Anayasa Mahkemesi Birinci Kısmı, Yüksek Mahkemenin ikinci ihlal kararının akabinde hakkında konutu terk etmeme halindeki isimli denetim önlemine hükmedilen kapatılan Vakit gazetesinin eski muharrirlerinden Şahin Alpay’ın kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine ve müracaatçıya 20 bin lira manevi tazminat ödenmesine karar verdi.
Fetullahçı Terör Örgütü’ne (FETÖ) yönelik soruşturma kapsamında 30 Temmuz 2016’da tutuklanan Alpay, Anayasa Mahkemesine ferdî müracaatta bulundu.
Birinci ferdi müracaat üzerine Anayasa Mahkemesi Genel Heyeti, 11 Ocak 2018’de kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı ile söz ve basın özgürlüklerinin ihlal edildiğine, ihlalin ortadan kaldırılması için kararın Alpay’ın yargılandığı İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmesine hükmetti.
Alpay, tahliye taleplerinin reddedilmesi üzerine 1 Şubat 2018’de Anayasa Mahkemesinin ihlal kararlarının uygulanmadığı gerekçesiyle yine Yüksek Mahkemeye kişisel müracaat yaptı.
Anayasa Mahkemesi, ikinci ferdi müracaatta da ihlal kararına karşın tutukluluğun sonlandırılmamış olması nedeniyle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine hükmetti.
Bunun üzerine mahkeme, 16 Mart 2018’de Alpay’ın yurt dışına çıkmama ve konutu terk etmeme biçimindeki isimli denetim önlemleriyle tahliyesini kararlaştırdı.
Alpay, konutu terk etmeme biçimindeki isimli denetim kararının kaldırılması talebinin reddedilmesinin akabinde tekrar Anayasa Mahkemesine gitti.
Yüksek Mahkeme, Alpay’ın kişisel müracaatında kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine ve müracaatçıya 20 bin lira manevi tazminat ödenmesine karar verdi.
– Münasebette
Münasebette ikinci ihlal kararının akabinde müracaatçının tutukluluk durumunun sonlandırıldığı fakat konutu terk etmeme biçimindeki isimli denetim önlemine hükmedildiği hatırlatıldı.
Konutu terk etmeme önleminin uygulanmasının ön şartının, tutuklamadaki üzere kişinin suçluluğu hakkında kuvvetli belirti bulunması olduğu tabir edilen münasebette, bunun için suçlamanın kuvvetli sayılabilecek inandırıcı kanıtlarla desteklenmesi gerektiği vurgulandı.
Anayasa Mahkemesinin müracaatçı hakkındaki birinci ihlal kararında Anayasa’nın 19. unsurunda tutuklamanın ön şartı olarak düzenlenen kabahat işlendiğine dair kuvvetli belirtinin soruşturma makamlarınca gereğince ortaya konulamadığının tespit edildiği aktarılan münasebette, ikinci ihlal kararında ise ihlalin ne formda sona erdirilmesi gerektiği konusunda açık belirlemelerde bulunulduğu kaydedildi.
– “Kuvvetli hata belirtisiyle ilgili rastgele bir değerlendirmeye yer verilmemiştir”
Tutuklama önleminin uygulanmasında kuvvetli kabahat belirtisinin mevcut olmaması nedeniyle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine hükmedildiği durumlarda derece mahkemelerinin tutukluğu sona erdirmeleri gerektiği belirtilen münasebette, şu tespitlere yer verildi:
“Başvurucu hakkındaki ikinci ihlal kararından sonra müracaatçının tahliyesine karar verilmiş olmakla birlikte konutu terk etmeme formundaki isimli denetim önlemine hükmedilerek kişi hürriyeti ve güvenliği hakkına yönelik müdahaleye devam edilmiştir. Bu bağlamda anılan önlemin uygulanmasına hükmedilirken derece mahkemesinin kuvvetli hata belirtisi istikametinden Anayasa Mahkemesinin birinci ihlal kararında değerlendirmeye tabi tuttuğu olguların dışında yeni birtakım kanıtlar bulunduğu istikametinde bir münasebeti bulunmamaktadır. Esasen müracaatçı hakkında konutu terk etmeme önleminin uygulanmasına ve buna yönelik itirazın reddine dair kararlarda kuvvetli hata belirtisiyle ilgili rastgele bir değerlendirmeye yer verilmemiştir.”
Münasebette konutu terk etmeme biçimindeki isimli denetim önleminin ön şartı olan kuvvetli kabahat belirtisinin ortaya konulması kuralının yerine getirilmediğine işaret edildi.
Müracaatçı hakkında kuvvetli belirtinin varlığı ortaya konulmadan verilen ve özgürlükten mahrum bırakılması durumunu sürdüren isimli denetim önlemine başvurulmasının, müracaatçı hakkındaki kararlarda tespit edilen ihlalin ve sonuçlarının derece mahkemelerince ortadan kaldırılmadığı manasına geldiğinin altı çizilen münasebette, ihlalden evvelki duruma, müracaatçının hareket serbestisinin maddi olarak sonlandırılmadığı bir hale dönüş sağlanamadığı kaydedildi.
Münasebette şu tabirlere yer verildi:
“Anayasa Mahkemesinin müracaatçı hakkındaki kararda tespit ettiği ihlalin ve sonuçlarının derece mahkemelerince ortadan kaldırılmadığı sonucuna varılmıştır. Bu prestijle hata işlendiğine dair kuvvetli belirtinin bulunmaması nedeniyle verilen ihlal kararına karşın müracaatçının özgürlükten mahrum bırakılmasının sonlandırılmamış olması, Anayasa’nın 19. unsurunda yer alan garantilere terstir. Bu nedenle müracaatçının kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.”
Memurlar
