Aşı Takip Sistemi (ATS) kapsamında aşıların her dozuna kimlik numarası ve karekod tanımlanarak bilgiler anlık olarak takip ediliyor ve muhtemel bir risk durumunda uygulama yapılmasının önüne geçiliyor.
Aşılama sürecinde Sıhhat Bakanlığı bünyesinde 70 bini aşkın işçi vazife alıyor. Ülke genelindeki 10 binden fazla üniteden, yaklaşık 13 bin 500 depo ve dolaptan her 2 dakikada bir gelen anlık bilgiler Bakanlık sunucularına ulaşıyor.
Rastgele bir kahrın tespit edilmesi durumunda, algoritma tarafından otomatik olarak Sıhhat Bakanlığı Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü bünyesinde yer alan ATS Davet Merkezi’ne “alarm” biçiminde ihtar iletiliyor.
Sıhhat Bakanlığı Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü Aşı ile Önlenebilir Hastalıklar Daire Başkanlığında misyonlu Dr. Tarkan Mustafa Yamanoğlu, Kovid-19 ile uğraştaki aşılama sürecine ait, AA muhabirine açıklamada bulundu.
Bağışıklamanın temelinin aşıların güvenliğinin sağlanmasından geçtiğini söyleyen Yamanoğlu, “Aşının uygulanıncaya kadar, ne kadar sağlıklı biçimde taşındığı ve uygulamanın yanlışsız yapılıp yapılmadığı son derece değerlidir.” dedi.
Yamanoğlu, aşıların güvenliğinin sağlanmasında sıhhat altyapısının ve nitelikli işçinin kıymetine işaret ederek, Türkiye’nin yıllardır sürdürdüğü aşılama programı sayesinde bu noktada eksiğinin bulunmadığını ve iyi durumda olduğunu bildirdi.
Aşılama sürecinde öncelikle, aşılar depolardan çıkmadan evvel gerekli tahlillerin yapıldığını belirten Yamanoğlu, “Daha sonra aşıyı uygulama ünitesine kadar sağlıklı formda ulaştırma uğraşı içerisindeyiz. Bunun için Bakanlığımızın özel tasarlanmış araçları ve ekipmanları, eğitim almış çalışanı bulunuyor. Her aşı nakline, soğuk zinciri iyi bilen sıhhat işçisi kesinlikle eşlik ediyor.” diye konuştu.
Yamanoğlu, Türkiye’nin 2014 yılından itibaren ATS’yi kullanmaya başladığını hatırlatarak, “Aşı Takip Sistemi, aşının soğuk zincirini canlı olarak daima takip ediyor. Mümkün bir risk durumunda kullanıcıya tedbir alması için vakit tanıyor. Yani aşı bozulmadan evvel değil, bozulma riski oluşmadan evvel, sistem bunu fark edip kullanıcıya vakit kazandırıyor. Bunun yanında son kullanma tarihinden aşının geçersiz olup olmadığına kadar birçok şey de sistem üzerinden takip ediliyor. Aşı uygulayıcıları, aşının karekodunu okuttuğu vakit bütün bu denetimler yapılıyor. Uygunsa ‘aşı yapılabilir’ müsaadesi veriliyor.” sözlerini kullandı.
– Aşılara verilen karekod sayesinde tüm süreç takip ediliyor
ATS’nin temelinin, aşının her dozuna verilen kimlik numarasıyla yürütüldüğüne değinen Yamanoğlu, şu bilgileri paylaştı:
“Her doza verilen kimlik numarasına ayrıyeten bir karekod tanımlıyoruz. Bu karekod yapısıyla da bütün izlemleri gerçekleştiriyoruz. Karekod yapısı büsbütün Sıhhat Bakanlığına özel, farklı bir kılavuzla hazırlanıyor. Bu yapı, öbür karekod yapılardan farklı olduğu, öncesi ve sonrasını takip ettiğini için muhakkak ortaya farklı bir karekodun girmesine müsaade vermeyecek yapıdadır. Bu karekod sayesinde aşının nerede olduğunu, kimin ne vakit nereye taşıdığını, soğuk zincir durumunu, Bakanlığın aşısı olup olmadığı üzere dataları de takip edebiliyoruz. Bu denetimler yapıldığı için sakıncalı bir aşının vatandaşımıza uygulanması mümkün değildir. Sistem buna müsaade vermeyecektir.”
– “Bir risk kelam konusu olursa aşı imha edilir”
Yamanoğlu, aşı uygulanmadan evvel rastgele bir zahmet yaşandığı takdirde bundan anlık olarak haberdar olduklarının altını çizerek, şöyle devam etti:
“Genellikle risk, taşıma ve depolama sırasında sıcaklıkla ilgilidir. Sıcaklık 2 derecenin altına düşme ve 8 derecenin üstüne çıkma meyline girdiğinde, sistem farklı algoritmalar ile bunun olabileceğini öngörüyor ve kullanıcıya bunu düzeltmesi için 1 saat kadar müddet tanıyor. Ola ki bu 1 saat içinde kullanıcıya ulaşılamadı yahut kullanıcı ilgili üniteye ulaşmakta zorluk çekti, örneğin kış olduğu için yol kapandı, bu türlü bir durum kelam konusu oldu. Bu türlü bir durumda sistem, o ünitede bulunan aşıları ‘kullanılamaz, şüpheli’ forma getirir. Daha sonra üst ünitedeki komite aracılığıyla ayrıntılı inceleme yapılır. Öteki kayıt aygıtlarından aşının kaç saat, nerede kaldığı üzere bilgiler toplanır, tutanak altına alınır. Bu datalar değerlendirildikten sonra gerekiyorsa aşı imha edilir. Güvenmediğimiz, kuşku duyduğumuz bir aşıyı asla sağlıklı bir beşere uygulamayız. Kuşkumuz varsa o aşıyı katiyetle imha edilmesi için ayırırız.”
Türkiye’de bu vakte kadar yapılan yatırımlarla oluşturulan mevcut sıhhat alt yapısının, Kovid-19 aşılarının uygulanması için de uygun olduğunu söz eden Yamanoğlu, meskeninde aşılanacaklar için de aşıların, gezici sıhhat hizmeti veren aile tabipleri tarafından aşı nakil kapları ile taşındığını kaydetti.
Yamanoğlu, aşı nakil kaplarının da aşıları en az 8 saat boyunca bozulmaktan koruduğuna dikkati çekerek, “Gezici sıhhat hizmetlerinde, aile doktorlarımız aşıları dolaptan karekodu okutarak bu aşı nakil kaplarına aktarıyor. Daha sonra ilgili yere giderek uygulamayı yapabiliyor. Şayet aşı, aşı nakil kabında unutulursa sistem otomatik olarak 8 saat sonra bu aşıyı kullanılamaz duruma getiriyor.” bilgisini paylaştı.
Türkiye’nin aşılamayı daha süratli yapacak alt yapısının bulunduğuna işaret eden Yamanoğlu, “Unutmamamız gereken bir durum var. Şu anda pandemi devrindeyiz, bu devirde dikkate almamız gereken sıhhati korumak ismine maske ve uzaklık kuralına riayet etmek. Bu nedenle yığılmaları engellemek için randevulu sistem oluşturuldu. Randevu kapasitesini dilersek artırabiliriz ama önceliğimiz muhakkak insanların evvel hastalanmaması, ziyan görmemesi üzerine konseyi. Yoksa aşı kapasitesi olarak, sayı olarak çok daha yüksek düzeylere ulaşabilecek durumdayız.” değerlendirmesinde bulundu.
Memurlar
