Evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına neden olan olaylarda davacı-davalı kocanın sadakat yükümlülüğüne muhalif davranmak halindeki ağır kusuruna karşılık davalı-davacı (kadın)ın da eşine “zürriyetsiz, dürzü, gavat” halinde hakaretler ettiği halindeki davada lokal mahkeme “davacı karşı davalının davasının reddine, davalı karşı davacının davasının kabulüne” karar verilmiştir.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi bu kararı bozmuşsa da mahallî mahkeme kararında direnmiştir.
Yargıtay Hukuk Genel Şurası aşağıdaki münasebet ile bayanın kusurlu sayılamayacağına hükmetmiştir:
Somut olayda da davacı karşı davalı erkeğin öbür bir bayanla alaka kurmak, bu kişiyi yakın etrafına “yengeniz” diyerek tanıtıp, toplumsal ortamlarda birlikte bulunmak suretiyle açık formda sadakat yükümlülüğüne muhalif davrandığı anlaşılmıştır. Davacı karşı davalı erkeğe atfedilen bu kusur belirlemesi Özel Daire ve mahkeme ortasında çekişme konusu olmamakla birlikte davacı karşı davalı erkeğin annesi olan ve şahit olarak dinlenen M. K. beyanına nazaran davalı karşı davacı bayanın da eşine ” zürriyetsiz, dürzü, gavat” biçiminde hakaret ettiği anlaşılmıştır.
Lakin çabucak belirtilmelidir ki, olaya mahsus nedenlerle davalı karşı davacı bayanın evlilik birliği içinde aleni bir biçimde sadakatsiz bir ömür süren eşine bu biçimde söylemiş olduğu hakaret sözcüklerinin reaksiyon ile söylenmiş olduğu kabul edilmelidir. Reaksiyon ile söylenen kelamlar nedeniyle bayanı az da olsa kusurlu saymak mümkün değildir.
T.C. Yargıtay Hukuk Genel Heyeti
2017/1906 E.
2018/112 K.
“İçtihat Metni”
MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi
Taraflar ortasındaki karşılıklı “boşanma” davalarından ötürü yapılan yargılama sonunda Ankara 7. Aile Mahkemesince “davacı karşı davalının davasının reddine, davalı karşı davacının davasının kabulüne” dair verilen 21.05.2013 gün ve 2012/1668 E., 2013/650 K. sayılı karar, her iki taraf vekilinin temyizi üzerine Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin 20.01.2014 gün ve 2013/19410 E. 2014/895 K. sayılı kararı ile;
“…1- Davalı-davacı (kadın)’ın temyiz itirazlarının incelenmesi sonucunda;
Karar, davacı-davalı (koca) tarafından temyiz edilmiş, öbür taraf vekili de, temyize karşılık dilekçesinde karara ait itirazlarını bildirerek temyiz isteğinde bulunmuştur. (HUMK. m.433/2) Kararı müddetinde temyiz etmemiş olan tarafın, temyize karşılık dilekçesindeki temyiz itirazlarının incelenebilmesi, temyiz dilekçesinin bildirisinden itibaren on gün içinde yanıt verilmesi halinde mümkündür. (HUMK. m. 433/2) Aksi halde, müddetinden sonra verilen karşılık dilekçesindeki temyiz itirazları dikkate alınamaz davacı-davalı (koca)’nın temyiz dilekçesi, başka tarafa 12.07.2013 günü bildiri edilmiş ;karşı taraf, karara ait itirazlarını da ihtiva eden temyize karşılık dilekçesini, yasal on günlük mühletten sonra 25.07.2013 günü vermiştir. Bu durumda davalı-davacı (kadın)’ın katılma yoluyla temyiz talebinin müddet aşımı sebebiyle reddine karar verilmesi gerekmiştir.
2- Davacı-davalı (koca)’nın temyiz itirazlarının incelenmesine gelince;
Yapılan soruşturma ve toplanan kanıtlardan, evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına neden olan olaylarda davacı-davalı kocanın sadakat yükümlülüğüne muhalif davranmak halindeki ağır kusuruna karşılık davalı-davacı (kadın)ın da eşine “zürriyetsiz, dürzü, gavat” biçiminde hakaretler ettiği anlaşılmaktadır. Bu halde taraflar ortasında ortak hayatı temelinden sarsacak derecede ve birliğin devamına imkan vermeyecek nitelikte bir geçimsizlik mevcut ve sabittir. Gerçekleşen olaylar karşısında davacı-davalı (koca) da dava açmakta haklı olup Türk Uygar Kanununun 166/2 unsuru şartları kocanın davası tarafından gerçekleşmiştir. O halde davacı-davalı (koca)nın boşanma davasının da kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı halde reddi hakikat görülmemiştir…” gerekçesiyle karar bozularak belge yerine geri çevrilmekle yine yapılan yargılama sonunda mahkemece evvelki kararda direnilmiştir.
