Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Çin’de elektrikli araçların satışında gözlenen yüksek artış trendinin bugün Almanya, İngiltere ve Fransa’da da açık formda görüldüğünü ve bunun elektrikli araçlar için pil talebini daha da artıracağını belirterek, “Biz de global trendi ve ülkemizin gelecek muhtaçlıklarını yakından takip ediyoruz. Gelecekteki atılımlarımızın hayata geçmesi için şimdiden kolları sıvadık. Bu adımların en değerlilerinden olan ETİ Maden Pilot Lityum Üretim Tesisi’ni kurarak attık. Tabletler, telefonlar ve taşınabilir aygıtlarda batarya imalinde kullanılan lityum, yerli aracımızın bataryasında da kullanılacak kaliteye sahip olacak” dedi. Dönmez, MTA’nın yakın periyottaki keşiflerinden Malatya Kuluncak alanının da içerdiği lityum potansiyeli ve ender toprak elementleriyle Türkiye için kıymetli bir fırsat oluşturduğunu söyledi.
Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, “Madencilik Şura Çalıştayı”na katıldı. Bakanlıkta düzenlenen programda konuşan Bakan Dönmez, 2020’nin her ne kadar dünya için sıkıntı bir yıl olsa da güç bölümü açısından muştularla ve rekorlarla dolu bir yıl olduğunu belirterek, “Fatih’in Karadeniz’deki keşfi, yenilenebilir güçte tüm vakitlerin rekorları, madencilik kesimimizin her türlü zorluğa karşın sürat kesmeyen üretimi, güç teknolojilerinin yerlileştirilmesi ataklarımız, Doğu Akdeniz’de vermiş olduğumuz egemenlik gayreti üzere pek çok muvaffakiyet 2020’yi bizler açısından farklı bir yere taşıdı. 2020’yi nasıl geçirdiğimize dair yılsonu değerlendirmelerimiz için bizler de Bakanlık olarak hazırlığa başladık” sözlerini kullandı.
Yeni yılın çabucak ertesinde mutat hale getirdikleri yılsonu kıymetlendirme toplantılarında bir yılı bütün ayrıntılarıyla masaya yatırdıklarını lisana getiren Bakan Dönmez, “Tabii ki bu değerlendirmelerimizi yalnızca Bakanlık içerisinde değil, paydaşlarımızla da birlikte yapmaya kıymet veriyoruz. Güç STK’larımız, meslek odalarımız, özel bölüm temsilcilerimiz ve bağlı olduğumuz öteki kurum ve kuruluşlarımızla bu manada karşılıklı fikir alışverişi yapıyoruz. İnanıyorum ki Madencilik Şurası Ön Çalıştayı da 2020’nin kıymetlendirilmesi ve daha sürdürülebilir bir madencilik için bizlere ve dalımıza büyük fırsatlar doğuracak. İnşallah 2021’de de Maden Şuramızın üçüncüsünü daima birlikte yapmayı istek ediyorum” dedi.
Kamu, kesim temsilcileri ve sivil toplum örgütlerinin bir ortaya geldiği bu çeşit buluşmaların Türkiye’de madenciliğin geleceğinin ve tarafının şekillenmesi açısından epey kıymetli olduğunu bildiren Bakan Dönmez, “Bugün yasal mevzuattan madencilik potansiyelimize, etraf siyasetlerinden madencilik teşviklerine kadar epey kapsamlı hususları enine uzunluğuna irdeleyeceğiz. Bölümümüzün temel taşı olan konulara tek tek değineceğiz. Daima birlikte madenciliğin yarınına hakikat bir kazma daha vurup, daha derinlere ineceğiz” diye konuştu.
Neredeyse tüm dünya ekonomilerini derinden sarsan, daraltan ve istisnasız tüm kesimleri etkileyen bir “küresel kriz” yılını geride bıraktıklarını söyleyen Bakan Dönmez, “Ekonomik model, üretim biçimi ya da kültürel motifler ne olursa olsun, tüm dünya eski alışkanlıklarını geride bırakmak zorunda olduğunu ne yazık ki acı bir biçimde deneyim ediyor. Her ne kadar arz-talep dalgalanmaları üretimleri etkilemiş olsa da pandemi sürecinde Türkiye dahil pek çok ülke madencilik dalını kritik bölümlerden biri ilan etti. Faaliyetlerin devamı için dayanak ve teşvik sistemlerini devreye soktu. Bu takviye aslında madencilikle birlikte başka yan dallarda de üretimin devamı açısından hayati bir rol üstlendi” biçiminde konuştu.
