Ahmet Meşhur’un yazısı;
Aday memurların ve memur adaylarının bilmesi gerek kritik bilgiler
Kamu kurum ve kuruluşlarında misyon yapan aday memurlarla memur olmak isteyen adayların bilmesinde yarar olduğunu düşündüğümüz hususları başlıklar halinde açıklamaya çalışacağız.
1- Memur adayının, üç üst dereceye atanması mümkün müdür?
Devlet memuriyetine giriş derece ve kademeleri tahsil durumuna nazaran belirlenmiştir. Örneğin liseyi bitirenler 13/3 derece ve kademeden, 2 yıl müddetli yüksek tahsil mezunları 10/2’den, 4 yıllık yüksek tahsil mezunları ise 9/1’den başlamaktadır.
Bu giriş derece ve kademeleri, 657 sayılı Kanun’un 36’ncı hususunda daha detaylı bir biçimde belirlenmiştir. Daha ayrıntı bilgiye ulaşmak isteyen okurlarımızın, 36’ncı unsurdaki tabloya bakmalarını öneririz.
a) Giriş derecelerine eklenen ögeler
Giriş derece ve kademelerine bazen ek derece ve kademe verilmektedir. Bunun desteği da yeniden 657 sayılı Kanun’un 36’ncı unsurudur. 36’ncı husustaki ek derece ve kademeler;
1- Mezun olunan bölüm/ fakülte,
2- Alınan sertifika ve evraklar,
3- Girilen takım unvanı,
4- Mezuniyet sonrası alınan tahsiller,
5- Memuriyet öncesi hizmetler,
üzere ögelere nazaran değişebilmektedir.
b) Uygun boş takım olmaması
Memuriyete giren bir kişinin, takım derecesine ait olarak karşılaşacağı bahislerden birisi de uygun takım derecesinin bulunmamasıdır. Kamu kurumlarında yer alan boş takımların dereceleri, her yıl kamu kurumları tarafından “boş takım değişikliği” yoluyla tekrar belirlenebilmektedir. Fakat bu belirleme için Cumhurbaşkanlığı Kararı gerekmektedir.
Daha evvel çokça eleştirdiğimiz üzere bir kamu kurumundaki örneğin mühendis takımlarının derecelerinin değiştirilmesi için daha evvel Bakanlar Şurası Kararı artık ise Cumhurbaşkanı Kararı olmaksızın derece değişikliği yapılamamaktadır.
Bu hususu şu nedenden ötürü açıklama gereği duyduk: Kimi okuyucularımız bir kamu kurumuna, lisans mezunu olduğu için 9’uncu dereceye atanması gerekirken 6’ncı derece ile atandığını belirterek bunun nedeni öğrenmek istemektedir.
Bu uygulamanın nedeni 657 sayılı Kanun’un 45’inci hususudur. 45’inci unsur, kamu kurumlarının, 657 sayılı Kanunun 36’ncı unsurunda belirtilen tahsil durumları itibariyle tespit olunan yükselinebilecek dereceyi aşmamak ve karşılık gösterilecek takım derecesi kazanılmış hak aylık derecelerinin üç üst derecesinden fazla olmamak kaydıyla, bireyleri üç derece aşağı atayabileceğini karara bağlamıştır.
c) Uygulama 5-15 dereceler için geçerlidir
Fakat bu uygulama 5-15 dereceler ortası geçerlidir. Bir örnek verecek olursak kamu kurumu şayet 9’uncu dereceli boş takıma sahip değilse 3 derece yüksek olan 6’ncı dereceye dört yıllık tahsil görmüş bir kişiyi atama yapabilir. Lakin bir kamu kurumunun (68’inci husus kararları gizli kalmak kaydıyla) 6 derecedeki bir kişiyi 4’üncü dereceye ataması mümkün değildir. Çünkü atamaların 5-15 ortasında olması gerekmektedir.
d) Bu halde maaş nereden alınacaktır?