HUKUK GENEL HEYETİ KARARI
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek temyiz dilekçesinin müddetinde verildiği anlaşıldıktan ve evraktaki bilgi ve evraklar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Dava ve karşı dava Türk Uygar Kanunu’nun (TMK) 166. unsurunun birinci fıkrasında düzenlenen evlilik birliğinin sarsılması nedenine dayalı boşanma istemine ilişkindir.
Davacı karşı davalı (erkek) vekili müvekkilinin evlilik mühletince birlik misyonlarını yerine getirdiğini, çocuklarının olmaması sebebiyle tedavi olmasına karşın davalının tıbbi teşhis ve tedavi sürecinden ısrarla kaçındığını, daima olarak sorunun müvekkilinde olduğunu lisana getirdiğini ve davalının müvekkilinin annesiyle de tartışmalar yaşadığını, evlilik birliğinin çekilmez hale geldiğini belirterek boşanma kararı verilmesini talep etmiştir.
Davalı karşı davacı (kadın) vekili evliliğin birinci yıllarında gebe kaldığını, bu hamileliğinin düşükle sonuçlandığını, buna bağlı olarak tedavi gördüğünü lakin eşinin alkol alışkanlığı ve gece yaşantısı sebebiyle çocuklarının olmadığını, Ankara’ya yerleştikten sonra davacı karşı davalının çeşitli mazeretlerle konuta geç geldiğini, pavyon hayatına yöneldiğini, meskenin gereksinimlerini karşılamamaya ve öbür bir bayanla yaşamaya başladığını, hakaret ettiğini, karşı davalının en son 24 Kasım 2012’de konutu terk ettiğini belirterek, tam kusurlu olan erkeğin davasının reddine, karşı davanın kabulü ile boşanmaya karar verilmesini, 800,-TL önlem ve yoksulluk nafakası ile 50.000,-TL maddi ve 50.000,-TL manevi tazminata hükmedilmesini istemiştir.
Mahkemece davacı karşı davalının sadakat yükümlülüğünü yerine getirmediği, bu nedenle kusurlu olduğu, kimsenin kendi kusurundan yararlanamayacağı gerekçesiyle asıl davanın reddine, karşı davanın kabulü ile tarafların boşanmalarına, davalı karşı davacı (kadın) faydasına 500, -TL yoksulluk nafakası ile 30.000,-TL maddi ve 5.000,-TL manevi tazminata hükmedilmesine karar verilmiştir.
Taraf vekillerinin temyizi üzerine karar, Özel Dairece üstte başlık kısmında açıklanan münasebetlerle bozulmuştur.
Mahallî mahkemece davacı karşı davalının sadakat yükümlüğünü yerine getirmediği, eşini alenen ve fütursuzca aldatan bir eş karşısında bayanın söylemiş olduğu kelamların reaksiyon niteliğinde olduğu belirtilmek suretiyle erkeğin davasının reddi, bayanın davasının kabulüne ait evvelki kararda direnilmiştir.
Direnme kararı davacı karşı davalı (erkek) vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca “…taraflara yüklenen borç ve tanınan hakkın sıra numarası altında belirtildiği açık, infazda kuşku ve tereddüt uyandırmayacak biçimde, yöntemin aradığı niteliklere haiz kısa karar ve buna uygun gerekçeli karar oluşturulmadığı…” gerekçesiyle yoldan bozma kararı verilmiştir.
Lokal Mahkemece Yargıtay Hukuk Genel Konseyi bozma kararına uyulmak suretiyle verilen direnme kararı davacı karşı davalı (erkek) vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Direnme yolu ile Hukuk Genel Şurası önüne gelen uyuşmazlık, somut olayda davalı karşı davacının (kadının) kusurlu olup olmadığı, burada varılacak sonuca nazaran davacı karşı davalının (erkeğin) boşanma davasının kabul edilmesinin gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır.
Uyuşmazlığın tahlili için ilgili yasal düzenlemelerin değerlendirilmesinde fayda vardır.
4721 sayılı Türk Uygar Kanunu (TMK)’nın 166.maddesi:
“Evlilik birliği, ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış olursa, eşlerden her biri boşanma davası açabilir.
Üstteki fıkrada belirtilen hallerde, davacının kusuru daha ağır ise, davalının açılan davaya itiraz hakkı vardır. Bununla bir arada bu itiraz, hakkın berbata kullanılması niteliğinde ise ve evlilik birliğinin devamında davalı ve çocuklar bakımından korunmaya paha bir fayda kalmamışsa boşanmaya karar verilebilir…” kararını içermektedir.
