Kadim devlet geleneğimizde memurların yetiştirilmesi ehemmiyetle üzerinde durulmuş bir mevzu olmuştur. Yüzyıllar uzunluğu birçok kıtaya karar süren Osmanlı Devletinin muvaffakiyetinin özünde “iyi eğitime tutulmuş ve yetiştirilmiş” memurlar olduğu bir gerçektir.
Osmanlı bürokrasisinin çoklukla Enderun’da yetişmiş şahıslardan olması, bu bireylerin idari işler noktasında “uygulamalı eğitim” başta olmak üzere birçok farklı bahiste eğitime tabi tutulmaları, devlet teşkilatımızın sağlam temeller üzerine kurulmasını sağlamıştır.
O günlerden bugünlere geldiğimizde ise Enderun yahut gibisi bir yapının olmaması büyük bir eksiklik olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunun yerine her devlet kurumunun kendi işçisinin eğitiminden sorumlu tutulması her kurumun farklı uygulamalar içerisinde olmasına, devlet memurluğu hizmetine giren bireylerin eğitimlerinde istenilen kalitenin yakalanamamasına neden olmuştur.
Bu noktadan hareketle bu yazımızda aday memur eğitimlerine yönelik üç başlıkta bir dizi tespit ve teklifte bulunacağız.
1- ADAY MEMUR EĞİTİMLERİ KURUMLARIN DENETIMINE BIRAKILMAMALI! (DENETİM)
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 55 inci unsurunda; aday memur olarak atananların temel eğitim, hazırlayıcı eğitim ve staj devresi olmak üzere 3 (üç) basamaklı eğitim ve imtihan sürecinden geçerek yetiştirilmesi karar altına alınmıştır.
Lakin, kamu kurumlarının kimilerinde aday memur eğitimleri gereksiz bir iş yükü olarak görülmektedir. “Denetleyeni, denetim ve takip edeni” olmadığı için kurumların başıboş bir nizamda hareket etmeleri son derece olağandır. Ülkemizde, kontrole tutulmayan her bahis kurumların insafına bırakılmıştır. Haliyle, birçok memur devletle olan ilgisini, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda yer alan haklarını ve yasaklarını yaşayarak öğrenmekte ve deneyim etmektedir.
Bu noktada, ilgili Kanun hususuna dayanılarak 37 yıl önce yürürlüğe konan “Aday Memurların Yetiştirilmesine Ait Genel Yönetmelik“in 27 nci unsurunda yer alan “Başbakanlık Devlet Işçi Dairesi kurumların temel eğitim, hazırlayıcı eğitim ve staj faaliyetlerini yerinde denetler.” kararına nazaran Devlet Işçi Başkanlığı kapatıldığından ötürü kurumların aday memur eğitimi gerçekleştirip gerçekleştirmediği noktasında Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğüne değerli bir vazife düşmektedir. Fakat, kapatılmadan önce DPB, o süreçten sonra da Çalışma Genel Müdürlüğünün “yerinde” bir kontrol yaptığına ihtimal vermiyoruz!
2- ADAY MEMUR DERS MEVZULARI GÜNCELLENMELİ! (REFORM)
1983 yılında yürürlüğe giren “Aday Memurların Yetiştirilmesine Ait Genel Yönetmelik“te aday memurların Temel Eğitimi basamağında 13 başlıkta eğitim konusu belirlenmiştir. Yönetmeliğin yayımlandığı tarih prestijiyle muhtaçlığa yanıt verdiği bedellendirilen bu husus başlıkları günümüz çalışma tertibi ve kamu idaresi anlayışı içerisinde yetersiz kalmaktadır.
İnsan bağları, teknolojiye ve sermaye erişim, fikri ve bilimsel üretkenlikler globalleşen dünyada Ülkelerin siyasi hudutlarından bağımsız olarak bir etkileşim göstermektedir. Münasebetiyle yeni dünya alakalarına ahenk için de yeni eğitim modelleri ve programlarının oluşturulması bir mecburilik halini almıştır.
Kamu idaresinde Islahatın kıymetli bir modülü olarak görülebilecek olan Kamu işçi mevzuatında esaslı değişiklik tartışmaları son 10-15 yıldır ülke gündemini meşgul etmekle birlikte bu mevzuda şimdi bir adım atılabilmiş değildir. Münasebetiyle esaslı bir revizyon muhtaçlık olmakla birlikte sonuç doğurmayan bu tartışmaların kamu işçi mevzuatında birtakım alanların güncellenmesine de mahzur oluşturmamalıdır.
Ulusal ve Memleketler arası seviyede kelam sahibi olacak siyasetler üretmeye çalışan ülkemiz yöneticileri, bu siyasetlerin uygulayıcıları olan kamu çalışanlarının eğitimine gerek kıymeti vermeli, memuriyete girişte mecburî tutulan eğitim programlarını bir an evvel güncellemelidir.
