Anayasa Duruşması, eşe karşı taammüden yaralama kabahatinin şikayet aranmaksızın takip edilmesi ve verilecek cezanın yarı oranında artırılmasını öngören kanun kararının iptal istemini reddetti.
Resmi Gazete’de yayımlanan karara nazaran, Ürgüp Asliye Ceza Duruşması, İstanbul 7. Asliye Ceza Duruşması ve Gaziantep Bölge Adliye Duruşması 17. Ceza Dairesi, Yüksek Duruşmaya başvurarak, Türk Ceza Kanunu’nun 86. hususundaki “eşe yahut kardeşe yönelik taammüden yaralama hatalarında şikayet aranmaksızın cezanın yarı oranında artırılmasını” öngören kuralın iptalini istedi.
Ayrıyeten, Ailenin Korunması ve Bayana Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’un 20. hususundaki Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığının, gerekli görmesi halinde, bayan, çocuk ve aile bireylerine yönelik uygulanan şiddet yahut şiddet tehlikesi münasebetiyle açılan davalara, çekişmesiz yargılamalara katılmasını düzenleyen kararın de Anayasa’ya muhalif olduğu gerekçesiyle iptali talep edildi.
Yüksek Duruşma, müracaatları birleştirerek, her iki iptal istemini “eş” tarafından kıymetlendirdi.
Anayasa Duruşması, eşe karşı taammüden yaralama hatasının şikayet aranmaksızın takibini ve cezanın yarı oranında artırılmasını öngören kural ile Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığının, eşe yönelik uygulanan şiddet yahut şiddet tehlikesi hasebiyle açılan ceza davalarına katılabilmesini sağlayan kanun kararının Anayasa’ya alışılmamış olmadığı gerekçesiyle iptal istemlerini, oy çokluğuyla reddetti.
– Münasebetten
Devletlerin, ulusal ve memleketler arası kuruluşların çalışmaları doğrultusunda, toplumların ortak sorunu olan aile içi şiddetin önlenmesi emeliyle cezai, türel ve idari tedbirler aldığı belirtilen münasebette, bu kapsamda kolay tıbbi müdahaleyle giderilebilecek nitelikteki taammüden yaralama hatalarında aile bireylerinin baskısı sonucu şikayetin engellenebileceği gözetilerek, itiraz konusu kurallar uyarınca eşe yahut kardeşe karşı işlenen taammüden yaralama kabahatinin şikayet aranmaksızın takibinin yapılması ve verilecek cezanın yarı oranında artırılmasının öngörüldüğü aktarıldı.
İtiraz konusu kuralların, Türkiye’de aile içi şiddet vakalarının önlenmesi ve aile içi şiddet suçlularının faal halde cezalandırılması maksadıyla yapılan yasal çalışmalar kapsamında getirildiğine işaret edilen münasebette, şu tespitlere yer verildi:
“Kanun koyucunun bu suretle ceza hukuku alanında, anayasal hudutlar içinde takdir hakkını kullanmak suretiyle aile bireylerinin ve yakın akrabaların aile içi şiddete karşı daha ayrıcalıklı korunması istikametinde bir tercih yaptığı görülmektedir. Bu bağlamda ailenin faal bir halde korunması gayesiyle adalet ve hakkaniyet prensiplerine alışılmamış olmayacak halde düzenleme getiren kuralların hukuk devleti unsurunu ihlal eden bir istikameti bulunmamaktadır. Devlete yüklenen ailenin korunmasına yönelik müspet yükümlülüğün ceza hukuku alanındaki yansımalarından biri olarak öngörülen düzenleme, ailenin Türk toplumunun temeli olarak belirtildiği ve devletin her türlü istismara ve şiddete karşı aile bireylerini esirgeyici önlemleri almakla yükümlü kılındığı Anayasa’nın 41. hususuna ters değildir. Kolay yaralama hatasını eşe yahut kardeşe karşı işleyenler ile bu kabahati başka bireylere karşı işleyenlerin karşılaştırma yapılmaya müsait olacak formda benzeri durumda oldukları söylenebileceğinden kurallarla bunlar ortasında bir farklılık yaratıldığı söylenebilir. Lakin bu farklılık aile içi şiddet cürümlerinin azaltılması ve aile içinde eşe yahut kardeşe yönelik işlenen kabahatlerin gizlenmeden kovuşturulmasının sağlanmasına yönelik objektif ve makul bir nedene dayanmaktadır.”
