Anayasa Mahkemesi (AYM), iş kontratı ahlaki durum münasebet gösterilerek feshedilen emekçinin özel hayatına hürmet hakkının ihlal edildiğine karar verdi.
Anayasa Mahkemesinin Resmi Gazete’de yayımlanan kararına nazaran, özel bir şirkette çalışan H.Ç. hakkında 2015’te, “terör örgütü mensubu olduğu, bombalı aksiyonda bulunacağı” halinde iş yerine ihbar telefonu geldi.
İhbar üzerine H.Ç’nin iş akdi feshedildi. Fesih bildiriminde H.Ç’nin, “V.B. isimli bir şirket çalışanıyla ilgisinin olduğu, bu ilişkiyi öğrenen V.B’nin karısının şirket davet merkezini arayarak müracaatçının canlı bomba olduğuna dair ihbarda bulunduğu” belirtildi. İhbar nedeniyle polislerce şirkette inceleme yapıldığı, üretim kaybı, kaygı üzere huzursuzluk yaratan durumların meydana geldiği, olayın oluşumunda müracaatçının iş yerinde diğer bir çalışan ile yaşadığı alakanın tesirli olduğu tabir edilerek, bu nedenle ahlaki durum gerekçesiyle iş akdinin feshedildiği kaydedildi.
– İşe iade davası açtı, kazandı
İşten atılan H.Ç, Manisa 1. İş Mahkemesinde işe iade istemiyle dava açtı. Dava dilekçesinde, savunması alınmadan, kendisine bir bildirim yapılmadan ve münasebet belirtilmeden işten çıkarıldığını öne sürdü.
Bu sırada, telefon ihbarını yapan kişi hakkında hata duyurusunda bulunuldu. Şirketi telefonla arayarak ihbarda bulunan kişinin Ö.C. isimli öbür bir bayan olduğu tespit edildi.
Manisa 1. İş Mahkemesi, 2016’da, feshin geçersizliği ile müracaatçının işe iadesine karar verdi. Kararın münasebetinde, patronun fesih kararındaki münasebetlerine karşın bomba ihbarının yapıldığı tarihte iş yerinde üretimin aksadığı, durduğu ve bundan ötürü ziyan oluştuğuna dair kanıt sunulmadığı belirtildi. Dinlenen şahitlerin sözleri ve iş yerinden sunulan kayıtlardan müracaatçının öbür çalışanla iş ilgisi dışında farklı bir bağlarının olduğuna dair kanıtın de ortaya konulamadığı belirtilen mahallî mahkeme kararında, davacıya atfedilen aksiyonlarla ilgili konuların kuşkuya yer vermeyecek halde ispatlanamadığı kaydedildi.
– Yargıtay işe iade kararını kaldırdı
Bu kararın patron tarafından temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 2016’da, birinci derece mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın reddine karar verdi.
Yargıtayın kararında, iş kontratının ahlaki durum münasebet gösterilerek sona erdirildiği, buna nazaran yapılan fesihlerde çalışanın savunmasının alınmasına gerek olmadığı belirtildi. Kararda, “başvurucunun V.B. ile çalışma arkadaşlığı alakasını aşan bir münasebet yaşadığı, bu münasebetin iş yerinde aksiliklere yol açtığının anlaşıldığı, bu nedenle iş kontratının feshinin geçerli sebebe dayandığının kabulü gerektiği” kaydedildi.
Kararın katılaşması üzerine Anayasa Mahkemesine ferdî müracaatta bulunan H.Ç, özel hayata hürmet hakkı ile adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini öne sürdü.
– Yine yargılama yapılacak
Ferdi başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi, müracaatçının Anayasa’nın 20. unsurunda garanti altına alınan özel hayata hürmet hakkının ihlal edildiğine karar verdi. Kararın bir örneği, ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için tekrar yargılama yapılmak üzere Manisa 1. İş Mahkemesine gönderildi.
Yüksek Mahkemenin münasebetinde, işlerin aktif bir biçimde yürütülmesi, iş sıhhati ve güvenliği üzere haklı ve yasal görülebilecek nedenlerle patronun, çalışanın özel hayatı kapsamında kalan kimi davranış ve hareketlerine ait sınırlamalar getirebileceği, lakin patronun yetki ve haklarının sınırsız olmadığı belirtildi.
Münasebette, “İşçinin tıpkı iş yerinde çalışan öbür bir emekçiyle bağlantı yaşaması halinde patronun yalnızca bu nedene dayanarak iş akdini feshedebileceğini kabul etmek, personelin demokratik bir toplumda temel haklarına ve özgürlüklerine iş yerinde de hürmet gösterilmesi gerektiği istikametindeki haklı beklentisiyle uyuşmayacaktır.” denildi.
Çalışanın öbür bir çalışanla yaşadığı bağlantının, işin yürütülmesini, iş sıhhatini ve güvenliğini etkileyip etkilemediğinin değer taşıdığı vurgulanan münasebette, “İş yerinde yaşanan lakin işin işleyişine tesiri olmayan her alakanın fesih nedeni olacağını direkt kabul etmek, patronun menfaatleri ile çalışanın menfaatleri ortasında olumlu yükümlülükler kapsamında devlet tarafından korunması gereken istikrarın personel aleyhine bozulması sonucunu doğuracağı söylenebilir.” tespiti yapıldı.
Münasebette, iki çalışan ortasındaki bağın iş akdinin feshi nedeni olarak kabul edilebilmesi için münasebetin varlığı, bağlantının işin yürütülmesine olumsuz tesirlerinin patron tarafından tam olarak ortaya konulması, derece mahkemeleri tarafından da bahsin kâfi ve ilgili münasebet ile açıklanması gerektiğine işaret edildi.
– “Özenli yargılama yapılmadı”
Münasebette, olayda patronun iş akdini, “başvurucunun V.B. isimli emekçi ile alakası olduğu, bu münasebet nedeniyle V.B.nin eşinin yaptığı bir ihbar sonucu ziyana uğradığı gerekçesiyle feshettiğini” söylediği, lakin ihbarı yapan kişinin V.B.nin eşi olmadığı ve ihbarın tez edilen alaka ile ilgisinin bulunmadığının ortaya çıktığı belirtildi.
Yargılama sürecinde, patronun “bu ihbar nedeniyle şirkete polisin gelerek inceleme yaptığı, işin durduğu ve bu nedenle ziyana uğradığına yönelik savlarını destekleyen doküman sunamadığı, lokal mahkemenin de bu mevzuda ayrıyeten bir araştırma yapmadığı ve dinlenen şahitlerin iş yerinde anılan aksiliklere yönelik beyanlarının alınmadığı” kaydedilen münasebette, derece mahkemesi tarafından, patronun tezleri karşısında V.B’nin şahit olarak dinlenmediği, patron tarafından evraka sunulan savunmasının doğruluğunun araştırılmadığı, sonuçta ihtimamlı bir yargılama yapılmadığı vurgulandı.
Memurlar