Bu noktada, her seviyede memura “Düzgün Idare Prensipleri“, “Ferdî Dataların Korunması“, “İş Sıhhati ve Güvenliği“, “Toplumsal Medya Kullanımı“, “Sıfır Atık” “Etik Davranış Prensipleri“, “Kamu Idaresinde Yeni Yaklaşımlar“, “Memleketler arası Bağlantılar” üzere bahislerin temel eğitim programlarında ders olarak verilmesinin yararlı olacağını öneriyoruz.
3- İNSAN KAYNAKLARI OFİSİNE VAZIFE DÜŞÜYOR! (YETKİ)
Bilindiği üzere, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçiş süreci ile birlikte direkt Cumhurbaşkanına bağlı olarak İnsan Kaynakları Ofisi kurulmuştur. Kurulduktan sonra misyon ve yetkileri epey genişletilen Ofise yüklenen değerli vazifelerden birisi de devlet memurlarının eğitim süreçleridir.
İlgili Ofisi bağlı olarak kurulan “İnsan Kaynağı Eğitim ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı”nın vazifeleri ortasında;
“Kamu ve özel bölümde insan kaynağının eğitim ve gelişim planlarının hazırlanması, uygulanması ve eğitim performanslarının ölçülmesine yönelik çalışmaları desteklemek, çalışma sonuçlarını takip etmek“,
“İnsan kaynağını geliştirmeye ve her kademede yetkinliği artırmaya yönelik başta öğretim kurumları olmak üzere; ilgili kurum, kuruluş ve sivil toplum kuruluşları ile ortak projeler üretmek, tekliflerde bulunmak ve desteklemek”
“Kamu ve özel kesimde insan kaynakları alanında çalışanların eğitimi ve geliştirilmesi maksadıyla tek başına yahut ilgili kurum, kuruluş ve sivil toplum kuruluşları ile birlikte tertipler yapmak, uygun görülen aktiflikleri ve projeleri desteklemek”
Yer almaktadır.
İnsan Kaynakları Ofisi tarafından üstte sıralanan misyonların yerine getirilmesine başlangıç olarak, geçtiğimiz aylarda “Uzaktan Eğitim Kapısı“nın hizmete açıldığı duyuruldu. Yapılan açıklamada, “Hizmete alınan Uzaktan Eğitim Kapısı ile Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi tarafından, ülkenin insan kaynağının gerekli eğitimleri verimli bir halde alabilmesi ve kendilerini geliştirebilmesi için kullanılması gereken çağdaş teknikler konusunda danışmanlık hizmeti verilmesi planlanıyor. Ayrıyeten, kamu çalışanlarının alması gereken mesleksel eğitimlerin yanı sıra şahsî gelişim eğitimleri de yer alacak. Uzaktan Eğitim Kapısı aracılığıyla bir kurum tarafından hazırlanmış ve öbür kamu çalışanlarına yararı olacak çeşitli şahsî gelişim eğitimleri de verimli bir formda tüm kamu işçisiyle ortak bir havuz üzerinden paylaşılabilecek. Ülke geneline yayılmış olan kamu işçisinin vakit ve fizikî yerden bağımsız olarak, eğitimi, gelişimi ve ülkeye sağladığı katkının, çeşit ve niteliğinin arttırılması ile hizmetlerde verimlilik artışı bekleniyor.” sözleri yer almıştır.
Bu noktada teklifimiz, İnsan Kaynakları Ofisi tarafından Uzaktan Eğitim Kapısı aracılığıyla kurumların aday memur eğitimlerinin ortak bir platformda verilmesinin sağlanmasıdır. Bilhassa, aday memurların eğitimlerini istedikleri vakit asenkron halde izleyebilmeleri gelişimleri açısından büyük katkı sağlayacaktır. Hasebiyle, ilgili Ofis tarafından şu an hudutlu bir halde hizmete sunulan Uzaktan Eğitim Kapısının aday memur eğitimlerinin verilmesine imkan sağlayacak halde geliştirilmesinin faydalı olacağını düşünüyoruz.
Sonuç olarak, aday memurların yetiştirilmesinde üç temel noktada (Eğitimlerin Denetlenmesi, Eğitimlerin Güncellenmesi ve Eğitimlerin Elektronik Ortama Taşınması) gördüğümüz eksiklikleri ve tekliflerimizi sizlerle paylaştık. Umuyoruz, yalnızca memuriyete girerken imtihana tabi tuttuğumuz memurları, adaylık süreçlerinde de nitelikli eğitime tabi tutmak suretiyle gelişimlerinin sağlanmasına vesile oluruz.
Memurlar