Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan daha evvel konuşulan lakin fiilen uygulanması konusunda soru işaretleri olan ‘doğalgaz’ konusuna Maraş ziyaretinde açıklık getirerek KKTC ile Türkiye ortasında doğal gaz ve elektrik çizgisi çalışmalarının devam ettiğini söyledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu açıklamaları güç etraflarına nazaran yeni bir periyodun habercisi. Yaklaşık 80 km olması beklenen gaz çizgisinin çift istikametli olacağına ve 2025 yılında da birinci gaz akışının gerçekleşebileceğine işaret eden uzmanlar, doğal gaz ve elektrik için atılan adımların stratejik olduğu ve Akdeniz’de barışçıl açılım için fırsatı taşıdığını kaydediyor.
Seçimlerin akabinde Türkiye ile ortasında geçmişten gelen bağları daha üst bir düzeye çıkarmayı hedefleyen KKTC’de gözler adanın farklı projeler için Anadolu’ya bağlanmasına çevrildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Maraş’a gerçekleştirdiği ziyarette KKTC ve Türkiye ortasında hem elektrik hem de doğal gaz teması kurulmasına yönelik çalışmaların sürdüğünü açıklaması, bu mevzuda bugüne kadar yapılmış en üst seviye açıklama oldu.
Pekala kelam konusu ilişkiler KKTC ve Türkiye için ne manaya geliyor, bu projelerin gelecek periyotta diğer stratejik iş birliklerine kapı açma ihtimali var mı?
KIBRIS GÜNEŞ GÜCÜNDE TÜRKİYE’DEN GÜÇLÜ
Hususla ilgili yenisafak.com’a konuşan Güç İktisadı Derneği (EED) Lideri Prof. Dr. Gürkan Kumbaroğlu, KKTC’nin mevcut kaidelerde elektrik gücü talebini fueloil ile üretim yapan santrallerden karşıladığı bilgisini paylaşarak şöyle dedi:
“Bu santraller kullandıkları yakıt prestiji ile hem kıymetli üretim yapıyor hem de önemli bir çevresel sorun ortaya çıkarıyor. Baca gazı salımları bir taraftan SO2, NOx ve partiküler unsur ile Kıbrıs Türk halkının sıhhatini tehdit ederken başka taraftan CO2 üzere sera gazı salımları ile global ısınmayı körüklüyor.”
Bu sorunun önüne geçmenin bir yolunun ‘yenilenebilir gücün üretimdeki katkı hissesini arttırmak’ olduğunu anımsatan Kumbaroğlu, “Kıbrıs güneş gücü bakımından Türkiye’den de varlıklı. Enterkonnekte irtibat olursa adada üretilen güneş ve rüzgar gücü ölçüsü talebin üstünde olduğu vakitler Türkiye’ye iletilebilir. Türkiye’nin ve KKTC’nin yük profilleri bu iletimi destekleyecek birbirini tamamlayıcı nitelikte. Bu sayede Kıbrıs Türk halkının kendi öz kaynağı olan yenilenebilir güç kaynaklarını aktif bir biçimde kullanması mümkün olur.” biçiminde konuştu.
2025’TE BİRİNCİ GAZ AKIŞI OLABİLİR
Kumbaroğlu’nun üzerinde durduğu bir başka bahis ise KKTC ve Türkiye ortasında kurulması beklenen doğal gaz boru sınırı oldu.
Dünya üzerindeki varsayım edilen toplam doğal gaz rezervinin yaklaşık yüzde 5’nin Doğu Akdeniz’de bulunduğuna dair raporlar olduğuna işaret eden Kumbaroğlu, Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Kuzey Kıbrıs yerleşkesinde geçen yıl düzenledikleri “Birinci Doğu Akdeniz Memleketler arası Güç Sempozyumu” etkinliğinde bu projelerin geniş kapsamlı ele alındığını hatırlattı.
