Cumhurbaşkanı Başdanışmanı ve Cet Tohumu Projesi Koordinatörü Prof. Dr. İbrahim Saraçoğlu, tohumlarımızın gizlice toplanıp koleksiyon yapan İngilizlerden geri alınışının kıssasını gazetemize anlattı. Saraçoğlu “İngilizler, 73 yıldır Anadolu’da tohumlar toplamış. Bunlara farklı kimlikleri hatırlatacak Ermenikum, Bizantikum üzere isimler vermiş. Tohum, toprak ve bitki örneklerinin en azından yarısını vermeyi teklif ettiler. Pazarlığa açık bir bahis olmadığını belirttik ve tohumları geri aldık” dedi
GENETİK HARİTA
İngilizlerin, cet tohumlarını toplama emelini da açıklayan Prof. Dr. Saraçoğlu “Anadolu topraklarının biyolojik zenginliğini dünyadaki tüm botanikçiler ve arkeobotanikçiler bilir. 73 yıl öncesine ilişkin rastgele bir çağdaş tohuma sahipseniz ve toplanma bölgelerinin coğrafik koordinatlarına kadar not edilmiş bir data bankanız varsa bu sizin referans olarak kullanabileceğiniz bir koleksiyona sahip olduğunuz manasına gelir. Günümüzde artık bulunmayan tohumların genetik haritalarının çıkarılmasında; tohumların günümüz kurallarında yine adapte edilerek çoğaltılmasında kullanılabilir. Ülkeler; kendi tohum çeşitlerini geliştirmek için Anadolu’daki varlıklı tohum varlığına odaklandı. Bunun sebebi cet tohumu olmadan yeni tohum çeşidi geliştirilmesinin mümkün olmaması. Ayrıyeten marketlerde satışa sunulan cet tohumu eserlerin tescil süreçleri yapılıyor. Bitince genetik ve kimyasal tanımlamalara geçilecek” dedi.
Birincilerin projesi
Cet Tohumu Projesi, iki farklı mevzuda birincilerin projesi olmasıyla öne çıkıyor. Hiçbir ülkenin yönetmeliğinde tohum tesciline ait “genotip ve kemotip analiz” sözü bulunmuyor. Türkiye, bu tabirlere yer verdi ve bir prensip imza attı. Yeniden, ‘Mirasımız Cet Tohum’ itibar kitabı, Cumhurbaşkanlığı tarafından basılan itibar kitapları ortasında Osmanlıca içeren birinci basılı eser oldu.
Cevdet Fırat Aydoğmuş
Memurlar
