Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Danıştay’ın 1934’teki Bakanlar Heyeti’nin camiden müzeye dönüştürülmesi kararını iptal etmesinin akabinde Millete Sesleniş konuşması yaptı.
İşte Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarından satır başları:
Danıştay bugün 1934 tarihli bakanlar konseyi düzenlemesini iptal etti. Biz de buna dayanarak çıkardığımız bir Cumhurbaşkanlığı düzenlemesiyle Ayasofya’nın tekrar cami olarak hizmete açılmasını sağladık. Ayasofya 86 yıl sonra cami olarak hizmet vermeye başlayabilecektir.
“ÜCRETLİ GİRİŞ PRATIĞINI KALDIRIYORUZ”
Bu kararın milletimize, ümmete ve tüm insanlığa iyi olmasını diliyorum. Kültür ve Turizm Bakanlığımız hususun teknik hazırlıklarıyla, Diyanet de diyaneti yanıyla ilgili çalışmalara başladı. Ayasofya camiine fiyatlı giriş tatbikini da kaldırıyoruz. Tüm camilerimiz üzere Ayasofya’nın kapıları da herkese sonuna kadar açık olacak.
İBADETE AÇILACAĞI TARİHİ AÇIKLADI
İnsanlığın ortak mirası olan Ayasofya yeni statüsüyle herkesi kucaklamaya çok daha samimi özgün formda devam edecektir. Hazırlıkları süratle tamamlayarak 24 Temmuz 2020 Cuma günü, cuma namazıyla birlikte Ayasofya’yı ibadete açmayı planlıyoruz.
Aldığım birtakım haberler çerçevesinde içerde yahut dışarda manzara vermek yahut şov yapmak bunlar yanlışsız değil. İnşallah 24’ünde daima birlikte burada cuma namazı kılar, böylelikle Ayasofya’yı da her şeyiyle bitmiş olarak ibadete açarız.
“BU KARARIN ARDINDA DURANLARA ŞÜKRANLARIMI SUNUYORUM”
6 ay üzere vade içerisinde yapacağımız birtakım hazırlıklar var. Bu mevzuda görüş belirtmenin ötesindeki her türlü hali ve ifadeyi, bağımsızlığımızın ihlali olarak kabul ederiz. Şu anda çabucak gerimde bakınız dev bir vakfiyename vardır. Ve bu Fatih’in vakfiyenamesidir. Bunun içinde ne varsa o bizim için asıldır. Türkiye olarak biz de tarihi ve türel haklarımıza sahip çıkma konusunda tıpkı anlayışı bekliyoruz. Bu tam 567 yıllık bir haktır. İnanç odaklı bir tartışma yapılacaksa bu Ayasofya değil, İslam düşmanlığı ve yabancı nefreti olmalıdır. Bu kararın ardında duran tüm siyasi partilere ve başkanlarına STK’lara, milletimizin her bir ferdine şükranlarımı sunuyorum.
Fatih Sultan Mehmet Han direkt Ayasofya’ya yönelir. Bizans halkı akıbetlerini beklemektedir. İstanbul’un Fatihi fetih sembolü olarak sancağını Ayasofya’nın ortasındaki miğrabın bulunduğu tarafa diker. Kubbeye gerçek bir ok fırlatır ve birinci ezanı da kendisi okur. Böylelikle fethini tescillemiş olur. Tarihçilerin yazdığına nazaran Ayasofya’nın kubbesine çıkan Fatih Sultan Mehmet Han, yapının harap imgesini görünce şunu söyler: “Kayser’in kasrında örümcek perdedarlık ediyor, Efrasiyab’ın sarayında da baykuş nevbet çalıyor.”
