Psikiyatrist Dr. Gülseren Budayıcıoğlu’nun romanından televizyona aktarılan TRT’nin yeni periyot dizilerinden “Masumlar Apartmanı”, değişik senaryosu ile her hafta seyirciyi ekrana kilitliyor. Gerçek bir hayat öyküsünden ekrana aktarılan dizide Ezgi Mola’nın canlandırdığı Safiye, Merve Dizdar’ın canlandırdığı Gülben ve Birkan Sokullu’nun oynadığı Han karakterleri farklı seviyedeki takıntılarıyla seyredenlere “Bu kadar da olmaz” dedirtiyor. Tıpta ‘Obsesif Kompülsif Bozukluk’ olarak isimlendirilen, eskilerin vesvese dedikleri takıntıların toplumda farklı seviyelerde yüzde 2-3 oranında görüldüğünü söyleyen Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Oğuz Tan, “Dizideki Safiye karakteri seviyesindeki takıntısı olanlar çok sayıda olmasa da hakikaten var. En sık paklık takıntısı görülür. Takıntıların temeli kıymetli oranda çocukluk çağında atılır. Çok kuralcı aileler, ‘Aman yapma sus, çok iyi çocuk ol, çok uslu çocuk ol’ kelamlarıyla çocuklarını büyüten aileler, iyi çocuk yetiştiriyoruz diyerek farkında olmadan evlatlarını OKB’ye yatkın hale getiriyor” dedi.
MÜKEMMELİYETÇİ KİŞİLİK YAPISI
OKB’nin beyindeki seratonin eksikliğinden kaynaklandığını belirten Doç. Dr. Tan, “Bunun yanında ruhsal faktörler de takıntıların ortaya çıkışını kolaylaştırır. Mesela çarçabuk suçluluk hissine kapılanlar bu hastalığa daha yatkın olur. Çoklukla sorumluluk duygusu çok yüksek şahıslardır. Mükemmeliyetçi, kılı kırk yaran yahut aileden bu türlü terbiye almış şahıslar bu hastalığa yatkındır. Genetik bir hastalık değildir ancak ailesinde varsa yatkınlık artar” diye açıkladı.
OKB’nin kişinin ve etrafının hayatını olumsuz etkilediğini söz eden Doç. Dr. Tan, “OKB’de kişinin aklına bir fikir gelir ve o kanıyı bir türlü başından atamaz. Mesela karşısındaki insan konuşurken kendi yüzüne tükürük sıçrattığını hisseder yahut çöpün yanından geçerken üstüne çöp bulaştığı hissine kapılır. Ya da tuvaletten çıkar, ellerini yıkar yıkar lakin ellerinin temizlendiğine bir türlü kendini ikna edemez” diye tanım etti.
‘SAFİYE’LER ORTAMIZDA
Paklar Apartmanı’nda Safiye karakteri ıspanağın yapraklarını makul bir sayıda sabunla yıkıyor. OKB hastalarının sayma takıntıları da olduğunu belirten Doç. Dr. Oğuz Tan, “Bu hastalar bir giydikleri kıyafeti yıkamadan asla bir daha giymezler. Doğal çamaşır yıkamak da bu şahıslarda çok uzun sürer. Mesela çamaşırı makineye atacaksınız eliniz kirlendi, makinenin kapağını açtınız, kapak da kirlendi, haydi bir daha elini yıka, musluk kirlendi, makinenin kapağını aç kapa, kapak kirlendi, çamaşırın değmiş olacağı öbür yerler kirlendi, tek yıkamadan emin olamaz, bir daha yıkar, tekrar yıkar derken bu süreç uzar sarfiyat. Emsal davranışları yemek pişirirken de gösterebilirler” dedi.
ÜTÜYÜ ÇANTASINA KOYUP İŞE GİDEN VAR
OKB’nin çok çeşitli belirtileri olduğunu söyleyen Doç. Dr. Tan, “Temizlik dışındaki bir öteki kümede kuşku ve denetim takıntıları vardır. Mesela kapıyı kapadım mı kapamadım mı, fişi prizden çektim mi çekmedim mi, musluğu kapadım mı kapamadım mı üzere. Konuta hırsız girmesinden, yangın çıkmasından, meskeni su basmasından ve bir sürü şeyden korkarlar. Bu sebeple devamlı denetim etme durumları oluşur. Konuttan çıkar, döner kapıyı denetim eder, konuttan çıkmadan uzun uzun her yere bakar. Mesela ocağı kapatır, 5-10 dakika bakar kapalı mı diye. Yoldan geri döner, fişi çekti mi çekmedi mi denetim eder. Evvelce bu tip hastalarımız daima meskene telefon edip ocak kapalı mı değil mi, ütünün fişi çekili mi diye meskende olan şahsa sorarlardı. Artık teknolojinin ilerlemesi bu hastalarda daha farklı denetim formülleri geliştirdiler. Prizlerin, ocakların fotoğraflarını hatta görüntülerini çekiyorlar, işlerine gidiyorlar lakin bu deva olmuyor bu kere tekraren fotoğrafa bakıyorlar, tekrar emin olamıyorlar. Emin olamadığı için ütüyü, su ısıtıcısını çantasına koyup o denli işe giden hastalar var” dedi.
TEDAVİSİ GÜÇ LAKİN MÜMKÜN
OKB’nin tedavisi güç ve uzun süren bir hastalık olduğu için çoklukla tedavi edilmediğini söyleyen Doç. Dr. Oğuz Tan, “Sağlam ve uzun periyodik bir tedavi ile OKB’lilerin büyük bir kısmı düzelir. Yüksek dozda serotonini artırıcı ilaçlar hastaların yarısında bariz, gözle görülür bazen de tam olarak düzeltme sağlar. Ama hastaların yarısı ilaca iyi karşılık vermez. Bu türlü durumlarda da davranış tedavisi uygulanır. Temel prensip, hastayı kendisini rahatsız hissettiği şeye maruz bırakmaktır. Mesela çamaşır makinesi, kapı kolları kirli gelen şahıslara oralara dokunması ancak dokunduktan sonra el yıkamaması uygulaması verilir. Bir OKB’li için bu dünyanın en sıkıntı şeyidir. Bu tedavide çok hassas yaklaşmak gerekir. Hastanın tahammül edeceği halde bir program hazırlanır ve uygulama takibi yapılır” dedi.
ZİYNETİ KOCABIYIK
Memurlar
