Günlük hayatta çok fazla kullanılan antidepresanlar ile ağrı kesici ve kalp-damar ilaçları, vatandaşlar tarafından çöpe atılarak imha edilmeye çalışılıyor. Fakat çöpe atılan farmasötik hususlar çeşitli yollarla insan bedenine toksik tesir yaratacak biçimde geri dönüyor.
Seyhan ve Ceyhan Irmağı’nda araştırma yapan ÇÜ Tıp Fakültesi İsimli Tıp Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi, isimli toksikolog Doç. Dr. Nebile Dağlıoğlu, “Tedavi maksatlı kullanılan yaklaşık 100 ilacın taramasını yaptığımızda bu ilaçların 30 adedinin Seyhan ve Ceyhan Irmağı’nda bulunduğunu tespit ettik” dedi.
İÇME SULARINA KARIŞABİLİYOR
Doç. Dr. Nebile Dağlıoğlu, ilaç kirleticilerinin içme sularına kadar ulaşabileceğini vurgulayarak, “Çöpten sızan sıvılar yağmur sularına karışarak, göllere hatta içme sularımıza kadar gelebiliyor. Bu ilaçları kullanıyoruz ve idrar yoluyla bedenimizden atıyoruz. Atık sularla arıtma tesislerine gidiyor. Biz bunu direkt içme suyu olarak kullanmıyoruz ancak arıtma tesislerinden de birçok bağ, bahçe bu sularla sulanıyor. Sulanan bu topraktan ve yağmur sularından tekrar bizim içme sularımıza kadar gelebiliyor. Ayrıyeten bizim yüzey sularında tespit ettiğimiz bir başka unsur kafein. Kafein beşere ilişkin kullanımı gösteren bir indikatör. Bu unsur insanların kullanımıyla atılıyor. Kafein ölçüsüne nazaran de aslında suya bir insan dışkısının karışmış olacağını tespit edebiliyoruz. Genelde bu çalışmayı yapanlar kafein ölçüsünü da hesaplarlar” diye konuştu.
HORMONAL YAPIYI BOZARAK ÜREMEYİ ETKİLİYOR
Yüzey sularına ya da ırmaklara karışan çok sayıda cinsten ilacın birleşimiyle toksik tesir meydana geldiğinin altını çizen Doç. Dr. Dağlıoğlu, “Bu ilaçlar suda uzun mühlet kalabiliyorlar. Toprağa da karıştığı tespit edilmiş. Hasebiyle bir ilacın tesirini belirlemek kolaydır fakat birden fazla ilacın birleşimiyle oluşturacağı toksik etkiyi belirlemek kolay değildir. İnsanlarda hormonal yapıyı bozması, üremeyi etkilemesi üzere birçok olumsuz tesiri var. Çoklu hususlar olduğu için bilmediğimiz tesirleri de var. Bölgemizde kanalda yüzen çocuklar da bu sularda çok fazla vakit geçirip, içiyorlarsa bu unsurlara maruz kalıyorlar. DNA kırıklarına, kansere neden olabilir, hormonlarını, büyüme aktivitelerini etkileyebilir. Bu durum onlar için de tehlikeli olabilir” dedi.
KUŞLAR, BALIKLAR İÇİN DE ZİYANLI
Bu sulardan beslenen canlıların da tehlikede olduğunu lisana getiren Dağlıoğlu, şöyle konuştu:
“Ceyhan Irmağı’nın aktığı Ceyhan havzasından bir örnek almıştık. O havza aşikâr mevsimlerde kuşların göç ettiği ve konakladığı bir bölge olduğundan o suları kullanıyorlar. Kuşlar üzerinde de birebir tesirler oluyor. Büyümeleri ve üremeleri ile ilgili çok fazla olumsuz tesirler var. Balık için düşünürsek farmasötik hususların ölçüsü çok fazla değil, bunu akut olarak değil de her gün kronik olarak alıyorlar. O nedenle toplu balık vefatı olmaz fakat şayet bir tarım ilacıysa ya da endüstriyel bir atıksa o ölçüler suda çok yüksek olacağından toplu balık vefatlarına tabi ki neden olabilir. Farmasötik unsurlar nedeniyle kronik olarak zehirlenirler.”
TAHLİLİ NE?
Suların arıtma tesislerinden çıkışlarında bu farmasötik hususları giderecek bir yapının oluşturulması gerektiğinin altını çizen İsimli Toksikolog Doç. Dr. Nebile Dağlıoğlu, “2012 yılında Su ve Orman İşleri Başkanlığı tarafından aslında yüzey suları yönetmeliği çıkarılmıştı. Bu yönetmeliğe nazaran yüzey sularının takip edilmesi kararı alınmıştı. Zira Avrupa Çerçeve Programı’nda da bunların kesinlikle takip edilmesi gerektiği vurgulanmıştı ve biz de buna imza attık. Kesinlikle bu yönetmelik kapsamında yüzey suları, içme suları ve arıtma tesislerinden çıkan sulardaki tedavi gayeli kullanılan ilaç seviyesinin denetim edilmesi gerekiyor” diye konuştu.
Memurlar