ÇİZGİNİN ÇİFT İSTİKAMETLİ OLMASI KIYMETLİ
Bu sempozyumda, periyodun KKTC İktisat ve Güç Bakanı Hasan Taçoy’un “Türkiye ile KKTC ortasında doğal gaz boru sınırının 2025’te Türkiye’den KKTC’ye doğalgaz götürebileceğini” söylediğini anlatan Kumbaroğlu, şöyle devam etti: “Burada en kıymetli konulardan biri de KKTC ve Türkiye ortasındaki su sınırına paralel yapılabilecek projenin ‘çift yönlü’ olması. Yani suyun altından gidecek olan yaklaşık 80 km uzunluğundaki çizginin yalnızca Anadolu’dan KKTC’ye gaz getirmesini değil, KKTC’den de gerekirse Anadolu’ya gaz taşıyabilecek biçimde inşa edilmesi kıymetli. KKTC’den Anadolu’ya gaz nasıl gelebilir? Öncelikle ülkemizin Kıbrıs etrafında yaptığı araştırmalar var. Gelecek periyotta burada bulunacak bir rezervin inşa edilecek borularla Anadolu’ya aktarılması beklenen.
Bir öteki senaryo ise bölgede üretimi yapılan öteki kaynaklardan Avrupa’ya gidecek gaz için köprü olabilmek.
Bizim birinci günden bu yana söylediğimiz çok kolay bir şey var; şayet İsrail ve Akdeniz’de gaz bulan öbür ülkeler ellerindeki eseri en değerli pazara yani Avrupa’ya satmak istiyorlarsa bunun en ekonomik, en kolay, en inançlı güzergahı Türkiye üzerinden süreci ilerletmek. İşte KKTC’den Anadolu’ya kurulacak boru sınırı bu hedef için de iş görebilir. Birinci kurulan boru sınırı kapasite açısından yalnızca KKTC’ye yetecek biçimde planlansa da elimizde hem fizibilitesi yapılmış hem de kara temas noktası hazır bir güzergah olacak.”
YANLIŞSIZ VAKİTTE ADIM ATILIRSA BARIŞÇIL AÇILIM BAŞLAR
Türkiye-KKTC ortasındaki bu boru sınırı projesinin GKRY tarafından ortaya atılan Doğu Akdeniz’de Yunanistan’a uzanacak EastMED boru çizgisi hayaline kapılanlara da önemli bir ileti göndereceğinin de altını çizen Kumbaroğlu’na nazaran Ankara, kelam konusu adımlarla son derece somut ve ayakları yere basan stratejik bir atılım yapıyor.
Prof. Dr. Kumbaroğlu, “EastMed, İsrail’den evvel Yunanistan’a ve akabinde İtalya’ya uzanacak 1900 km’lik bir doğal gaz boru çizgisi hayali” hatırlatmasında bulunduktan sonra, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Burada temel amaç başta İsrail gazı olmak üzere Doğu Akdeniz’de bulunması olası başka gazların da Avrupa’ya taşınması. Bu sınırın kapasitesi yılda 16 milyar metreküp gaz akışı olarak öngörülürken, astarı yüzünden değerli yani maliyeti gazın piyasa fiyatının üstünde çıkan bir proje olduğu görüldü. Proje, yüksek maliyetli olması nedeniyle ‘ölü doğan proje’ haline geldi. Tüm bunları alt alta koyduğunuzda, Türkiye’nin KKTC ile hem doğal gaz hem de elektrik irtibatı yapacak olması, yakın geçmişte Anadolu’dan Ada’ya içme suyu akışı sağlanmasıyla birlikte düşünüldüğünde stratejik bir sürece götürüyor bizi. Ankara, yanlışsız adımları vaktinde atabilirse bu süreç Doğu Akdeniz’de milletlerarası işbirliğini geliştiren barışçıl bir açılıma yönelir.”
Memurlar
