Büyük İstanbul sarsıntısı korkusu, kiracıları daha dikkatli olmaya sevk ederken, konut sahipleri de kirli bir oyuna başvurdu. Meskenlerini daha genç gösterip “güvenli konut algısı” oluşturmak isteyen konut sahiplerinin sarsıntı sigortası yaptırırken de tıpkı oyunu sürdürdüğü ortaya çıktı. Bu durumun son mağduru ise Maltepe Altayçeşme Adalı Sokak’ta bulunan bir konutu kiralayan Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencisi Meryem Akça oldu. Kardeşi ve okul arkadaşıyla birlikte 15 ay evvel konut kiralayan Akça’nın yaşadığı olay bu kadarına da pes dedirtti. İnternette yer alan mesken ilanlarını tarayan Akça, 2000 yılından evvel yapılan tüm binaları eleyerek yaşadığı meskeni kiraladı. Genç ve zelzele sigortalı bir meskende yaşadığı için kendini hayli inançta hisseden genç kızın tüm dünyası, kapıcının “Ekipler gelecek binaya sağlamlık denetimi yapacaklar” demesiyle alt üst oldu. AFAD takımlarının yaptığı inceleme sonucu, binanın 2000 yılında değil, 1987 yılında yapıldığı, sarsıntı sigortasının tarihinin ise yanlışsız yazılmadığı ortaya çıktı. İnternete verilen kiralık daire ilanında binanın 2000 yılından sonra inşa edildiği bilgisi yer alırken, yanlışsız olmayan bilgilerin yer aldığı DASK raporu ise Akça’ya emlakçı tarafından gösterildi.
İSKELETTE NE ARARSAN VAR!
Yaşanan skandal bununla da hudutlu kalmadı. AFAD gruplarınca yapılan incelemelerde daire sakinlerinin müsaadesi istenerek bina iskeletinden çeşitli numuneler alındı. Perde denilen bu kısımdan alınan modüllerde deniz kabuklarıyla karşılaşan Akça, “O andan itibaren beynimizde şimşekler çaktıran gerçeklerle yüzleşmeye başladık. Takımın çıkardığı numune deniz kumundan yapılan bir beton kesimiydi. İçinde deniz kabukları da dahil ne ararsanız var. İşin makûs yanı bunlar binayı taşıyan ana kısımda yer alıyor” dedi.
Binanın iskeleti ve farklı kısımlardan numune alan AFAD grupları alınan her modülün ellerinde ufalandığını söylediler.
GERÇEĞİ KOMŞUSU ANLATTI
Altınçeşme Sokak’ta bulunan meskeni 2000-2006 ortasında yapıldığına dair sarsıntı sigortası teminatıyla tuttuklarını anlatan Akça, “Apartman sakinlerinin organize etmesiyle kentsel dönüşüm takımı binayı muayene etti. Komşular yıllardır yaşadıkları konutun ne durumda olduğunu biliyorlardı natürel lakin biz o vakit bile önlem hedefli yapıldığını zannettik. AFAD grupları bina iskeleti ve farklı kısımlardan numune aldılar, alınan her kesim adeta elimizde ufalandı. Bu sırada üst kat komşumuza, bu bina 2000-2006 ortası yapılmış, bu türlü bir şeyin nasıl olur diye sordum. Gerçeği o vakit öğrendim. Komşumuz, “Yok yahu bu binanın planı belediyeden mührünü 1987’de aldı” diyerek bana planı gösterdi. Dokümana nazaran inşaata 1984’te başlanmış fakat imar dokümanı 1987’de alınmış. Duyduklarımıza inanamadık. En son yaşanan zelzelede salon kirişimizde çatlak olmuştu, binanın yaşını ve sigortayı düşünerek önemsememiştik. Bina genç diye düşünmüştük, işin aslının bu türlü olacağını hiç düşünemezdik” diye konuştu.
6 ŞİDDETİNE DAYANAMAZ
Akça kelamlarını şöyle sürdürdü: “Biz daha bina yaşının şokunu atlatamamışken, komşumuz bodrumdaki derin çatlakları gösterdi. Kolonlardan kimilerinin beton kısmı dökülmüş, içindeki demir açıktan görünüyor ve demiri elinizle dokunarak ufalayabiliyorsunuz. Gruptan biri binadaki işlerini tamamlayınca çıkmadan son kere bizim dairedeki numune aldıkları yerin fotoğrafını çekti. O esnada takımlara, 6 şiddetinde bir sarsıntıda ayakta kalır mıydı diye sordum, karşılık hayırdı. Takımlar binanın yüzde 95 çürük çıkacağı iddiasında bulunarak apartmandan ayrıldı.”
İzmir’de 115 kişinin vefatına neden olan zelzelenin akabinde riskli bölgelerden kaçış başladı. Vatandaşlar, taşınmak için tabanı kayalık olan bölgelerdeki binaları tercih ederken, kimi mesken sahiplerinin kiralara yaptığı artış yansılara neden oldu. Sarsıntı öncesi 2-3 bin lira olan kiraların 4 bin liraya yükseldiği tez edildi.
MEMLEKETİME DÖNDÜM
Konutun çürük olduğunu öğrendikten sonra bir gece dahi meskende kalamayacağını aktaran Akça, “Okulumuz pandemi nedeniyle online eğitim veriyordu. Bu olaydan sonra İstanbul’da kalamazdım, elime ne geçtiyse toparlayıp memleketim Isparta’ya döndüm” diye konuştu.
SAHTEKARLIK YAPILMIŞ OLABİLİR
Bina inşaatlarında bu türlü oyunlar dönerse daha çok can yitirileceğini hatırlatan Akça şöyle devam etti: “Acısı taze olan İzmir zelzelesinde enkaz altında kalanlardan en çok mesken sahiplerinin meskenlerinin çürük olduğunu bilerek bunu kendilerinden sakladıkları kiracılara üzülmüştüm. İstanbullu kiracılar, tahminen sizin de sağlam diye meskenini tuttuğunuz konut sahibiniz binasını genç ve sağlam göstererek sahtekarlık yapmış olabilir.”
Bireylerin beyanı temel alınır
Ödül Sigorta Aracılık Hizmetleri’nden Recep Ulu: “Deprem sigortası yaptırırken, pafta, parsel numarası sistemde kayıtlı olduğu için otomatik olarak ortaya çıkar. Fakat binanın adres kodları, yapılış tarihi üzere bilgiler düzenlenirken sigorta yaptıracak bireylerin beyanı dikkate alınır” dedi. Şanlı, “Bazen yapılış tarihini bilmedikleri için bazen de daha düşük sigorta primi ödemek için bina yaşını az söyleyebilirler. Sigortacılar binalarda bireylerin beyanlarını temel alarak poliçe düzenler” biçiminde konuştu.
Tüm bilgiler veritabanında
Kentsel Dönüşüm Uzmanı Levent Deveci: “DASK, kamu alanındaki bir veriyi değiştirme kudretini bireylerin beyanına bırakmış bir sistem değil. DASK’ta sigorta yaptırmak istediğinizde ada, parsel numarası verirsiniz, tüm bilgiler veritabanında esasen mevcuttur. DASK, belediye bilgileriyle çalışır. Belediye verisi hakikat geldiyse, DASK’ın verisi doğrudur. Buradaki olay çok spesifik bir durum. Yanlış data girişi yapılmış olabilir. Burada bir muğlaklık var lakin bunu proje bazlı incelemek gerekir. Genele yaymak gerçek olmayabilir.”
Aybike Eroğlu
Memurlar
