Anayasa Mahkemesi Birinci Kısmı 15/12/2020 tarihinde, Osman Palçik (B. No: 2018/25073) müracaatında, Anayasa’nın 26. hususunda teminat altına alınan söz özgürlüğünün ihlal edildiğine karar vermiştir.
Olaylar
Müracaatçı bir ilçede lokal gazetede köşe müellifliği yapmaktadır. Müracaatçının bir toplumsal paylaşım sitesinde hakkında birtakım olumsuz paylaşımlar (M.G. için ‘imar rant hırsızı’ demiştir) yaptığı M.G. olayın gerçekleştiği devirde tıpkı ilçede belediye lideridir. Bu devirde, M.G. hakkında sonradan beraat edeceği rüşvet ve irtikap yargılaması sürmekte ve sonradan kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilecek olan Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) üyeliği hatasından fezleke düzenlenmiş bulunmaktadır.
M.G., müracaatçı hakkında hakaret kabahatinden cezalandırılması istemiyle şikayette bulunmuştur. Kemer 2. Asliye Ceza Mahkemesi (Mahkeme) müracaatçının hakaret hatasından isimli para cezası ile cezalandırılmasına karar vermiş, Antalya Bölge Adliye Mahkemesi kararın onanmasına karar vermiştir.
Tezler
Müracaatçı; M.G. hakkında rüşvet ve irtikap kabahatlerinden devam eden davalarla ortaya çıkan somut olguları lisana getirmeye çalıştığını tabir ederek tenkit mahiyetindeki bu paylaşımlarından ötürü cezalandırılmasının söz özgürlüğünü ihlal ettiğini ileri sürmüştür.
Mahkemenin Değerlendirmesi
Anayasa Mahkemesi müracaatçının müdahale edilen söz özgürlüğü ile müracaatçının tabirleri nedeniyle müştekinin müdahale edilen onur ve prestijin korunması hakkı ortasında adil bir istikrarın gözetilip gözetilmediğini değerlendirmiştir.
Birinci olarak olayda müracaatçının toplumsal paylaşım sitesinde kullandığı “imar rant hırsızı” halindeki söz lafzi yorumla kabahat isnadı olarak nitelendirilebilirse de, yapılan paylaşımın tamamının söylendiği bağlamdan koparılmaksızın olayın bütünselliği içinde kıymetlendirilmesi gerektiği açıktır. Müracaatçı, kullandığı tabirlerle kamuoyu gündemini de meşgul eden tezleri gündeme getirmiş, belediyenin faaliyetleri ile imar yolsuzluklarına bulaştığını ima etmiştir.
İkinci olarak M.G.nin ileri sürülen tezlerle ilgili olarak rüşvet alma ve irtikap hatalarından yargılanmış olması gözönünde bulundurulduğunda müracaatçı tarafından sarf edilen kelamların olgusal bir temelinin bulunduğu ve ölçüsüz olmadığı görülmektedir. Kaldı ki şikayet konusu kelamların kullanıldıkları bağlam da dikkate alındığında hakaret niteliğinde olmadığı, tenkit gayesiyle söylendiği ortadadır.
Üçüncü olarak müracaat konusu olaydaki paylaşım kamuoyu tarafından tanınan bir siyasetçiye yönelik olduğu için kabul edilebilir tenkit hudutları, sıradan bir kimse ile karşılaştırıldığında daha geniştir. Bu sebeple M.G.nin kendisine yönelik tenkitlere sıradan insanlara nazaran daha fazla müsamaha göstermesi gerekir.
Son olarak lokal bir gazetede köşe muharriri olan ve geçmişte belediye meclis üyeliği vazifesinde bulunan müracaatçının ilçe gündemini takip ederek bölgenin aktüel problemleri hakkında görüş bildirmiş olması hususu gözönüne alındığında kamusal yararı yüksek bir tartışmaya katkı sunduğunda kuşku bulunmamaktadır.
Öbür yandan Anayasa Mahkemesine nazaran lisan ve üslubun muhatabı açısından rahatsız edici olduğu açıktır. Lakin söz özgürlüğü, bir dereceye kadar abartıya hatta kışkırtmaya müsaade verecek formda geniş yorumlanması gereken bir özgürlüktür.
Üstteki tespitlere rağmen başvurucuyu mahkum eden Mahkeme; davaya husus tabirlerin lisana getirilme hali ve nedenini, söylenen kelamların art planı olup olmadığını, kamusal bir tartışma ekseninde gerçekleşip gerçekleşmediğini gözetmeksizin bir kıymetlendirme yapmıştır. Mahkeme, müracaatçının söz özgürlüğü ile müştekinin erdem ve prestijinin korunması hakkı ortasında bir istikrar kurmaya çalışmamış; sadece soyut bir değerlendirmeyle kelam konusu tabirlerin hakaret kabahatini oluşturduğunu kabul etmiştir. Bu sebeple Mahkemenin müracaatçının mahkümiyeti bakımından ileri sürdüğü münasebetler, müracaatçının tabir özgürlüğü hakkına yapılan müdahale için ilgili ve kâfi olarak kabul edilemez.
Açıklanan münasebetlerle Anayasa Mahkemesi, müracaatçının söz özgürlüğünün ihlal edildiğine karar vermiştir.
Karar için tıklayınız.
Memurlar