AK Parti Gençlik Kolları Başkanlığını da yürüten milletvekili Selman Özboyacı’nın öncülüğünde TBMM‘ye sunulan Türkiye Etraf Ajansı’nın kurulması ve Etraf Kanunu’nda değişiklikler yapılmasına dair kanun teklifinin, birtakım hususları Meclis’te görüşüldü. Kanun teklifini pahalandıran Özboyacı, kanun teklifiyle gayelerinin ülke kaynaklarının en verimli ve en yanlışsız formda kullanıp gelecek kuşaklara daha yaşanabilir etraf bırakmak olduğunu kaydetti.
Etrafın siyaset üstü olduğunu tabir eden Özboyacı, şunları söyledi:
“Bugün dünya büyük global etraf problemleriyle karşı karşıya, bununla toplumlar da, bireyler de gayret etmek için çeşitli formüller arıyorlar. Bizim de bu kanun teklifini hazırlarken gayretimiz, ülkemizin kaynaklarını en verimli, en hakikat bir biçimde kullanıp, gelecek kuşaklara çok daha yaşanabilir, çok daha pak bir etraf bırakmaktır. Zira etraf, siyaset üstü bir bahistir. Hepimizin geleceğini ilgilendiren bir mevzu. Bugün datalara baktığımızda dünyada kentleşme yüzde 54 oranına çıkmış. 30 yıl içinde 2050’lerde yüzde 70’lere çıkacağı öngörülüyor. Bu vahim bir tüketim demek. Hakikaten güç tüketimi üç katına, ham unsur tüketimi iki katına çıkmış durumda. Bu sebeplerle etrafa dair yaptıklarımız geleceğe dair yaptıklarımız ve bunları da muhakkak ortaklaşa, bir bütün halinde, iş birliği yaparak hareket etmek lazım. Zira etraf hepimizin ortak kıymetidir. Çocuklarımıza, torunlarımıza bırakacağımız en kıymetli miraslardan bir adedidir.”
TÜRKİYE ETRAF AJANSI
Kurulması planlanan Türkiye Etraf Ajansı’nın maksat ve faaliyetlerini anlatan Özboyacı, “Türkiye Etraf Ajansı’nın emel ve faaliyetlerine baktığımızda; etrafın iyileştirilmesi, korunması, yeşil alanların korunması, geliştirilmesi, sıfır atık projesinin yaygınlaştırılması, laboratuvarlar kurulmak, müzeler kurmak, bilimsel çalışmalar yapmak. Araştırma uygulama merkezleri kurmak. Bütün basın yayın süreçlerini, tanıtıcı faaliyetlerinde bulunmak. Yurt içi ve yurt dışında özel ve kamu herkesle iş birliği yapabilmek. Hasılı çevreyi içeren bütün mevzularda alabilecek yapıya büründürülüyor. Ancak bizim en çok önemsediğimiz, ajansında birinci iş olarak en çok odaklanması gerekir diye düşündüğümüz depozito idare sistemidir” dedi.
Özboyacı, depozito idare sistemi için Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nın İstanbul Teknik Üniversitesiyle birlikte 2019 Temmuz ayından itibaren çalışma yaptığını ve kendisinin de 11 aydır bu projenin içinde olduğunu söyledi.
“BU SİSTEMLE İTHALATTA VE GÜÇTE TASARRUF SAĞLANACAK”
Özboyacı, “Türkiye’nin geri dönüşüm noktasında attığı büyük adımlar var; lakin geri dönüştürülebilir atıkları kendi ortasında başka toplamadığımız, karışık topladığımız için aslında buradan verimsiz bir eser elde edilebiliyor. Halbuki biz plastik, cam ve metal şişeleri başka farklı toplayabilsek, inanın bunlar direkt ham unsur kullanılabilme özelliğine sahip. Depozito idare sistemi aslında şunu önceliyor; bugün dalda baktığımızda plastik şişenin üretimi için yurt dışından granül ithal edildiğini görüyoruz. Cam şişenin üretimi için kuvars dediğimiz, kum dediğimiz gereçlerin ithal edildiğini görüyoruz. Hem bunun ithalat masrafı var. Bunun yanında cam şişeyi cam kırığından geri dönüştürmekle, kumdan cam şişe üretmek ortasında 5 kat güç farkı var. Hem ithalata masraf etmek zorunda kalıyoruz hem de önemli bir güç üretim kaybı yaşıyoruz her şişenin üretiminde. Depozito idare sistemiyle birlikte biz, bütün bu içecek ambalajları atık haline gelmeden, kendi ortalarında farklı ayrı toplanarak pak ham husus halinde tekrar o şişenin döndürülmesini sağlayacağız. Bu sayede ithalatta ve güçte önemli bir tasarruf edilmiş olacak” diye konuştu.