“GENÇLİK YILLARIMIZDAN BERİ KALBİMİZDE AYASOFYA SEVGİSİ VARDIR”
Fethin akabinde birinci cuma namazı için Ayasofya ibadete hazır hale getirildi. Camiye giren Fatih, burada kubbeleri çınlatan tekbirler ve salavatlarla karşılanır. Fatih gayrı hristiyan mezhepleri tarafından dışlanan Ortodoks kilisesini de himayeye alarak gelişmesini sağlar. Harap vaziyette olan İstanbul fetihle birlikte tekrar ayağa kaldırılmıştır. Bunun sembolü de Ayasofya’dır. Neredeyse takip eden her asırda büyük onarımlara doğal tutulan Ayasofya’ya milletimiz daima göz bebeği üzere bakmıştır. O denli ki, yaradanın hikmeti mealine gelen orjinal ismini değiştirmeye dahi teşebbüs etmemiştir. O denli ki yıkılmak üzere olan bu mağbet ecdadımız tarafından camiye dönüştürülmekle kalmamış birebir vakitte ihya edilmiştir. Bizim de gençlik yıllarımızdan beri kalbimizde bir Ayasofya sevgisi vardır. Vakfiyesine makul halde yine ibadete açarak milletimize kıymetli bir hizmet verdiğimizi düşünüyorum.
Ayasofya inşa edilirken imparatorluğun dört bir yanından gereç taşınmıştır. Fatih ve akabinde gelen padişahlar anadolu’dan ve Rumeli’den zanaat erbabını İstanbul’a getirerek kenti ve Ayasofya’yı yeni baştan inşa ettiler. Mesela Fatih Ayasofya’nın içindeki sabit mozaikleri korumuş yalnızca taşınır heykelleri yapıdan çıkarttırmıştır. Asırlar boyunca tarafında kalan mozaikler peyderpey kapatılmış böylelikle dış tesirlere karşı korunması ve bugünlere gelmesi temin edilmiştir.
“TÜRK MİLLETİNİN AYASOFYA’DAKİ HAKKI DAHA FAZLADIR”
Mimar Sinan Ayasofya’ya en çok ek yapan şahısların başında geliyor. Tarih boyunca daima İstanbul’un en kalabalık cemaatlerinin toplandığı Ayasofya müstesna günlerde sahiden çok göz alıcı manzaraların yaşandığı bir taraf olmuştur. Münasebetiyle Türk milletinin Ayasofya üzerindeki hakkı 1500 yıl evvel bu ürünü inşa edenlerden daha az değildir. Tam bilakis güçlü sahiplenişi itibariyle milletimizin bugün insanlık tarihinin en değerli mirası arasında gösterilen Ayasofya’daki hakkı daha fazladır.
“AYASOFYA TARTIŞMALARININ BİR ASIRLIK GEÇMİŞİ VARDIR”
Tarih fethettiğimiz her mahalde refahı, inancı, huzuru, hoşgörüyü hakim kılmak için verdiğimiz uğraşın şahididir. Cemaati olan her mahalde kiliseler ve havralar faaliyet göstermektedir. İbadete açık 435 kilise, sinagog ve havra bulunuyor. Buna karşın millet olarak bunun tam karşıtı örnekleriyle karşılaşmaktan kurtulamadık. Şark Avrupa ve Balkan coğrafyasında ecdadın inşa ettiği ürünlerden pek azı ayaktadır. Bu beğenilmeyen örneklerin hiçbirini dikkate almıyor. Bugün yine ibadete açılması kararı vesilesiyle bir sefer daha dikkatlerin üzerine toplandığı Ayasofya tartışmalarının yaklaşık bir asırlık geçmişi vardır.