Burada belirtilmesi gereken bir öbür konu ise maaşın hangi derece ve kademe üzerinden ödeneceğidir. Bu mevzudaki karar ise 657 sayılı Kanun’un 45’inci hususun son fıkrasında yer almaktadır. Bu fıkrada yer alan karara nazaran kişi üç üst derecedeki takıma atanmış olsa da maaşını müktesebi olan derece ve kademeden alacaktır. Yani 4 yıllık fakülte mezunu bir memur 6’ncı dereceli bir takıma atanabilir. Lakin, bunların müktesebi yeniden 9’uncu derecedir ve ödemeler buna nazaran yapılacaktır.
2- Aday memur, hangi hallerde naklen öteki kurumlara geçebilir?
Bir kamu kurumunda aday memur olarak çalışıyorum. Asaletim tasdik olmadan diğer bir kamu kurumuna geçiş yapabilir miyim?
657 sayılı Kanun’un 54’üncü hususunda; “…Aday olarak atanmış devlet memurunun adaylık müddeti bir yıldan az iki yıldan çok olamaz ve bu müddet içinde aday memurun öbür kurumlara nakli yapılamaz” kararına yer verilmiştir. Bu karara nazaran asaleti tasdik olmayan memurların öteki kurumlara nakli mümkün değildir.
Fakat, uygulamaya temel görüşler veren mülga Başbakanlık Devlet Işçi Başkanlığı bu kararı yumuşatmıştır. Başkanlık verdiği görüşte; özel yarış imtihanları ile girilmesi kaide olan mesleklere ilişkin giriş imtihanını kazanan aday memurun bu unsur kararı kapsamına girmediğini belirtmiştir. Buna nazaran bir aday memur şayet öteki bir kamu kurumundaki müfettiş, uzman, denetmen kontrolör yardımcılığı üzere bir takıma atanmaya hak kazanması halinde naklen geçebilir. Ayrıyeten, KPSS sonuçlarına nazaran yerleştirmeyi de bu kapsamda kıymetlendirmektedir.
Öteki taraftan bu karar 657 sayılı Kanun’a tabi takımlar ortasındaki geçişler için kelam mevzusudur. Farklı işçi kanunlarına tabi takımlar ortasında bu kararın geçerliliği yoktur. Örneğin Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nda aday memur olarak çalışan biri 399 sayılı KHK’ya tabi bir KİT’teki kontratlı konuma istifa ederek geçebilir. Yeniden bu memur KPSS sonuçlarına nazaran Sıhhat Bakanlığı’na yerleşmişse adaylık durumu nakline mani teşkil etmez.
3- Aday memurun askere gitmesi halinde memurluğu biter mi?
Memuriyet takımlarına atama yapılması ve işe başlanılması ile birlikte artık aday memur statüsüne girilmiş olmaktadır. Bu etaptan sonra askerlik konusunda, asil memurlar hangi haklara sahipse aday memurlar da o haklara sahip olacaktır. Buna nazaran, aday memurun askerlik tecili bittiğinde, adaylığı yarım bırakarak askerlik vazifesine başlayacak, askerlik vazifesi dönüşünde ise kaldığı yerden memuriyete devam edecektir. Askerliğin aday memurun memuriyetine hiçbir olumsuz tesiri yoktur. Dönüşünde de sorun olmayacaktır.
4- Aday memurlardan yükseköğrenimde hazırlık sınıfı okuyanlar ek bir kademe alır mı?
Yükseköğrenimde hazırlık sınıfı okuyanlar için ek 1 kademe ilerlemesi verilmez. Bu açıklamamızın desteği 657 sayılı Kanun’un 36/A-6/b unsurunda yer alan “Ortaokul ve dengi, lise ve dengi okulların, olağan tahsil mühletinden fazla olması halinde, başarılı her tahsil yılı için bir kademe ilerlemesi uygulanır” kararıdır. Bu kararda yalnızca ortaokul ve dengi ile lise ve dengi sözlerine yer verilmiştir. Yükseköğrenim denmediği için yükseköğrenimde bir yıl hazırlık okuyanlara ek bir kademe verilmez. Ayrıyeten, ortaokul ve dengi ile lise ve dengi okulların olağan tahsil müddetinden fazla olması nedeniyle alınan ek kademeler aday yahut asil memur ayrımı gözetilmeksizin verilir.
Memurlar