“2022 YILINDA DEPOZİTO UYGULAMASI BAŞLAYACAK”
2022 yılında içecek ambalajında depozito uygulamasının başlayacağını belirten Özboyacı, 1 liraya satılan bir şişe suyun üzerine depozito fiyatı konularak satılacağını, tüketildikten sonra da geri verildiğinde depozito fiyatının tüketiciye iade edileceğini söyledi. Özboyacı, “2022 yılının başından itibaren içecek ambalajların girişini mecburî hale getiriyoruz. Böylelikle piyasa eser sürenler, piyasaya sürdükleri eserlerin depozito bedellerini en başta ajansa yatıracaklar. Daha sonra bunu satacaklar. Satış noktalarından depozito bedeli üzerine konularak paralarını alacaklar. Satış noktaları da, üzerine depozito fiyatını koyarak vatandaşa satacak. Bir şu şişesini, meşrubat şişesini alan bir vatandaşımızda, olağanda aldığından bir ölçü fazlaya aldı, bunu tüketti, geri bu şişeyi otomata atabilir, markete geri verebilir ve bunu yaptığı anda, şişesini geri verdiğinde o fazla ödediği kısmı geri alacak ve tıpkı fiyatı ödemiş olacak. Biz bunu atığın, atık haline gelmeden ham hususa dönüşmesini sağlamış olacağız. Bu bahiste duyarsızlık yapıp, o atığı çöpe atarlarsa kendi depozito bedellerini yakmış olacaklar” dedi.
“ÜLKE İKTİSADINA YILLIK 2 MİLYAR TL KATKI SAĞLAYACAK”
Depozito idare sisteminin ülke iktisadına yıllık 2 milyar TL kaktı sağlayacağını söz eden Özboyacı, “Almanya’da, İsveç’te, Hollanda’da, Danimarka’da bu sistem yüzde 92’lerin üzerinde bir muvaffakiyetle gerçekleşiyor. Biz de 2022 yılında yüzde 70, 2023 yılında yüzde 80 ve 2024’ten sonra en az yüzde 90 olmak üzere bu içecek ambalajlarının geri dönüşümünü sağlamayı hedefliyoruz. Bu sayede yapılan hesaplara nazaran yılda 2 milyar lira yıllık ülke iktisadını katkı sağlanacak. Gayrı safi yurt içi hasılaya ve cari açığa yarım milyar lira azalma öngörüyoruz” dedi.
“TÜRKİYE’DE YILDA 200 BİN TON ATIK MOTOR YAĞI ÇIKIYOR”
Meclis’e sundukları kanun teklifinde atık motor yağı hakkında da hususun bulunduğunu belirten Özboyacı, Türkiye’de yılda 200 bin ton atık motor yağının ortaya çıktığını belirtti. Bu atığın yalnızca 20 bin tonunun geri dönüştürülebildiğini belirten Özboyacı, şöyle konuştu:
“180 bin ton atık motor yağı ya yakılıyor ya da etrafa karışıyor. Halbuki bu yağdan biz baz yağı elde edebiliyoruz. Kalıp yağı ya da gres yağı olarak kullanabiliyoruz. Bugün kesime baktığımızda yurt dışından atık motor yağından dönüştürülmüş baz yağlarını ithal edildiğini görüyoruz. Halbuki hiç gerek yok. Bizim 180 bin ton atık motor yağımız etrafa karışıyor. Bu maddemizle atık motor yağının etrafa karışmasını önleyip, büsbütün geri dönüştürülebilir biçimde izlenmesine, toplanmasına ön ayak oluyoruz. Bundan sonra yetkisi ve lisansı olmayan bir yerde motor yağı değişimi yapılamayacak. O iş yerine denilecek ki; bakın yetki ya da lisans almanız lazım. 60 gün içinde almazsa 10 bin lira ceza uygulanacak. Bu lisans ve belgeyi almak güç değil. Yalnızca şu iki bilgiyi istiyor bakanlık; ‘Sen ne kadar atık yağ toplayacaksın? Bu topladığın atık yağları ne yapacaksın? Bu iki yanıtı verebildikten sonra bütün esnafımız motor yağ değişimini yapabilecek. Kâfi ki biz bu motor yağlarını nereye gittiğini izleyebilelim. Buradaki maksat da budur.”
ATIK MADDEYİ YERE ATANA BİN TL CEZA
Özboyacı, “Çevre ve müsaade lisanlı almayanlar bütün faaliyetler, süresiz durdurulur diye bir karar getiriyoruz. Caydırıcılığı artırmak manasında idari para cezaları da artırılıyor. Türkiye’nin neresinde olursa olsun rastgele bir atığı yere atanlarla çevreyi kirletenlere bin lira ceza öngörülüyor” dedi.
ETRAF ETİKETİ SİSTEMİ
Özboyacı, getirilmesi planlanan etraf etiket sistemiyle de bütün eserlerin üretiminden, tüketim ve atık haline gelinceye kadarki bütün öyküsünün anlatılacağını söyledi.
ALIŞVERİŞLERDE POŞET YÜZDE 80 AZALDI
Özboyacı, alışverişlerde plastik poşetlerde alınan fiyat uygulaması sayesinde poşet alımının azaldığını hatırlattı. Özboyacı, “Türkiye’de kişi başına yılda 440 tane plastik poşet tüketiliyordu. Bu sayı 90’a düşmüş durumda ve yüzde 80 oranında azalmış” dedi.
Memurlar
