Radyo ve Televizyon Üst Şurası (RTÜK) yayın unsurlarının ihlal edilmesi sebebiyle Halk TV ve Tele 1’e uygulanan 5 gün yayın durdurma müeyyidelerine ait kamuoyunun hakikat bilgilendirilmesi gayesiyle, alınan kararların içeriğini paylaştı.
RTÜK’ten yapılan yazılı açıklamada, kamuoyunun hakikat bilgilendirilmesi açısından Üst Şuranın son devirde aldığı kimi kararlara ait açıklama yapılmasının gerekli görüldüğü belirtildi.
Yaptırım kararlarının 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’a nazaran alındığına işaret edilen açıklamada, kararların, bu maddede belirtilen yayın unsurlarının ihlal edilmesi durumunda verildiği aktarıldı.
Açıklamada izleme eksperlerinin, sorumlu oldukları yayınları, hem bağımsız olarak hem de ALO 178 RTÜK Muhabere Merkezi üzere çeşitli kanallardan gelen vatandaş, kurum ve kuruluş şikayet ve bildirimleri üzerine değerlendirdiği ve raporlarını hazırladığı, bu raporlara yönelik kararların da TBMM’de kümesi bulunan siyasi parti kontenjanından seçilen 9 Üst Şura üyesi tarafından alındığı anımsatıldı.
– Şık’ın “Medya Mahallesi” programında kullandığı tabirler
RTÜK’ün açıklamasında, iki farklı televizyon kanalı hakkında verilen yayın durdurma kararlarının özeti de paylaşıldı.
HDP İstanbul Milletvekili Ahmet Şık’ın “Medya Mahallesi” programında kullandığı sözler nedeniyle Halk TV’ye program durdurma ve idari para cezası uygulanması kararına ait olarak şunlar kaydedildi:
“13 Mart 2020 tarihli Halk TV yayınında ‘Medya Mahallesi’ programına konuk olan Ahmet Şık’ın ‘…Türkiye Suriye’de …. öteki bir devletin toprağında tam ismiyle işgalci bir güç olarak, bir gücün temsilcisi olarak birileriyle savaşmaya ve ölmeye gönderilmiş yani’ biçiminde sözler kullandığı mütehassıs raporuyla tespit edilmiştir.
Yayında sarf edilen kelamların, Türkiye Cumhuriyeti devletinin hudutlarını korumakla ve halkın güvenliğini sağlamakla görevlendirilmiş kahraman Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarını rencide edici ve hafife alıcı nitelikte olduğu aşikardır. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmanın yüklediği sorumluluğu aşar nitelikte yapılan tahliller, devletimizin, ulusal güvenlik siyasetine nazaran muvaffakiyetle yürüttüğü operasyonları karalama eforundan öteye gitmemiştir. Kendi hudut güvenliğini sağlamaya çalışan devletimizin Suriye topraklarında işgalci olarak gösterilmeye çalışılması hiçbir biçimde onaylanabilecek bir vaziyet değildir. Program sunucusunun da Türkiye Cumhuriyeti devletine karşı böylesine tabir ve suçlamalara müdahale etmemesinin, kamusal sorumluluk anlayışı ile bağdaşmadığı ortadadır.”
– Evvel tebligatla uyarıldı
Açıklamada, Üst Konsey tarafından bu yayının, 6112 sayılı Kanun’daki “Türkiye Cumhuriyeti devletinin varlık ve bağımsızlığına, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, Atatürk unsur ve inkılaplarına münafi olamaz.” kararını ihlal ettiği kanaatine varıldığı söz edildi.
Bu çerçevede Halk TV’ye, 6112 sayılı Kanun çerçevesinde kelam konusu prensiplere karşıt yayın yapılmasını müteakip “Verilecek yaptırım kararının bildiriminden itibaren bir yıl içinde birebir ihlalin tekrarı halinde kanalın yayınının 10 güne kadar durdurulmasına, 2. tekrarı halinde ise yayın lisansının iptaline karar verilir.” kararı uyarınca süreç tesis edileceğinin tebligatla bildirildiği ve yayınlarda daha hassas davranmalarının talep edildiği aktarıldı.
– Tıpkı programın bir farklı kısmında benzeri sözler kullanıldı
Açıklamada, bu bildirime karşın birebir programın 16 Haziran 2020 tarihinde yayınlanan bir diğer kısmında sunucu Ayşenur Aslan’ın “… ne vakit ki içerde sıkışılsa derhal gözleri dışarıya çevirirler. Dün mesela Pençe Harekatı, Kuzey Irak’a bomba atmışız, ben bu Pençe Harekatlarını, Kartal Harekatlarını, efendim işte Şahin Harekatını ne derseniz onun ismine. …. artık yani ben utanıyorum.” cümlelerini kullandığı belirtildi.
Birebir yayında konuk Hüsnü Mahalli’nin de “… ya kardeşim Türkiye Libya’da ne yapıyor? Yani neyin peşinde? …Şimdi binaenaleyh Mısır’ı karıştıralım, Sudan’ı karıştıralım, Cezayir’de İslamcılar var Cezayir’i…” sözlerini lisana getirdiği kaydedildi.
