oluşmadığını, salgın boyunca altyapı eksikliği yaşanmadığını vurguladı.
“Aşı ile salgından büsbütün kurtulmanın eşiğindeyiz”
Sıhhat Bakanı Koca, bu süreçte en büyük gururlarının sıhhat çalışanları olduğunu, tam bir seferberlikle hastalıkla çaba edildiğini, salgın idaresinin en güçlü periyodunun de bu günler olduğunu söyledi.
Dördüncü kısımda ise salgının denetiminin ele alınarak aşılama programının başladığına, salgının gerilediğine dikkati çeken Koca, “Şu an bu basamaktayız ve salgının kısa müddette son bulacağına inancım tam. Kısaca özetlemek gerekirse salgınla müsabakadan tedbirler aldık, salgından toplumumuzu korumak için önlemler aldık, hastalık ile uğraş ettik. Artık de aşı ile salgından büsbütün kurtulmanın eşiğindeyiz.” tabirini kullandı.
“Salgında ertelenen sıhhat hizmetleri sebebiyle yaşadığımız kayıp çok daha büyük”
Hastalıkla çabanın ağır formda sürdürüldüğü üçüncü periyodun kimi sonuçları hakkında bilgiler paylaşan Koca, şunları kaydetti:
“Salgın müddetince salgından yaklaşık 50 bin insanımızı kaybettik. Salgın sürecinde ertelenen sıhhat hizmetleri sebebiyle yaşadığımız kayıp ise bundan çok daha büyük. Örneğin kalp krizi teşhisleri salgın periyodunda yüzde 56 azalmasına karşın kalp krizine bağlı vefatlar yüzde 10’dan fazla artış gösterdi. Bu durumun temel sebebi, salgın dışında sıhhat hizmetine ulaşımın yavaşlaması ya da vatandaşlarımızın salgın dışındaki sebeplerden hastanelere gitmekten imtina etmeleridir. Emsal birçok hastalığın teşhisinde azalış olurken o hastalığa bağlı kayıplarda artışlar yaşadık.
Kovid-19 vefatlarını Dünya Sıhhat Örgütünün belirlediği kriterlere nazaran tespit edip ’50 bin kaybımız var’ derken dolaylı nedenlerle en az bir bu kadar daha vatandaşımızı kaybettik. Dünya genelinde de durum farklı seyretmedi. Bugün global ölçekte en az 3,9 milyon insan Kovid-19 sebebiyle hayatını kaybetti lakin doğrulanmamış hadiseler ve sıhhat hizmetine erişimin kısıtlanması üzere dolaylı nedenlerle 10 milyonun üzerinde mevtin de Kovid-19 ve onun yıkıcı tesiri olduğu bedellendiriliyor.”
“Gelecek 3 yıl bu hasarı telafi etmekle geçecek”
Koca, “Üzücü olan hastalığı geçirmiş şahısları, hastalığın bıraktığı hasarlar ile neyin beklediği hususudur. Gelecek üç yıl boyunca hastalığı geçirmiş bireylerde ne cins yan rahatsızlıklar çıkacağı tespit edilemese de mevcut ölümlerin 3-4 katı kadar daha kayıp beklendiği belirtilmektedir. Bu son derece dokunaklı, vahim bir tablo ve beklentidir.” diye konuştu.
Koca, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bizim yaptığımız değerlendirmelerde hastalığı geçirdikten ve büsbütün iyileştikten 45 gün sonrasında yaşanan vefat olaylarını incelediğimizde, bilhassa 65 yaş üzeri kümede vefat sayılarının 2 kattan fazla arttığını tespit ettik. O denli görünüyor ki gelecek 3 yıl bu hasarı telafi etmekle geçecek lakin tüm bu vahim tabloya karşın umudumuzu canlı tutacak, geleceğe inançla bakmamızı temin edecek hoş gelişmeler de var. Örneğin aşılarımızın hastalık sebebiyle gerçekleşen vefatları çok değerli ölçüde sınırladığına şahit oluyoruz. Aşı olanlar virüsü kapsa da mevtten ve hastaneye yatıştan korunuyorlar. Aşılanarak salgın küllerini aşacağımız görünüyor.”
Türkiye’nin dünyanın en süratli aşılama programlarından birini yürüttüğüne işaret eden Koca, “Aşı olsun kâfi, günde bir buçuk milyon aşı yapabiliriz dediğimde inanmayanlar vardı, canları sağ olsun. Devletimizin ve güçlü sıhhat altyapımızın, kahraman sıhhat çalışanlarımızın gücüne inancın.” dedi.
Bilim Şurası Üyesi Prof. Dr. Kara’dan aşının yan tesirleriyle ilgili bilgilendirme
Bakan Koca’nın bu kelamlarının akabinde Koronavirüs Bilim Konseyi Üyesi Prof. Dr. Ateş Kara, aşının yan tesirlerine yönelik incelemelere ait bilgi verdi.
Türkiye’de aşının yan tesirlerinin salgın periyodunda çok yakın takip edildiğini, bunun daha evvel uygulanan aşılarda da yapıldığını belirten Kara, Aşı Sonrası İstenmeyen Tesir İzleme Sistemi çerçevesinde bu bilgilerin tertipli toplanıp değerlendirildiğini, incelemelerin evvel her vilayette ve akabinde Sıhhat Bakanlığı merkezinde yapıldığını anlattı.
Prof. Dr. Kara, Türkiye’de uygulanan inaktif ve mRNA Kovid-19 aşılarında şişlik, kızarıklık, ağrı üzere yan tesirler oluştuğunu belirterek, şu bilgileri paylaştı:
“İki aşı ortasında bir ölçü fark var lakin bu yan tesirler her iki aşıda da 24 saatten çok uzun sürmüyor lakin 100 aşı olan şahısta değerlendirdiğimizde yaklaşık 8’inde tahminen de 2 gün kadar en ziyadesiyle kolda ağrının devam ettiğini görüyoruz. Ayrıyeten ‘sistemik’ dediğimiz, yani tüm bedeni etkileyen kas ağrısı, halsizlik, yorgunluk üzere tesirler görülebiliyor. Aşılar ortasında bir ölçü fark olmakla birlikte lakin aşı olanların yüzde 10 ile yüzde 15’inde görülebilen yan tesirler biçiminde. Hem ülkemiz hem de dünyadaki datalarla bunların hiç birinin kalıcı olmadığını, birkaç gün içinde geçtiğini görüyoruz.”
Yan tesirler içinde baş ağrısının çok nadiren, aşı olmuş 250-300 bireyde bir görüldüğünü ve üç gün kadar sürdüğünü anlatan Ateş, “Çok önemli manada, gündelik hayatı etkileyecek kadar yan tesir ise çok daha ender. Hiç görünmüyor değil fakat aşı olduktan sonra, aşağı üst 1000 ila 1200 bireyde bir kişi yahut 1000 ila 1200 şahısta iki kişi kadar ikinci dozdan sonra 24 saat kadar kendisini önemli halde halsiz ve yorgun hissedip, meskenden çıkmamayı tercih edebilecek seviyelerde yan tesirler olduğunu görüyoruz.” diye konuştu.
Kara, bu dataları ve sonuçları çok daha ayrıntılı toplayıp tüm dünya ile yayın olarak paylaşmayı istediklerini belirti.
Milliyet