Münasebette, kelam konusu farklılıkta güdülen maksat ile kurallarla öngörülen araç ortasında uygun bir istikrarın kurulduğu, kurallarla getirilen farklılığın öngörülme maksadına nazaran şahıslara çok bir külfet yüklemediği söz edildi.
Kurallarda eşitlik prensibine ters bir istikamet bulunmadığına işaret edilen münasebette, kuralların Anayasa’nın 2, 10. ve 41. hususlarına karşıt olmadığına dikkat çekildi.
– Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığının davalara katılması
Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığının, eşe yönelik uygulanan şiddet yahut şiddet tehlikesi hasebiyle açılan ceza davalarına katılabilmesinin sağlanmasıyla şiddet gören eşin ve hasebiyle ailenin korunmasının amaçlandığı tabir edilen münasebette, kuralın, şiddet gören eşin aktif bir formda korunmasını sağlamaya yönelik olduğu vurgulandı.
Kuralın kamu faydasına dayalı legal bir emelinin bulunduğu aktarılan münasebette, şunlar kaydedildi:
“Kuralla Bakanlığın kelam konusu her davaya iştiraki değil ceza yargılamasının kovuşturma etabında Bakanlığın şiddet mağduru eşin desteklenmesini gerekli gördüğü hallerde davaya iştiraki öngörülmektedir. Ayrıyeten Bakanlığın katıldığı ceza davasında davaya katılan lehine vekalet fiyatına hükmedilmesi, şiddet uygulayan eşin haksız olduğunun anlaşılması üzerine verilecek mahkumiyet kararına bağlıdır.
Kuralla öngörülen vekalet fiyatı ölçüsünün bireye çok bir külfet yüklediği de söylenemez. Bu bağlamda kuralla ulaşılmak istenen gayeye ait kamu faydası ile mülkiyet hakkı ortasında bulunması gereken makul istikrarın gözetildiği anlaşılmaktadır. Bu prestijle kuralın orantısız bir sınırlamaya neden olmadığı, hasebiyle anılan hakka ölçüsüz bir sınırlama getirmediği sonucuna ulaşılmıştır.”
– Karşı oy münasebetleri
Eşe karşı taammüden yaralama cürmünün şikayet aranmaksızın takibini ve cezanın yarı oranında artırılmasını öngören kuralın iptal isteminin reddinde çoğunluk görüşüne katılmayan üye Hicabi Dursun’un karşı oy yazısında, “Aile içi şiddetin engellenmesi gayesiyle konulduğu tez edilen itiraza husus kurallarla aile bireyleri ortasındaki kolay tıbbi müdahaleyle giderilebilir nitelikteki bir öteki deyişle kamu tertibine tesiri taban seviyedeki hareketin mağdur tarafından affedilmesinin önüne geçilmektedir. Bu durumda açıkça kolay nitelikteki vaka taraflarca unutulmayacak, failinin ceza tehdidi altında olduğu yargılama sırasında ve mahkumiyet halinde yargılama sonrasında uyuşmazlığın devam etmesine neden olacaktır.” görüşüne yer verdi.
Üyeler Celal Mümtaz Akıncı ile Serdar Özgüldür ise karşı oylarının münasebetinde, “Kanunda sayılan yakın aile üyelerine karşı kolay yaralama fiilini işleyen aile mensubunun cezasının yarı oranında arttırılması, yasa koyucunun bu hususta öngörüldüğü maksada elverişli bir yaptırım mahiyetinde ise de birebir kabahati işleyen üçüncü bireylere karşı soruşturma açılmasının şikayete bağlı tutulması, aile bireylerinin ise bundan yoksun bırakılması halinde beliren yasa koyucu takdirinin, ailenin huzurunu sağlama bakımından bir değerlendirmeden mahrum oluşu, tersine bu kuralla ailenin huzurunun onarılmaz biçimde yara alacağı gerçeği karşısında, Anayasa’nın 41. hususuna de muhalif düştüğü açıktır.” değerlendirmesinde bulundu.
Memurlar
