Soru: 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 63. hususu, bir vazifeye atanıp gitmeyenin bir yıl geçmeden Devlet memuru olarak atanmasını engelliyor. Benim sorum, açıktan vekil olarak atanıp gitmeyen için de bu karar uygulanır mı? Bir yıl boyunca takımlı aday memurluğa müracaat edemez mi?
Karşılık: Devlet memurları Kanununun 62. unsuruna nazaran birinci kez yahut yine yahut yer değiştirme suretiyle; birebir yerdeki vazifeye atananlar atama buyruklarının kendilerine bildiri gününü, diğer yerdeki misyonlara atananlar ise, atama buyruklarının kendilerine bildiri tarihinden itibaren 15 gün içerisinde o yere hareket ederek muhakkak yol mühletini, izleyen iş günü içinde işe başlamak zorundadır. Kanunun 63. unsurunun birinci fıkrasında ise, “Bir misyona birinci sefer yahut yine atananlardan doküman ile isbatı mümkün zorlayıcı sebepler olmaksızın 62 nci unsurdaki müddet içinde işe başlamayanların atanmaları iptal edilir ve bunlar 1 yıl mühletle Devlet memuru olarak istihdam edilemezler. Bunların doküman ile isbatı mümkün zorlayıcı sebepler nedeniyle vazifeye başlamama hali iki ayı aştığı takdirde atama süreci atamaya yetkili makamlarca iptal edilir.” denilmektedir.
Kamu hizmetleri süreklilik gösterdiği için bu hizmetleri yerine getiren işçinin de daima istihdamı temel prensiptir. Memurların iş garantisinin altında bu unsur yatmaktadır. 657 sayılı Kanun bu genel prensip dışında istisnai hizmet gördürme tarzlarına de yer vermiştir. Bunlar vekalet ve ikinci misyon uygulamasıdır.
657 sayılı Kanunun 86. hususunda memurların yasal müsaade, süreksiz vazife, disiplin cezası uygulaması yahut misyondan uzaklaştırma nedenleriyle işlerinden süreksiz olarak ayrılmaları halinde yerlerine kurum içinden yahut öteki kurumlardan yahut açıktan vekil atanabileceği karar altına alınmıştır. Bu dolu takıma vekalet yöntemidir.
Boş takımlara vekalet ise sonlu vazifeler için kelam bahsidir. 86. hususun üçüncü fıkrasında bu vazifeler; ilkokul öğretmenliği (Yaz tatili hariç), tabiplik, diş tabipliği, eczacılık, köy ve beldelerdeki ebelik ve hemşirelik, mühendis ve mimarlık, veterinerlik, vaizlik, Kur’an kursu öğreticiliği, imam-hatiplik ve müezzin-kayyımlık olarak belirlenmiş, mahalli yönetimler dışındaki kurumlara ilişkin boş takımlara Maliye Bakanlığının müsaadesi ile açıktan vekil atanabileceği karara bağlanmıştır.
Vekaleten atanan memurların mali ve toplumsal hakları Kanunda özel olarak düzenlenmekle birlikte, vekalet vazifesi ne kadar devam ederse etsin kazanılmış hak oluşturmamakta, asli memurluğa atanma hakkı vermemektedir. Bu bağlamda açıktan vekil olarak atananlar statü manasında memur olmayıp, memurlarca yerine getirilen misyonları süreksiz müddet ile yerine getiren kişi pozisyonundadır. 657 sayılı Kanunda yer alan kararlar de kural olarak kanunda belirtilen yollara nazaran bir takıma atanan memurları kapsamakta, vekalet vazifesi yürütenler için ise kanunda belirtilen özel kararlar uygulanmaktadır.
Sonuç olarak, atama sonrası misyona başlamayan memurlar için getirilen bir yıl mühletle memuriyete atanma yasağının açıktan vekil olarak atananları kapsamadığını, açıktan vekil olarak atanıp da misyona başlamayanların rastgele bir müddete tabi olmaksızın Devlet memurluğuna atanabileceklerini değerlendirmekteyiz.
Memurlar