Bu kapsamda yayındaki söz ve icmallerinin, kanundaki “Türkiye Cumhuriyeti devletinin varlık ve bağımsızlığına, devletin memleketi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, Atatürk unsur ve inkılaplarına ters olamaz.” kararını ihlal ettiği kanaatine varıldığı belirtildi.
Açıklamada, Üst Kurul’un 1 Temmuz tarihli içtimasında, ihlalin tartısı, mahiyeti, anılan husus ile korunmak istenen kamusal menfaat göz önünde bulundurularak, idari önlem olarak Halk TV’nin yayınlarının 5 gün durdurulmasına karar verildiği anımsatıldı.
– Tele 1’e uygulanan müeyyide
Açıklamada, 23 Mart 2020 tarihinde Tele 1’de yayımlanan “Gün Başlıyor” programında ise sunucu Can Ataklı’nın, koronavirüs nedeniyle geçilen uzaktan eğitim kapsamındaki derslerin birinde “başörtülü bir muallimin taraf almasının çok yanlış ve facia olduğu” formunda yaptığı tefsirlerin izleme mütehassıslarının raporlarına yansıdığı kaydedildi.
Üst Heyetin kelam konusu programda, başörtülü kişilerin diyaneti tercihleri nedeniyle ayrımcılığa maruz bırakılarak, karşılıklı hoşgörü üslubunu zedeleyebilecek nitelikte, kin ve nefret temelinde kışkırtıcı, ayrıştırıcı ve amaç gösteren nitelikte yayın yapıldığını belirlediği tabir edilen açıklamada, kanundaki “Irk lisan, diyanet, cinsiyet, sınıf, kesim ve mezhep farkı gözeterek topluluğu kin ve düşmanlığa tahrik edemez yahut toplulukta nefret hisleri oluşturamaz.” kararının ihlali sebebiyle yüzde 5 nispetinde idari para cezası uygulanmasına ve idari önlem olarak program yayınının 5 defa durdurulmasına karar verildiği anımsatıldı.
Benzeri biçimde Tele 1’e de 6112 sayılı Kanun’un 32’nci hususunun beşinci fıkrası uyarınca süreç tesis edileceğinin tebligatta bildirildiği ve yayınlarda daha hassas davranmalarının talep edildiği aktarılan açıklamada, bu bildirime karşın kanalın ana haber bülteninde, program konuğu Cemil Kılıç’ın, “Türkiye’de teokratik bir rejim kurulmaya çalışılıyor, Diyanetin yaptığı bütün açıklamalar bu anlayışı destekliyor. Türkiye’de kurulmak istenen teokratik halife sultan rejimi Diyanet tarafından takviye edilmeye çalışılıyor. … Tahminen tıpkı formda Cumhurbaşkanı’nın inanç dünyasını da İslam’ın içerisinde görmüyorum.” dediği belirtildi.
24 Mayıs 2020’de ise “Karanlıktan Aydınlığa” isimli programa katılan birebir konuğun, bu yayında da ayrımcı bir üslup kullanmaya devam ettiği, toplulukta kin ve düşmanlığa sebebiyet verebilecek cinsten sözler kullandığı haberi paylaşılan açıklamada, “Cemil Kılıç’ın Kur’an-ı Kerim’i şık okuma yarışıyla ilgili olarak, ‘Şimdi değişik olan burada Allah metninin altında Cumhurbaşkanı’nın fotoğrafının yansıtılmış olması. Bakın hepsi ellerini bağlamış güya namaza duracaklarmış üzere ve hepsi Sayın Cumhurbaşkanı’na sahih dönmüşler.’ laflarını kullanmıştır.” sözlerine konum verildi.
RTÜK, yayınlardaki bu tabirlere ait şunları kaydetti:
“Söz konusu programlarda tabir özgürlüğü hakkı kullanılırken uyulması gereken kurallardan ve sorumluluktan uzak formda, ayrıştırıcı bir lisanla, topluluğun diyaneti hislerini örseleyecek sözlerin seçildiği, yürüttükleri hizmetler nedeniyle kurumların zan altında bırakıldığı, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’a ve Diyanet İşleri Başkanlığına yönelik toplulukta kin ve nefret hislerine sebebiyet verebilecek nitelikte çok önemli suçlamalarda bulunulduğu görülmüştür. Program sunucuları da rastgele bir müdahalede bulunmayıp bilakis söylenenleri onaylayan bir üslup ve hal takınmıştır.
Yayında, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci hususunun 1. fıkrasının (b) bendinde taraf alan; ‘Irk lisan, diyanet, cinsiyet, sınıf, ortam ve mezhep farkı gözeterek topluluğu kin ve düşmanlığa tahrik edemez yahut toplulukta nefret hisleri oluşturamaz.’ kararının tekraren ihlal edildiği tespit edilmiştir. Üst Heyet, Tele 1 logolu medya hizmet sağlayıcının yayınlarının 5 gün durdurulmasına karar vermiştir.”
Memurlar