Anılan hususa nazaran, boşanmayı talep edebilmek için büsbütün kusursuz ya da az kusurlu olmaya gerek olmayıp, daha fazla kusurlu bulunan tarafın dahi dava hakkı bulunmakla birlikte, boşanmaya karar verilebilmesi için, öteki tarafın az da olsa kusurunun varlığı ve bunun belirlenmesi kaçınılmazdır. Az kusurlu eş boşanmaya karşı çıkarsa bu halin tespiti dahi tek başına boşanma kararı verilebilmesi için kâfi olmaz. Az kusurlu eşin davaya karşı çıkması hakkın berbata kullanılması niteliğinde olmalı, evlilik birliğinin devamında bu eş ve çocuklar bakımından korunmaya bedel bir faydanın kalmadığı anlaşılmalıdır.
Öte yandan, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 254. unsuru uyarınca bilakis önemli ve inandırıcı kanıt ve olaylar bulunmadıkça asıl olan şahitlerin gerçeği söylemiş olmalarıdır. Akrabalık yahut başka bir yakınlık başlı başına şahit beyanını kıymetten düşürücü bir sebep sayılamaz (HGK’nIn 24.12.2014 gün ve 2013/2-1417 E., 2014/1090 K. sayılı ilamı). Belgede mahallî mahkemece dinlenen şahitlerin beyanlarının aksi ispatlanmış değildir.
Somut olayda da davacı karşı davalı erkeğin öteki bir bayanla münasebet kurmak, bu kişiyi yakın etrafına “yengeniz” diyerek tanıtıp, toplumsal ortamlarda birlikte bulunmak suretiyle açık biçimde sadakat yükümlülüğüne ters davrandığı anlaşılmıştır. Davacı karşı davalı erkeğe atfedilen bu kusur belirlemesi Özel Daire ve mahkeme ortasında çekişme konusu olmamakla birlikte davacı karşı davalı erkeğin annesi olan ve şahit olarak dinlenen M. K. beyanına nazaran davalı karşı davacı bayanın da eşine ” zürriyetsiz, dürzü, gavat” biçiminde hakaret ettiği anlaşılmıştır.
Lakin çabucak belirtilmelidir ki, olaya has nedenlerle davalı karşı davacı bayanın evlilik birliği içinde aleni bir formda sadakatsiz bir hayat süren eşine bu biçimde söylemiş olduğu hakaret sözcüklerinin reaksiyon ile söylenmiş olduğu kabul edilmelidir. Reaksiyon ile söylenen kelamlar nedeniyle bayanı az da olsa kusurlu saymak mümkün değildir. Burada TMK’nın 166/2. unsuru şartlarının oluştuğundan kelam edilemez.
Hukuk Genel Konseyindeki görüşmeler sırasında davacı karşı davalı erkeğin sadakat yükümlülüğüne karşıt davranışı karşısında bayanın kelamlarının reaksiyon olarak söylendiğinin kabulünün imkanlı olmadığı, sarf ettiği kelamlar nedeniyle az da olsa kusurunun bulunduğu, bu nedenle bozma kararının yerinde olduğu görüşü ileri sürülmüş ise de bu görüş üstte açıklanan sebeplerle Konsey çoğunluğunca benimsenmemiştir.
Bu prestijle, tarafların karşılıklı sav ve savunmalarına, şahit beyanlarına, mahkeme kararında açıklanan gerektirici nedenler ve bilhassa reaksiyon niteliğinde olduğu kabul edilen davranışlarda bulunan davalı karşı davacı bayana boşanmaya sebep olan olaylarda rastgele bir kusur yüklenemeyeceği sonucuna varıldığından davacı karşı davalı erkeğin davasının reddine ait direnme kararı yerindedir.
Ne var ki, davalı karşı davacı bayanın boşanma davası ile fer’ilerine ait temyiz itirazları Özel Dairece incelenmediğinden, bu taraflara ait temyiz itirazlarının incelenmesi için evrak Özel Daireye gönderilmelidir.
SONUÇ: Üstte açıklanan nedenlerle davacı karşı davalı erkeğin davasının reddine ait direnme kararı yerinde olup davalı karşı davacı … vekilinin boşanma davası ile fer’ilerine ait temyiz itirazlarının incelenmesi için evrakın 2. HUKUK DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE 07.02.2018 gününde bildirim tarihinden itibaren on beş günlük mühlet içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere yapılan ikinci görüşmede oy çokluğuyla karar verildi.
Memurlar
