Normalleşme süreci başladı, hava kirliliği arttı

– Türkiye’nin 19 kentinde yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını önlemleriyle bir periyot azalan hava kirliliği orantısı, sıradanlaşma süreciyle bir arada ortalama yüzde 8 arttı.

Vatandaşların pandemi önlemlerinin uygulandığı devirde meskende kalması ve araç kullanmaması, kentlerdeki havanın kalitesini iyileştirdi ve kirliliğin azalmasına neden oldu.

Sıradanlaşma sürecine geçilmesiyle bir periyot azalan hava kirliliğinin yine artmasına yol açtı.

Etraf ve Şehircilik Bakanlığı ile belediyelerin hava kalitesi ölçüm istasyonları olgularına nazaran, Türkiye’deki 18 büyükşehir ile Zonguldak’ta azot dioksit (NO2) (hava kirliliği) orantısı sıradanlaşmanın başladığı haziran ayı ile mart, nisan, mayıs ayları kıyaslandığında ortalama yüzde 8 arttı.

Olağanlaşma devrine geçilmesiyle hava kirliliği en çok Tekirdağ’da arttı. Bu ili sırasıyla Kocaeli, İzmir ve İstanbul takip etti. Hava kirliliği Tekirdağ’da yüzde 90, Kocaeli’de yüzde 64, İzmir’de 48 ve İstanbul’da yüzde 30 arttı.

Hava kirliliğinin sıradanlaşma sürecinde en fazla azaldığı kentler ise Samsun ve Ordu oldu. Sıradanlaşma periyodunda hava kirliliği Samsun’da yüzde 35, Ordu’da 14 nispetinde azalmaya devam etti.

Türkiye’nin 18 büyükşehri ile Zonguldak’ta de hava kirliliği doneleri şu biçimde:

– “Kovid-19 önlemleri kapsamında azalan hava kirliliği haziran ayında artışa geçti”

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Kısmı Talim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros, AA muhabirine yaptığı açıklamada, koronavirüs salgını önlemleriyle bir arada hava kirliliği orantısının bir periyot iyileştiğini söyledi.

Kıymetli kirleticilerinden olan azot oksitlerin daha çok fosil yakıtların yanması sırasında atmosfere salındığını belirten Toros Araçlar, “Azot oksitlerin en kıymetli kaynağı sanayi tesisleri ve güç santralleridir. Azot dioksit göz ve teneffüs yolu illetleri, akciğerlerde iltihaplanma ve akciğer enfeksiyonlarına karşı bağışıklığı azaltmaktadır.” diye konuştu.

Toros, insan sıhhatinin korunması için, Etraf ve Şehircilik ve Avrupa mevzuatlarına nazaran NO2 saatlik ortalamasının 200 µg/m3 pahasının altında olması gerektiğini anlatarak, şöyle devam etti:

“Azot dioksitin kentlerdeki değişimi için 16 Mart-31 Mayıs ve önlemlerin kaldırıldığı periyot ortalama hava kalitesini değerlendirdik. Buna nazaran azot dioksit kıymetleri incelemeye alınan 19 kentin ortalama kıymetleri önlemlerin ağır uygulandığı periyot ortalaması 24 µg/m3 ve önlemlerin kaldırıldığı haziran ayında ise 26 µg/m3 olarak gözlenmiştir. Olağanlaşma süreciyle birlikte kişilerin eski hareketliliği arttı. Kişiler artık bol bol dışarda. Bu da iyileşen havanın tekrar kirlenmesine neden oldu. Kovid-19 önlemleri kapsamında azalan hava kirliliği haziran ayında artışa geçti. Haziran ayında kimi kentlerde hava kirliliği düşmeye devam ederken kimi kentlerde sıçrama gösterdi. Türkiye’nin 18 büyükşehrinde ve Zonguldak’ta 1 Haziran’da sıradanlaşma sürecine geçilmesiyle bir arada hava kirliliği nispeti mart, nisan, mayıs ayıyla kıyaslandığında ortalama yüzde 8 arttı.”

– Hava kirliliği global bir tehdit

Hava kirliliğinin sıhhat, ekonomik ve ekosistem üzerinde önemli olumsuz tesirlerinin olduğunu vurgulayan Toros, bu nedenle hava kirliliğinin kıymetli bir etraf sorunu olduğunu kaydetti.

Toros, Dünya Sıhhat Teşkilatı’nın hava kirliliğinin her yıl tahminen 7 milyon erken mevte sebep olduğunu bildirdiğini aktararak, “Bunlardan 4,2 milyon kişi dış hava, 3,8 milyon kişi iç ortam hava kirliliğinden etkileniyor. Her 10 insandan 9’u Dünya Sıhhat Teşkilatı hava kalitesi hudut bedelleri altında hava soluyor. Kaynakların hoyratça kullanılmasıyla 1 milyona yakın hayvan ve bitki tipi yok olma tehlikesiyle karşı zıdda bulunuyor.” tabirlerini kullandı.

Hava kalitesinin iyileştirilmesi için birtakım tedbirlerinin alınması gerektiğinin altını çizen Toros, kelamlarını şöyle tamamladı:

“Havamızın kalitesini iyileştirmek için öncelikle kaynakları verimli kullanmalıyız ve her türlü israfa son vermeli, berrak güçleri tercih etmeliyiz. Ulaşımda toplu taşımaları daha çok tercih etmeliyiz. Inançlı yürüyüş ve bisiklete binme için ortamlar oluşturmamız gerekiyor. Hidroelektrik, rüzgar, güneş ve jeotermal üzere yenilenebilir güç kaynaklarının tasarrufunu artırmalıyız. Atıkları azaltarak oluşan atıkları tarafında ayrıştırarak geri dönüşüm ve yine tasarruf yahut atıkların tekrar işlenmesini sağlamalıyız. Kent planlarında, bilhassa yeni yapılaşmalarda meteorolojik koşulları ön planda tutmalıyız.”

Memurlar