Devlet ve vakıf yükseköğretim kurumlarında araştırma vazifelisi istihdamı, 09 Kasım 2018 tarihli ve 30590 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Takımlarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi Imtihan ile Giriş Imtihanlarına Ait Adap ve Asıllar Hakkında Yönetmelik“te yer alan kararlarına uygun olarak yürütülmektedir.
İlgili yönetmeliğin “Genel kaideler” başlıklı 6 ncı unsurunun 1 inci fıkrasında; “Bu Yönetmelik kapsamındaki öğretim elemanı takımlarına yapılacak atamalarda;
a) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci hususunda belirtilen kaideleri taşımak,
b) ALES’ten en az 70, Yükseköğretim Konseyi tarafından kabul edilen merkezi yabancı lisan imtihanından en az 50 puan yahut eşdeğerliği kabul edilen bir imtihandan bu puan muadili bir puan almış olmak gerekir. Merkezi imtihan muafiyetinden yararlanmayı talep edenlerin ön kıymetlendirme ve en son kıymetlendirme etaplarında ALES puanı 70 olarak kabul edilir.” kararları yer almaktadır.
Mezkür Yönetmeliğin “Özel Koşullar” başlıklı 7 nci hususunun 1 inci fıkrasında ise; “Devlet yükseköğretim kurumlarının araştırma vazifelisi takımlarına müracaatlarda tezli yüksek lisans, doktora yahut sanatta yeterlik eğitimi öğrencisi olmak kaidesi aranır.” sözü bulunmaktadır.
Genel ve özel kurallara ek olarak, ilgili Yönetmeliğin 6 ncı hususunun 2 nci fıkrasındaki “Meslek yüksekokullarının Yükseköğretim Konseyi tarafından belirlenen uzmanlık alanlarındaki öğretim vazifelisi takımları hariç olmak üzere üniversite ve yüksek teknoloji enstitüleri, senato kararıyla, bu Yönetmelikte belirlenen ALES ve yabancı lisan puan barajlarının üzerinde bir puanı minimum puan olarak belirleyebilirler.” karara nazaran yükseköğretim kurumları genel kaidelerde geçen ALES (en az 70) ve yabancı lisan (en az 50) puanlarını senato kararıyla yükseltme yetkisini haizdirler.
Örneğin, A üniversitesi B fakültesi C kısmı D anabilim kısmı araştırma vazifelisi takımı duyurusunda ALES puan kaidesi 80’e, yabancı lisan puan barajını ise 90’a yükseltilmek suretiyle müracaat alınabilmektedir. Bu puanın altında olan adayların başvurusu ilgili mevzuata nazaran mümkün olamamaktadır. Nitelikli araştırma vazifelisi istihdamının yönetmeliğe nazaran öncelikli belirleyici ögesi ALES ve yabancı lisan olduğu için üniversitelere bu türlü bir yetki tanınmaktadır.
Öte yandan, 09 Kasım 2018 tarihinden itibaren duyuruların denetim ve kontrol yetkisi bütünüyle üniversitelere bırakıldığı için yükseköğretim kurumlarının yöneticilerinin yönetmeliğe uygun olmayan örnekler yaratmak konusunda çok maharetli olduğunu bir müddettir sizlerle paylaşıyoruz. Bu sefer, araştırma vazifelisi alımında yaratılan yeni bir örneği Marmara Üniversitesi özelinde sizlerin bilgisine sunalım.
Kelam konusu yükseköğretim kurumu tarafından 18 Eylül 2020 tarihli Resmi Gazete’de Fen-Edebiyat Fakültesi Psikoloji Kısmı için 1 (bir) araştırma vazifelisi takımı duyuru edilmiştir. Duyuru özel koşulu olarak; “Psikoloji yahut Ruhsal Danışmanlık ve Rehberlik Kısımlarından birinden Lisans mezunu olmak. Psikoloji yahut Ruhsal Danışmanlık ve Rehberlik Kısımlarından birinden Tezli Yüksek Lisans yapıyor olmak. YÖK’ün kabul ettiği Yabancı Lisan Imtihanlarından birinden 95 yahut üzeri puan almak. Lisans mezuniyet notu 3,5 yahut üzeri olmak.” belirlenmiştir.
Üstte yer verdiğimiz yönetmelik kararlarına nazaran, devlet ve vakıf yükseköğretim kurumları ALES, yabancı lisan ve lisansüstü eğitim koşulu hariç olmak üzere araştırma vazifelisi duyurularında lisans mezuniyet puan/ortalama kuralı belirlemeye ve bunu da 3,5 düzeylerine yükseltmeye yetkili değildirler. Yükseköğretim Şurası üniversitelere öğretim elemanı duyurularında lisans mezuniyet kriteri koymak için müsaade verse idi, bunu öncelikle ilgili yönetmeliğe kendisi eklerdi.
Öteki taraftan, elbette bu duyuru “kişiye özel” değildir. Ülkemizde bilhassa PDR ve Psikoloji alanında çok yüksek düzeyde ALES, yabancı lisan ve lisans mezuniyet notuna sahip aday vardır. Burada tabir etmeye çaba ettiğimiz husus, yönetmelikte lisans mezuniyet notu koşulunun koyulabileceğine/yükseltilebileceğine dair açıkça düzenlenmeyen bir konuyla ilgili olarak Üniversitenin olmayan yetkisinden doğacak sonuçların yargıdan dönebileceği konusudur.
Sonuç olarak, Marmara Üniversitesinin Fen-Edebiyat Fakültesi Psikoloji Kısmı için duyuru ettiği araştırma vazifelisi takımındaki lisans mezuniyet notu kriterinin, “Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Takımlarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi Imtihan ile Giriş Imtihanlarına Ait Tarz ve Temeller Hakkında Yönetmelik“in kararlarına nazaran yine değerlendirilmesinde yarar bulunmaktadır.
Memurlar