“Yılın birinci yarısında azalan ihracat ölçümüz, yılın ikinci yarısında kesimimizin gösterdiği performansla geçen yılı yakaladı”
Global ölçekte ekonomileri duraklatan pandeminin madencilik kesimine de tesirleri olduğunu vurgulayan Bakan Dönmez, şöyle konuştu:
“İhracatımız ülkemizde hadiselerin başladığı martta geçen yıla oranla aylık bazda yüzde 12 geriledi. Mayıs ayında ise bu düşüş aylık bazda yüzde 40’a kadar çıktı. Bilhassa blok ve işlenmiş mermer ihracatımızın büyük kısmını yaptığımız Çin’in sonlarını kapatması bu düşüşün temel nedenlerinden biri oldu. Hamdolsun aldığımız önlemler ve sizlerin özverileriyle bu günleri geride bıraktık ve toparlanma sürecine girdik. Olağanlaşma adımlarını attığımız Haziran ayıyla birlikte ihracat kıymetlerimiz de olumluya dönmeye başladı. Kasım sonunda geçen yıla nazaran toplamda yalnızca yüzde 4’lük bir ihracat kaybı yaşadık. Kasım 2020 itibariyle altın hariç toplam 25 milyon ton maden eseri ihraç ettik. Böylelikle maden ihracatında 2019’u neredeyse yakaladık. Yılın birinci yarısında azalan ihracat ölçümüz, yılın ikinci yarısında kesimimizin gösterdiği performansla geçen yılı yakaladı. İhracattaki paha düşüşünün global emtia fiyatlarındaki dalgalanmalarla nasıl direkt alakalı olduğunu da bir sefer daha deneyim etmiş olduk. Bakanlık olarak bu sıkıntı süreçte her vakit sizlerin yanında olduk. Gerek operasyonlara dair evrakların teslim müddetlerinde gerekse bu durumdan kaynaklı cezai müeyyidelerde birçok kolaylık sağladık. Yer altı kömür işletmelerinde personel maliyetlerine verdiğimiz takviyeyle, emek ağır kesim olan yer altı kömür madenciliğine verdiğimiz kıymeti tekrar gösterdik. Bu vesileyle bir sefer daha, siz madencilerimizin her vakit yanınızda olduğumuzu, her zorlukta kanun ve yönetmeliklerin müsaade verdiği ölçüde tahlil bulmak için elimizden geleni yapacağımızı hatırlamak isterim.”
“Üretilecek lityum, yerli aracımızın bataryasında da kullanılacak kaliteye sahip olacak”
Pandeminin güç bölümünde de talep tarafında çeşitli değişikliklere neden olduğunu belirten Bakan Dönmez, “2020 yılında global güç talebi yüzde 5 düşerken güç kaynaklı karbon emisyonları da yüzde 7 oranında azaldı. Fosil yakıtlar özelinde kömür, petrol ve doğal gaz taleplerinde yüzde 3 ila yüzde 8 oranında düşüşler oldu. Öte yandan, Avrupa ülkeleri elektrikli araçlara geçişi hızlandırmak için teşvik paketleri ilan ediyor. 2017 yılında Çin’de elektrikli araçların satışında gözlenen yüksek artış trendi bugün Almanya, İngiltere ve Fransa’da da açık halde görülüyor. Hiç kuşku yok ki bu gelişmeler ilerleyen yıllarda elektrikli araçlar için mevcut pil talebini daha da artıracak. Lityum, nikel, kobalt ve ender toprak elementlerine olan gereksinim bugünkünden daha fazla olacak. Ülkemizde yerli elektrikli araç üretimi için çalışmalar da TOGG bünyesinde sürat kesmeden devam ediyor. Biz de global trendi ve ülkemizin gelecek muhtaçlıklarını yakından takip ediyoruz. Gelecekteki atılımlarımızın hayata geçmesi için şimdiden kolları sıvadık. Somut adımları arka arda atmaya başladık. Bu adımların en kıymetlilerinden olan ETİ Maden Pilot Lityum Üretim Tesisi’ni kurarak attık. İnşallah cumartesi günü Sayın Cumhurbaşkanımızın da görüntü konferans metoduyla iştirak edeceği açılışı gerçekleştireceğiz. Birinci etapta yıllık 10 ton üretim maksadıyla kurulan tesisimiz ilerleyen süreçte 600 ton kapasiteye çıkabilecek. Tesisimizle yıllık ortalama 1000-1200 ton ortası ithal ettiğimiz lityum ve bileşikleri konusunda kıymetli bir yerli arz sağlayacağız. Lityum, birçok farklı alanda ve bilhassa yüksek teknoloji eserlerinde kullanılmasıyla yerli teknolojinin gelişimine nitelikli bir katkı sağlayacak. Tabletler, telefonlar ve taşınabilir aygıtlarda batarya imalinde kullanılan lityum, yerli aracımızın bataryasında da kullanılacak kaliteye sahip olacak” diye konuştu.
