ABD merkezli ilaç devi Pfizer ile Alman biyokimya firması BioNTech işbirliğiyle geliştirilen Covid-19 aşısının, yapılan testlerde yüzde 90 üzerinde muvaffakiyete ulaşması dikkatleri bu iki firmanın üzerine çekti.
Koronavirüsle ilgili çalışmalara pandeminin dünyaya yayıldığı ocak ayında başlayan BioNTech firmasının kurucuları ortasında Türk hekimler da bulunuyor.
Bu Türk hekimler ortasında bilhassa iki isim Covid-19 aşısının geliştirilmesi sürecinde tahminen de milyonların hayatını kurtaracak bir yeniliğe imza attı.
Türk doktorlar Prof. Dr. Uğur Şahin ve eşi Hasret Türeci, koronavirüs aşısının geliştirmesinde kullandıkları mRNA teknolojisi üzerinde yaklaşık 25 yıldır çalışıyor.
Öteki tabipler tatile çıkmayı planlarken, Tabip Şahin aşı çalışmalarını hızlandırdı
Tabip Şahin ve Türeci, BioNTech idare şurası toplantısında Covid-19 ile ilgili acil bir formda çalışmalara başlanılması gerektiği konusunda baskı yapmasaydı, tahminen de Pfizer- BioNTech iştirakindeki çalışmalar bu kadar süratli sonuç vermeyecekti.
Ocak ayında Çin’de ölümcül bir virüsün ortaya çıktığı haberini alan Tabip Uğur Şahin, kendisine gelen bilgiler doğrultusunda Covid-19 virüsünün aylar öncesinden bir pandemiye dönüşeceğini öngörmüştü.
BioNTech SE’de çalışan başka tabipler kayak yapmak için tatile çıkmaya hazırlanırken Türk tabipler Şahin ve Türeci, idare şurasını tez bir halde toplayıp firmanın kanser araştırmalarına orta vermesini ve grubun tüm çalışmalarını koronavirüse odaklanmasını sağladı.
Tabip Uğur Şahin o devri şöyle özetliyor, “Bazı isimleri ikna etmemiz gerekti. Çin’de yaşananların bizi etkilemeyeceğini düşündüler.”
Pfizer-BioNTech paydaşlığı 2017’de başladı
BioNTech-Pfizer paydaşlığı aslında 2017 yılına dayanıyor. Hekim Şahin ve Alman partneri Hekim Kathrin Jansen, şahsî bağlarını kullanarak kelam konusu periyotta Pfizer’in New York’taki merkezinde firmanın yetkilileriyle bir ortaya geliyor. İkili, Pfizer yetkililerini “potansiyel bulaşıcı hastalıklara karşı bir tedavi yöntemi” geliştirme konusunda ikna etmiş.
2018 Ağustos ayındaysa o vakte kadar yapılan çalışmaların gayesi “bir aşı geliştirme” haline hakikat evrilmiş. Covid-19 pandemisi başladıktan sonra ise tüm çalışmalar koronavirüs aşısına odaklanmış.
BioNTech, aşı geliştirme çalışmalarında mRNA teknolojisini kullanmaya karar vermiş. Bu teknoloji kısaca “hücrelerde virüse karşı bağışıklık sistemini geliştirmek için protein oluşturma” temeline dayanıyor. Alman Hekim Jansen birinci başlarda tereddütte olduklarını belirterek, “Her yeni teknolojide olduğu üzere, mRNA’nın da bilimsel olarak kanıtlanması gerekiyordu ve o vakitler RNA teknolojilerinin bulaşıcı hastalıkları önlemede tesirli olabileceğine dair çok az ispat vardı. Fakat RNA’nın mevcut tedavi tekniklerine karşı potansiyeli daha yüksekti.” diyor.
Hekim Uğur Şahin: Çalışmalar ‘ışık hızında’ yapıldı, 20 farklı aşı geliştirildi
BioNTech, ocak ayından bu yana daha süratli sonuç alabilmek için Hekim Şahin’in baskısıyla haftada 7 gün çalışan iki farklı araştırma kümesi oluşturdu. Tabip Şahin bu çalışmalara “Işık suratı Projesi” (Project Lightspeed) ismini verdi.
