Banka, tüketici hakem heyeti ve savcılığa başvuranların sayısında artış var. Hesaptaki parasına bloke konulan ya da alışveriş ismi altında kredi kartından para çekilen mağdurlar ne yapmalı? Nereye başvurmalı? Paralarını geri almaları mümkün mü? Uzmanlara sordum.
BEN YANDIM, SİZ YANMAYIN
Hürriyet’ten Fulya Soybaş’ın haberine nazaran: PİLATES eğitmeni Parıltı Üzümcü, siber dolandırıcıların ağına ‘sahte site’ aldatmacasıyla düştüğünü fark ettiğinde hesabındaki paranın 5 bin lirası çoktan gitmişti. Üzümcü “Sosyal medya üzerinden ünlü bir alışveriş sitesinin ‘Efsane’ indirimi linkine tıkladım. Bütçeme uygun bir etek beğendim. Maaş kartımla, şifremi girerek siparişimi verdim. Vermez olaydım. Daha 1 saat geçmeden arkadaşlarım aramaya başladı. Güya onlara ‘indirim’ kuponu ile bir link göndermiş, gönderdiğim linke tıklamalarını tavsiye etmişim. O an dolandırıldığımı anladım. Çabucak bankayı aradım. Lakin çok geçti” diyor.
Siber dolandırıcıların Efsane vurgunu
SESİMİ DUYAN OLMADI
Üzümcü, pandemi nedeniyle işlerinin eskiye oranla az olduğunu ve bu olay nedeniyle büyük kahra düştüğünü söylüyor. Soluğu İzmir Emniyet Müdürlüğü Siber Kabahatler ile Uğraş kısmında alan Üzümcü, şikayetinin burada değerlendirilemeyeceği söylenerek geri gönderilmiş. Çalıştığı bankaya da giden fakat olumlu bir dönüş alamayan Üzümcü, “Dolandırıcılar sitenin birebir birebirini yapmışlar. Ben gerçek olup olmadığını anlayacak profesyonellikte değilim. Her şeyi geçtim, kendilerine bildiri atılan birçok arkadaşım da benim yüzümden birebir tuzağa düştü. Tahminen benim de dolandırıcı olduğumu düşünüyorlar. Maddi-manevi yaşadığım bu zorluğun hesabını kim
verecek?’ diye soruyor.
PARANIZI GERİ ALMAK MÜMKÜN
BİLİŞİM konusunda uzman avukat Halil İbrahim Çelik, salgınla alışveriş alışkanlıklarımızın da değiştiğini ve internet üzerinden yapılan harcamaların geçen yıla oranla yüzde 500 arttığını hatırlatıyor. Buna bir de ‘efsane’ kampanyalar eklenince çoğumuz dolandırıcıların açık gayesi haline geldik. Avukat Çelik “Paranızı geri almanız mümkün” diyor. Pekala nasıl olacak? “Dolandırıcıların 2 tekniği var” diyen Çelik şöyle anlatıyor: “İlk metot hesabınızdaki paraya bloke koymak. Bu türlü bir durum varsa çabucak savcılığa hata duyurusunda bulunun. Sonrasında da dilekçe ile bankaya gidin. Gerekli yasal sürecin akabinde, bu bazen 2-3 yıl sürebilir, paranın üzerindeki bloke kaldırılır, para tarafınıza geri ödenir.”
