TBMM Hükümlü ve Tutuklu Haklarını İnceleme Alt Komitesi Lideri İbrahim Yurdunuseven, cezaevlerinde bulunan tutuklu ya da mahkumların makul ve kuvvetli kuşku uyandırması halinde ayrıntılı arama uygulamasına tabi tutulduğunu belirtti.
Kurul, AK Parti Afyonkarahisar Milletvekili İbrahim Yurdunuseven başkanlığında toplandı.
Toplantıda, konuşan Yurdunuseven, son günlerde tartışma konusu olan ayrıntılı arama üst başlığınıda yer alan “çıplak arama” ile ilgili uygulamanın kanuna nazaran nasıl yapıldığı ve bu uygulamanın yurt dışındaki örneklerini paylaştı.
Ceza infaz kurumlarındaki aramaların ilgili kanun gereği gerçekleştirildiğini tabir eden Yurdunuseven, “Sıfatı ne olursa olsun herkes kuruma girişte hassas kapıdan geçmek zorundadır. Kuşku halinde kuruma girmekte ısrarcı olan bireylere elle fiziki arama yapılmaktadır. Kuruma giren hükümlü ve tutuklular için de bu uygulama kelam mevzusudur. Kişi makul ve kuvvetli kuşku uyandırması halinde ayrıntılı arama uygulaması yapılmaktadır. Ayrıntılı arama tutuklu ya da mahkumun utanma hissini ihlal etmeyecek halde birebir cinsten misyonlu tarafından kimsenin göremeyeceği bir odada gerçekleştirilmektedir.” dedi.
Yurdunuseven, ayrıntılı arama sırasında evvel vücudun üst kısmındaki giyisilerin çıkarıldığını, alt kısımdaki giysilerin, üst kısımdaki giyisilerin giyilmesinin akabinde çıkarıldığını söyledi.
Bu süreçler sırasında ilgili bireye tek kullanımlık önlüklerin verildiğinin altını çizen Yurdunuseven, “Detaylı arama sırasında vücuda dokunulmaması için gerekli ihtimam gösterilir. Öncelikle tutuklu ve mahkumdan yasaklı ya da tehlikeli hususun kendisi tarafından çıkarılıp teslim edilmesi istenir. Aksi halde vücut çukurlarının aranması gereken hallerde ayrıntılı aramayı cezaevi tabibi gerçekleştirmektedir. Burada emel, hükümlü tutukluların can, emniyet ve sıhhatlerinin korunmasıdır.” diye konuştu.
Yurdunuseven, ayrıntılı arama konusunda birtakım ülkelerin uygulamalarına da değindi.
Hollanda’da, cezaevi güvenliğinin sağlanması için her türlü girişte hükümlü ve tutuklunun üstünün arandığını vurgulayan Yurdunuseven, “ABD örneğinde de misal arama uygulaması yapılmaktadır. Lakin bizdeki uygulamada birebir cinsten vazifeli memur tarafından arama yapılırken ABD’de hükümlü ya da tutuklunun ayrıntılı araması tıpkı cinsiyetten olmayan bir memur tarafından da yapılabilmektedir. Bizdeki uyguluma örneği İtalya örneğinde de görülmektedir.” tabirlerini kullandı.
Kurul üyesi AK Parti Diyarbakır Milletvekili Oya Eronat da dışarıdan bakıldığında çıplak aramanın onur kırıcı görüldüğünü fakat mahkumun kendisinin ya da koğuştaki insanların sıhhatinin korunmasına dönük bir maksat güdüldüğünde uygulamaya karşı durmanın çok gerçek olmayacağını lisana getirdi.
CHP Ankara Milletvekili Ali Haydar Hakverdi de insan hakları istikrarı ile güvenlik istikrarı ortasında çok ince bir çizginin bulunduğunu söyledi.
“Çıplak arama konusunun bence yeni bir düzenlemeye gereksinimi var.” diyen Hakverdi, “Çok iyi kanun yapabiliriz lakin bu berbat uygulayıcılar elinde heder olabiliyor. Ben cezaevlerinde hak ihlalleri yapan görevlilere vaktinde müdahale edildiğine inanmıyorum. Kanunda çıplak aramanın kuşku üzerine yapılabildiği söyleniyor lakin bunun çabucak herkes için uygulandığını düşünüyorum.” değerlendirmesinde bulundu.
– “İnsan haklarını önceleyen güncellemelere gereksinimimiz var”
HDP Mersin Milletvekili Fatma Kurtulan da komiteye, şu yahut bu mevzu hakkında çok sayıda şikayetin ulaştığını söyledi.
Komitenin yapacağı ziyaretlerin konusunu yalnızca çıplak arama sıkıntısının oluşturmaması gerektiğini söz eden Kurtulan, şöyle konuştu:
“Ayakta sayım sorunu de bir problemdir. Yaşanan badirelerin gözardı edilmesi münferit olayların genele yayılmasına sebep oluyor. Çıkıp orada ‘çıplak aramaya maruz kaldım’ demek herkesin harcı değildir. Çıplak arama sıkıntısında insan haklarını önceleyen güncellemelere gereksinimimiz var.”
Öteki komite üyelerinin de görüş ve tekliflerini lisana getirmesi sonrasında Kurul Lideri Yurdunuseven, komitenin yerinde inceleme yapmasını teklif etti.
Bunun üzerine kurul, önümüzdeki günlerde Sincan Ceza İnfaz Kurumuna, akabinde da Afyorkarahisar Ceza İnfaz Kurumu’na bir ziyaret gerçekleştirmeyi kararlaştırdı.
Memurlar