“AYASOFYA’NIN MİNARELERİNİ DAHİ YIKTIRACAKLARDI”
Ayasofya’nın kapısına tam teçhizatlı bir işgal birliği dayanır. Birliğin başındaki Fransız kumandan, Ayasofya’da vazifeli Osmanlı subayına kendilerinin buraya yerleşeceğini bildirir. Binbaşı Tevfik beyefendi onlara şu yanıtı verir: Buraya giremezsiniz ve giremeyeceksiniz. Zira burası bizim mabedimizdir. Girmeye teşebbüs edecek olursanız şu ağır makinalılar ve caminin dört bir tarafına yerleştirdiğimiz tahrip kalıpları verecektir. Ayasofya’nın yıkılmasına göz yumuyorsanız buyrun deneyin… Ayasofya’ya yabancı ilgisi daha sonraki yıllarda mozaik tamiri üzere bahanelerle sürer. Bu sırada tek parti hükümeti devri çıkardığı bir kararname ile camilerin birbirine uzaklığının en az 500 metre olması kuralını getirerek Ayasofya’yı ibadete kapatır. 1 Şubat 1935 tarihinde Ayasofya müze olarak ilan edilir. Caminin bitişiğindeki İstanbul’daki birinci Osmanlı Üniversitesi olan Ayasofya Medresesi sebepsiz konuma yıkılarak ortadan kaldırılır. Tabanındaki nadide halılar kesilerek sağa sola dağıtılır. Antika şamdanlar dökümhanelere götürülür. Şaheser levhalar ise çok büyük olduğu için depoya kaldırılır. Bu levhalar Demokrat Parti devrinde mekanına asılır. Az kalsın Ayasofya’nın minarelerini dahi yıktıracaklardı. Sıranın Ayasofya’ya gören tarihçi gazeteci ve müzeci İbrahim Hakkı Konyalı derhal bir rapor muharrir. Bu minareler kubbenin desteğidir, minareler yıkılırsa Ayasofya da yıkılır dediği için yıkımdan vazgeçilir.
“ALINAN KARARLA FATİH’İN AĞIR BEDDUASINDAN KURTULMAMIZI SAĞLAMIŞTIR”
Birebir devirde memleketimizdeki pek çok caminin, medresenin başına misal felaketler gelmiştir. Esasen tek başına, tek parti periyodunda alınan bu karar hukuka da tersti. Ayasofya da Fatih’in ve onun kurduğu vakfın üzerine tapulanmıştır. Cumhuriyet devrinde bu tapu senedinin resmi bir sureti de çıkartılarak türel statüsü tescillenmiştir. Fatih Sultan Mehmet Han, Ayasofya’yı da içeren yüzlerce sahifelik vakfiyesinin bir bölgesinde lakin şunu söylüyor: Kim bu Ayasofya’yı camiye dönüştüren vakfiyemi değiştirir, onu iptale koşarsa rastgele bir dalavereyle Ayasofya Camii’nin vakıf kararını yürürlükten kaldırmaya kast ederse, bunları yapanlara yol gösterir yardım ederse, camilikten çıkarır ve uydurma evrak düzenleyer, yahut onu kendi batıl defterine kaydederse, huzurunuzda tabir ediyorum ki, en büyük haramı işlemiş ve günahı kazanmış olur. Bu vakfiyeyi kim değiştirirse Allah’ın peygamberin meleklerin, bütün müslümanların ebediyeten laneti onun üzerine olsun. Kim bunları işittikten sonra hala bu değiştirme işine devam ederse günahı ona değiştirene ilişkin olacaktır. Allah’ın azabı onlaradır. Bugün alınan karar tıpkı devirde Fatih’in işte bu ağır bedduasından kurtulmamızı sağlamıştır. Gerçi birebir zihniyet bugün de bırakınız Ayasofya’nın hüznünü gidermeyi, Sultan Ahmet’i müzeye dönüştürmeyi teklif edebilmektedir. Bu zihniyet, geçmişte Sultan Ahmet’i fotoğraf galerisi, Ayasofya’yı caz kulübü olarak kullanmayı da düşünmüştür. Rabbim bir daha bu milleti bedellerine düşmanlık edenlerle sınamasın diyorum. Birtakım eserler vardır ki bunlar milletlerin ve devletlerin sembolüdür.
Memurlar