AYKIRI İBRAZ YAPIN
“Dolandırıcıların ikinci metodu ise kredi kartından alışveriş yapılmış üzere para çekmek. Şayet kredi kartınızın Visa ya da Mastercard altyapısı varsa ‘ters ibraz’ yani harcama itirazı yapabilirsiniz. Bu mahkemeye gitmekten çok daha süratli bir yol. Genelde en geç 6 ay içinde sonuçlanır. Kredi kartınızdan süreç yapıldıktan sonra, 120 gün içerisinde, bankaya elinizdeki belge-bilgi-dekont ne varsa ibraz edip, harcamayı sizin yapmadığınızı ispatlayarak itiraz etme hakkınız var. Bundan sonrası bankanın sorumluluğunda. Bankanız, karşı tarafın işyeri bankası ile irtibata geçecek, alışveriş ile ilgili evraklar talep edilecek. Satıcı tüketiciye malın satıldığını ispat edemez, haklı olduğunuz kanıtlanırsa karşı tarafın hesabında limit yoksa bile paranız hesabınıza geri ödenir.”
DÜZMECE SİTE NASIL ANLAŞILIR
Soru: Linke tıkladım. Açılan sayfa gerçeğine tıpa tıp benziyor. Uyanığımdır ancak birinci bakışta kuşku uyandıracak en ufak bir ibare yok. Var mıdır birinci bakışta dolandırılacağımı anlamanın yolu?
Yanıt: Şahıslar indirime öylesine odaklanıyor ve fırsatı kaçırmaktan öylesine korkuyorlar ki bir an evvel alma uğraşı içerisinde oluyorlar.
O nedenle de sistemin bariz açıklarını göremiyorlar. Öncelikle bilinen sitelerden alışveriş edin. Büyük firmalarda risk küçüklere oranla daha az. Tıkladığınız linkin url’sini denetim etmeyi unutmayın. Diyelim, gireceğiniz site www.halil.com. Sonuna bakın, com yerine org ya da öbür bir ibare varsa ya da sitenin ismi bir harf eksik, www.hali-l.com üzere ortada tire, soru işareti üzere noktalama işaretleri ile yazılmışsa şüphelenin! Arama motorlarına güvenmeyin, çünkü manipüle etmek çok kolay. Ünlü bir alışveriş sitesinin ismini Google’a yazıp arattığınızı var sayalım. Karşınıza çıkan birinci linke tıklıyor, ‘Üst sırada çıktıysa adres doğrudur’ diye düşünüyorsunuz. Yanlış! Uydurma siteler de reklam vererek arama motorunda en üst sıraya çıkabilir. Kredi kartı yerine sanal kart, 3D Secure, kapıda ödeme seçenekleri kullanılabilir. Son olarak tıkladığınız linki şöyle bir kurcalayın. Dolandırıcılar çok detaylı iş yapmaz. Firmanın adresi, telefonu, e-postası üzere bağlantı bilgilerini boş bırakabilirler, denetim etmek bu manada yararlı olabilir.
TÜKETİCİNİN KASIT VE İHMALİ YOK
TÜKETİCİ Müracaat Merkezi Onursal Lideri Aydın Ağaoğlu, bu süreçte dolandırıcıların amacı olan mağdurların evvel savcılığa kabahat duyurusunda bulunması,
sonra da bankalarıyla irtibata geçerek ‘ters ibraz’ yoluna gitmeleri gerektiğine dikkat çekiyor. Ortaya giriyorum. Bankanın “Senin sorumluluğun, parayı ödemiyorum deme hakkı var mı?” Ağaoğlu, “5464 sayılı banka ve kredi kartları kanunu 12. Hususu kartın hukuka ters ve haksız kullanımından dolayı tüketicinin 24 saat içerisinde bildirim yapması halinde sorumluluğunu 150 lira ile sonlandırmıştır. Tüketicinin kasıt ve ağır ihmali yoktur. Ayrıyeten, bankalar yüksek meblağlarda hareket olunca tüketiciye ileti göndererek, harcama ile ilgili bilgi verecek bilişim altyapısına sahiptir. Banka hele de bu türlü bir ikaz yapmamış ise ‘Tüketiciye karşı sorumluluğum yok’ diyemez. Tüketiciler, aksi halde, 10 bin 390 liraya kadar çekişmelerde, hakem heyetlerine başvurarak haklarını arayabilirler” diyor.
Memurlar