Çalışmalar esnasında bir araştırma görevlisinin enfekte olması riskine karşı, çalışma kümeleri da kendi ortalarında bölündü. Bu mühlet zarfında Tabip Şahin hiçbir biçimde uçağa binmedi ve grubuna de yalnızca kendi özel araçlarıyla seyahat etmelerini tavsiye etti.
Bu devirde ABD’ye seyahat yasağı olduğu için, laboratuvarlarda geliştirilen kimi genetik malzemeler özel bir feribot jetiyle Atlantik Okyanusu üzerinden Avrupa’dan ABD’ye taşındı.
Tüm bu hummalı çalışmalar kısa vakitte sonucunu verdi ve firma tam 20 farklı aşı geliştirdi. Bunlardan 4 tanesi şu anda Almanya’da test kademesinde.
Pandemi ABD’de yayılınca Çin’deki test çalışmaları buraya kaydırıldı
Hekim Şahin aşıların test edilmesi için daha evvelce Çinli firma Shanghai Fosun Pharmaceutical Co. Ltd. ile bir muahede yapmış olsa da, burada pandeminin zayıflaması sonrası aşı testlerini Amerika Birleşik Devletleri’ne (ABD) kaydırmak için 1 Mart tarihinde yeni bir mutabakat daha yaptı.
Bu periyotta Pfizer ve BioNTech SE şimdi mukavele imzalamamasına karşın proje üzerinde birlikte çalışmaya başladı. Kesin mutabakat ise 14 Mart 2020 tarihinde her iki firmadan 60 yönetici ve bilim beşerinin iştirakiyle yapılarak çalışmalar hızlandırıldı.
Bu süreçte kritik kararları BioNTech zirve yöneticisi (CEO) Tabip Uğur Şahin ve Pfizer CEO’su Albert Bourla yaptı. İkili her gün birkaç sefer görüntü konferans sistemiyle görüşürken, bir ortaya lakin eylül ayında gelebildi.
Covid-19 aşısı bulunursa mülkiyet hakları BioNTech’e ilişkin olacak
Tabip Şahin 170 sene evvel kurulan ve 100 bin çalışana sahip Pfizer ile şimdi 12 yıllık mazisi olan ve bin 500 kişiyi istihdam eden BioNTech iştirakinin hayli iyi gittiğini belirtiyor. Tabip Şahin, “Burada egolara yer yok. Yalnızca diyalog var ve bu harika!” diyerek çalışmalardaki muvaffakiyetin sırrını veriyor.
Tabip Şahin, daha evvelce yaptıkları kanser araştırmalarında elde ettikleri tecrübenin, Covid-19 aşısı çalışmalarını hızlandırdığının da altını çiziyor.
Covid-19 aşısı bulunduğu taktirde fikri mülkiyet hakları BioNTech’e ilişkin olacak. Lakin Pfizer’e de yapılan ortalık gereği birtakım imtiyazlar verilecek.
BioNTech payları tavan yaptı, Türk hekimler Şahin ve Türeci Almanya’nın en varlıklı 100 bireyi ortasına girdi
Türk tabipler Uğur Şahin ve eşi Hasret Türeci, mRNA teknolojisi üzerinde 25 yılı aşkın müddettir çalışıyor. Bir kanser kliniğinde tanışan çift birinci şirketleri Ganymed Pharmaceuticals AG’yi 2016 yılında 1,4 milyar euroya satmıştı.
Covid-19 aşısı çalışmalarında gelinen nokta sebebiyle şu anda BioNTech’in pay senetleri borsada tavan yaptı. Bu gelişme de Türk hekim çift Şahin ve Türeci’yi Almanya’nın en varlıklı 100 bireyi ortasına soktu.
Hekim Şahin Covid-19 sonrası mRNA teknolojisi üzerinde çalışmalarına devam edeceklerini belirtiyor ve ekliyor: “MRNA tabanlı bir tedavinin birinci ruhsatlandırılması tıp ve eczacılık alanında bir ihtilale yol açacak, ve sonrasında bu yeni endüstriyi şekillendirme fırsatına sahip olacağız.”
Kaynak: Kerem Congar- Euronews
Memurlar