“2019 yılı Ekim ayında temelini attığımız bor karbür tesisimiz sivil ve savunma endüstrimizde ithalatı azaltma istikametinde kıymetli bir katkı sağlayacak”
2019 yılı Ekim ayında temeli atılan bor karbür tesisinin hazır olduğunda gerek sivil endüstride, gerekse savunma sanayiinde ithalatı azaltma istikametinde kıymetli bir katkı sağlayacağını lisana getiren Bakan Dönmez, bor karbür ile birlikte borda katma kıymetli uç eser zincirine bir halka daha ekleyeceklerini belirtti. Ek olarak MTA’nın yakın periyottaki keşiflerinden Malatya Kuluncak alanının gerek içerdiği lityum potansiyeli, gerekse az toprak elementleriyle Türkiye için değerli bir fırsat oluşturacağını anlatan Bakan Dönmez, “Bu keşifle birlikte ülkemizde 13 farklı ender toprak elementi varlığı biliniyor. Tekrar MTA’nın laboratuvar ölçeğinde yüzde 99’un üzerinde ürettiği az toprak elementleri ve oksitleri bu alanda koyduğumuz amaçlarımıza emin adımlarla ilerlememizi sağlıyor. Öteki taraftan, pandemi süreciyle metal fiyatlarında vakit zaman negatif istikametli dalgalanmalar olsa da altın ve gümüş üzere bedelli metallerin üst istikametli önemli hareketleri oldu. Biz de altın üretiminde 2018 yılından itibaren başlayan artış trendimizi devam ettiriyoruz. 2020 sonunda maksadımız olan 40 tonun üzeri altın üretimini gerçekleştireceğiz” dedi.
Pandemiyle birlikte firmaların faaliyetlerini otonom ve dijital sistemler doğrultusunda değiştirmeye başladığını aktaran Bakan Dönmez, şunları kaydetti:
“Küresel bir gerçek haline gelen uzaktan çalışma sistemi madencilik kesiminde de uygulanmaya başlandı. 5G teknolojileri ve dijital sistem yatırımları dünyada artarak devam edecek. Nikel, bakır, kurşun ve çinko üzere metallere olan ilgi daha da artacak. Bu yılın başında temelini attığımız Çinko Metal Külçe Üretim Tesisi ve öteki yatırımlarımızla biz de bu gelişmelerin gerisinde kalmayacağız. Madencilikte uç eserle farklılaşacağız. Ulusal Güç ve Maden Siyasetimiz doğrultusunda global gelişmeleri dikkate alarak madencilikte yeni adımlar atmayı sürdüreceğiz. 2020 yılına dönüp baktığımızda madencilik bölümü sahip olduğu güvenlik kültürüyle pandemi sürecini en az hasarla atlatmak için faaliyetlerini muvaffakiyetle sürdürüyor. 2021 yılında beklenen olağana dönüş süreci ve global toparlanma eğilimiyle emtia fiyatlarında artışlar bekliyoruz. Madenlerimizi verimli ve sürdürülebilir kullanma istikametindeki politikalarımızla, bu süreçte en yüksek faydayı elde edeceğiz. Ayrıyeten hem MTA hem de özel kesim tarafından yürütülen maden arama, geliştirme ve AR-GE faaliyetleriyle de önemli bir potansiyeli ortaya çıkaracağız. Etrafa saygılı, iş güvenliği kurallarına sıkı sıkıya bağlı madencilik faaliyeti bizim her platformda üzerinde ısrarla durduğumuz bir husus. Bu sorun hiçbir vakit taviz vermediğimiz ve vermeyeceğimiz bir mevzu olacak.”
Memurlar
